Ventilatie in kelders: eisen, systemen en voordelen

Published by Redactie on juli 11, 2025 | Category kelder

In de hedendaagse woningbouw is ventilatie een cruciale factor voor een gezond en comfortabel leefmilieu. Dit geldt met name voor kelders, waar luchtcirculatie vaak beperkt is. In dit artikel worden de eisen van het Bouwbesluit aan ventilatie in kelders besproken, de verschillende ventilatiesystemen die geschikt zijn voor gebruik in kelders, en de voordelen van een goed geventileerde kelder. De informatie is gebaseerd op de gegevens uit de bronnen, die in de laatste paragraaf zijn vermeld.

Ventilatie eisen volgens het Bouwbesluit

Het Bouwbesluit stelt eisen aan de ventilatie in nieuwe gebouwen, waaronder kelders. De minimale ventilatiecapaciteit moet 0,9 dm³ per seconde zijn per m². Er geldt een minimum van 7 dm³ per seconde, waarvan minimaal de helft directe toevoer van lucht moet zijn. Als er een kooktoestel aanwezig is in de ruimte, moet de af- en toevoer minimaal 21 dm³ per seconde bedragen. Het Bouwbesluit verwijst naar de NEN 1087 voor bepalingsmethoden voor de ventilatiecapaciteit. De NEN 1087 bevat de bepalingsmethode voor de nominale ventilatiecapaciteit van ventilatiesystemen en de bepalingsmethode voor de inrichting van ventilatiesystemen, waaronder thermisch comfort, de richting van de luchtstroom en de regelbaarheid van de af- en toevoer van lucht.

De ventilatiecapaciteit per ruimte is conform de NEN 1087 als volgt:

Woonkamer: 1 dm³ per seconde, per netto vloeroppervlak, met een minimum van 21 dm³ per seconde.
Keuken: 21 dm³ per seconde.
Open keuken: 1 dm³ per seconde, per m² netto vloeroppervlak, met een minimum van 21 dm³ per seconde.
Badkamer: 14 dm³ per seconde.
Toilet: 7 dm³ per seconde.
Was- en droogruimte: 14 dm³ per seconde.
Slaapkamer: 1 dm³ per seconde, per m² netto vloeroppervlak, met een minimum van 7 dm³ per seconde.
Overige “droge kamers” (studeerkamer, hobbykamer, berging, zolder): 1 dm³ per seconde, per m² netto vloeroppervlak, met een minimum van 7 dm³ per seconde.
Garage (een stallingsruimte voor motorvoertuigen): 3 dm³ per seconde, per netto vloeroppervlak.
Berging en schuur: 1 dm³ per seconde, per m² netto vloeroppervlak, met een minimum van 7 dm³ per seconde.
Lift: een capaciteit van ten minste 3,2 dm³/s per m² vloeroppervlakte van die liftschacht.

Ventilatiesystemen voor kelders

Er zijn verschillende ventilatiesystemen waarmee je een kelder kunt ventileren. Dit zijn ventilatiesystemen A, B, C en D. De keuze voor het juiste systeem hangt af van de behoeften van de kelder, de locatie en de beschikbare middelen.

Ventilatiesysteem A: Natuurlijke ventilatie

Ventilatiesysteem A wordt ook wel natuurlijke ventilatie genoemd. Dit is een manier van ventileren waarbij geen motor wordt gebruikt voor de toe- of afvoer van lucht. De schone, droge lucht stroomt de ruimte namelijk binnen via laaggelegen ventilatieroosters, kieren, ramen of deuren. De vuile, vochtige lucht verlaat de ruimte via dezelfde soort openingen, maar dan op hoger gelegen plekken in de ruimte. Natuurlijk hebben de meeste kelders geen buitendeur of ramen. Hierdoor zijn ventilatieroosters in de keldermuur en de kelderdeur de beste optie. Daarnaast kun je ook gebruikmaken van keldervensters op straatniveau.

Ventilatiesysteem A toepassen is beter dan helemaal geen ventilatie, maar het is niet de beste optie. Het zorgt namelijk niet voor de meest optimaal haalbare luchtkwaliteit en je zult hiermee ook niet van eventuele vochtproblemen afkomen. Het is echter wel de goedkoopste optie. De prijs van een ventilatierooster begint vanaf € 10 per stuk en een doorboring in de muur om het rooster te kunnen plaatsen kost zo’n € 150.

Ventilatiesysteem B: Gecombineerde ventilatie

Ventilatiesysteem B is een combinatie van natuurlijke ventilatie en mechanische ventilatie. Bij ventilatie type B wordt schone lucht namelijk op een mechanische manier de kelder toegevoerd. Deze toevoer vindt 24 uur per dag plaats en je kunt de ventilatie-intensiteit aanpassen wanneer je wil. De aanzuiging van schone lucht gebeurt via ventilatieroosters die meestal voorzien zijn van een filter. Hierdoor heb je minder snel last van schadelijke stoffen van buitenaf. De afvoer van vervuilde lucht gaat op een natuurlijke manier door middel van ventilatieventielen, ventilatieroosters en andere openingen in de ruimte.

Ventilatiesysteem B wordt niet aangeraden voor kelders. Door de warme lucht die in contact komt met de koude kelderwanden kan er condensvorming ontstaan. Hierdoor kun je last krijgen van vochtige muren.

Ventilatiesysteem C: Gecombineerde ventilatie

Ventilatiesysteem C is, net als type B, een combinatie van natuurlijke en mechanische ventilatie. Bij type C gebeurt de afzuiging van vervuilde lucht echter op een mechanische manier en komt schone, droge lucht op een natuurlijke manier de kelder binnen. Er wordt dus een motorisch systeem gebruikt om de vervuilde lucht af te zuigen en naar buiten te drijven. De schone lucht kan via ventilatieroosters naar binnen stromen.

Net als bij ventilatiesysteem B, kan er door ventilatiesysteem C ook condensvorming optreden in de kelder. Hierdoor krijg je last van vochtige muren. Echter kun je dit tot op zekere hoogte tegenwerken door te kiezen voor een vraaggestuurd model met vochtsensoren. Deze meet het vochtgehalte en zorgt ervoor dat het systeem automatisch extra ventileert wanneer de luchtkwaliteit te slecht is.

Ventilatiesysteem D: Mechanische ventilatie

Ventilatiesysteem D is helemaal mechanisch. Zowel de afzuiging van vervuilde lucht én de toevoer van schone lucht komen dus tot stand met behulp van een mechanisch systeem. De afgezogen lucht wordt via een buizenstelsel naar buiten afgevoerd en de schone lucht wordt door middel van de motor aangezogen. De aangezogen lucht wordt altijd door de filters in het systeem gefilterd, voordat het de kelder instroomt.

Ventilatiesysteem D zorgt niet alleen voor een kelder met schone lucht, maar ook voor warmtebehoud. Het systeem gebruikt hiervoor de warmte van afgezogen lucht om frisse lucht van buiten voor te verwarmen en vervolgens naar binnen te blazen. Hierdoor is dit systeem energiezuinig en milieuvriendelijk. Daarnaast zijn er veel modellen van dit type die vraaggestuurd werken. Er wordt dan aan de hand van onder andere vochtsensoren en CO2-sensoren gemeten hoe het met de luchtkwaliteit gesteld is. Aan de hand hiervan kan er dan automatisch extra worden geventileerd wanneer dit nodig is.

Ventilatiesysteem D wordt het meest aangeraden voor kelders door de energiezuinigheid en de efficiëntie. De prijzen voor het installeren van een ventilatiesysteem in een hele woning zijn als volgt:

Ventilatiesysteem	Prijs
A	€ 1.500 tot € 2.500
B	€ 2.500 tot € 3.000
C	€ 3.250 tot € 4.500
D	Minimaal € 6.000

Let op: deze prijzen zijn exclusief eventuele verbouwingskosten en aanleg van nieuwe luchtkanalen.

Voordelen van een goed geventileerde kelder

Een goed geventileerde kelder draagt bij aan een gezond en comfortabel leefmilieu. Dit geldt met name voor kelders, waar luchtcirculatie vaak beperkt is. Een slecht geventileerde kelder kan leiden tot problemen met vocht, schimmels en ongedierte. Door een goede ventilatie te zorgen, kan je vochtproblemen voorkomen en de luchtkwaliteit verbeteren. Daarnaast is een goed geventileerde kelder ook belangrijk voor de levensduur van de kelder.

Extra opties voor een vochtige kelder

Een ventilatiesysteem zal het probleem van extreem vochtige kelders niet helemaal op kunnen lossen. Het is daarom goed om ook naar opties te kijken die een ventilatiesysteem kunnen aanvullen. Om een kelder minder vochtig te maken kun je kiezen uit een ontvochtiger, kelderdichting en kelderdrainage.

Een ontvochtiger

Een ontvochtiger is een apparaat met een pomp dat vochtige lucht uit je kelder kan afzuigen en afvoeren. Prijzen liggen tussen de € 100 en € 500. Afhankelijk van de grootte van je kelder, kun je kiezen uit twee soorten ontvochtigers:

De mobiele ontvochtiger: deze is compact en kan in kleinere kelders worden gebruikt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een kleine wijnkelder. Het fijne aan dit apparaat is dat je hem gemakkelijk kunt verplaatsen en daarom dichtbij de vochtige plekken kunt zetten.
Een ontvochtigingsinstallatie: deze laat je installeren en is bedoeld voor grotere kelders. Het apparaat wordt in de kelderwand geplaatst en heeft een grotere capaciteit dan de mobiele ontvochtiger.

Kelderdichting

Kelderdichting houdt in dat je kelder waterdicht wordt gemaakt. Dit wordt ook wel bekuiping genoemd. Hiervoor huur je een specialist in die een waterdichte cementlaag op de muren en vloer aanbrengt. Tevens kun je ervoor kiezen om hierna je vloer nog af te laten werken met een waterdichte polyurethaan coating. Vaak plaatst de specialist ook nog een versterkte hiel aan de kimnaad. Dit is het punt waar de muren en vloer aansluiten op de achillespees van de kelder bij optrekkend vocht.

De gemiddelde prijs voor kelderdichting ligt tussen de € 4.000 en € 10.000 exclusief btw en inclusief plaatsing.

Kelderdrainage

Kelderdrainage is een methode om vocht uit de kelder te verwijderen. Dit wordt gedaan door een drainage-systeem aan te brengen dat vocht uit de kelder afvoert. Dit systeem bestaat uit een buis die langs de kelderwanden loopt en via een afvoer naar het buitenland leidt. De afvoer moet zo laag mogelijk zijn om vocht uit de kelder te verwijderen.

Conclusie

Ventilatie in kelders is van cruciaal belang voor een gezond en comfortabel leefmilieu. Het Bouwbesluit stelt eisen aan de ventilatiecapaciteit in kelders, en de keuze voor het juiste ventilatiesysteem hangt af van de behoeften van de kelder, de locatie en de beschikbare middelen. Een goed geventileerde kelder draagt bij aan een gezond en comfortabel leefmilieu en is belangrijk voor de levensduur van de kelder. Daarnaast zijn er ook extra opties beschikbaar om vochtproblemen in de kelder op te lossen.