Kelderonderbouw en renovatie: een moderne aanpak voor historische ruimtes in Amsterdam

Published by Redactie on juli 10, 2025 | Category kelder

In de historische binnenstad van Amsterdam staan veel gebouwen in de schaduw van hun verleden. De combinatie van monumentale bouwwerken en moderne bouwpraktijken biedt een unieke kans om ruimtes te herstructureren, zowel in termen van functionaliteit als esthetiek. In het bijzonder biedt de kelderonderbouw van historische klinieken een aantrekkelijk uitgangspunt voor renovatie en omvorming. In dit artikel worden de kelderonderbouwen van historische kliniekgebouwen in Amsterdam beschreven, inclusief technische uitdagingen, materialen en de impact op de ruimtelijke indeling.

Kelderonderbouw: een technisch en architectonisch uitdaging

In het hart van Amsterdam, op het Binnengasthuisterrein, staat de Universiteitsbibliotheek van de Universiteit van Amsterdam (UvA) in de voetlicht. Deze bibliotheek is gebaseerd op de historische gebouwen van de Tweede Chirurgische Kliniek en het Zusterhuis. Het ontwerp van de nieuwe bibliotheek bevat een kelderonderbouw, waarbij de bestaande gebouwen worden uitgebreid tot een totaal van 12.000 m² bvo. De kelder is bedoeld voor fietsparkeren, boekuitlenen en logistieke afhandeling. Daarnaast wordt de binnentuin overkapt, wat de kelderonderbouw verder ondersteunt.

De uitvoering van de kelderonderbouw vereiste een complexe aanpak, aangezien de bouw in een dichtbebouwde omgeving plaatsvindt. Om de stabiliteit van de bestaande gebouwen te waarborgen, werd een damwand aangebracht. Daarnaast werden ruim 600 nieuwe palen geboord en wordt de fundering van de kliniek door een tijdelijke vijzelconstructie overgenomen. Pas wanneer de keldervloer en -wanden gereed zijn, kan de kliniek van de tijdelijke op de definitieve kelderconstructie worden gezet.

De kelderonderbouw is dus niet alleen een technische uitdaging, maar ook een architectonische keuze die historische ruimtes uitbreidt en hen een moderne functie geeft.

Technische uitdagingen bij de uitvoering van de kelder

Bij de uitvoering van de kelderonderbouw zijn meerdere technische uitdagingen opgetreden. De bouw in een historische binnenstad betekent dat de werken zorgvuldig moeten worden uitgevoerd om schade te voorkomen aan de omringende gebouwen. De combinatie van monumentale bebouwing, archeologische vondsten en drukke stadspaden maakt het lastig om ruimte te creëren. Hierdoor is de werkkruimte beperkt en de omgeving gevoelig voor trillingen en geluid.

In het geval van de Universiteitsbibliotheek UvA werd de uitvoering uitgevoerd in samenwerking met funderingsspecialisten van VSF en Van Hattum en Blankevoort. De technische uitdagingen werden opgelost door vindingrijkheid in zowel het ontwerp als de uitvoering. Hierdoor kon een solide fundering worden gelegd die minimale impact had op de omgeving en maximale betrouwbaarheid bood voor de toekomst.

Materialen en constructies in de kelder

De keuze van materialen en constructies in de kelder is belangrijk voor zowel de functionaliteit als de esthetiek. In de kelder van de Universiteitsbibliotheek wordt gesproken over een constructie met een tijdelijke vijzel en een definitieve kelderconstructie. De keldervloer en -wanden worden gerealiseerd met beton, wat een robuuste oplossing biedt. Daarnaast wordt er gebruikgemaakt van betonblokken voor de kruipkelder, wat de stabiliteit versterkt.

In de praktijkruimtes van de kelder worden binnenmuren aangebracht met snelbouw, zodat elektriciteit eenvoudig kan worden ingebouwd. Voor de afwerking van de muren wordt gips gebruikt, wat een gladde en gladde afwerking oplevert. Voor de vloeren wordt vloerverwarming gebruikt, wat een comfortabele temperatuur zorgt. Ook wordt er geïsoleerd met styrodur, wat de isolatie versterkt.

Kelderonderbouw en ruimtelijke indeling

De kelderonderbouw heeft een grote invloed op de ruimtelijke indeling van de gebouwen. In het geval van de Universiteitsbibliotheek UvA wordt de kelder onder de kliniek, de binnentuin en de nieuwbouw gebruikt. Dit betekent dat de kelder een ruimte is voor fietsparkeren, boekuitlenen en logistieke afhandeling. Daarnaast wordt de binnentuin overkapt, wat de kelderonderbouw verder ondersteunt.

De kelderonderbouw maakt het mogelijk om de ruimtes efficiënter te gebruiken. De kelder biedt ruimte voor praktijkruimtes, hobbykamers en opslag. Hierdoor kan de kelder worden gebruikt als een aanvullende ruimte in het gebouw.

Conclusie

De kelderonderbouw van historische kliniekgebouwen in Amsterdam biedt een unieke kans om ruimtes te herstructureren, zowel in termen van functionaliteit als esthetiek. De technische uitdagingen bij de uitvoering van de kelder zijn groot, maar door vindingrijkheid en samenwerking kunnen deze worden opgelost. De keuze van materialen en constructies is belangrijk voor zowel de functionaliteit als de esthetiek. De kelderonderbouw heeft een grote invloed op de ruimtelijke indeling van de gebouwen. In het bijzonder is de kelderonderbouw van de Universiteitsbibliotheek UvA een voorbeeld van hoe historische ruimtes kunnen worden uitgebreid en een moderne functie krijgen.

Bronnen

kliniek