Bouwvoorschriften voor kelderwanden volgens het Bouwbesluit

Published by Redactie on juli 11, 2025 | Category kelder

In de bouwsector is het van belang dat kelderwanden voldoen aan de voorschriften van het Bouwbesluit. Dit betreft vooral de eisen aan waterdichtheid, isolatie en bouwkundige geschiktheid. In dit artikel bespreiden we de belangrijkste bouwvoorschriften en regelgeving die van toepassing zijn op kelderwanden.

Bouwvoorschriften voor kelderwanden

De kelderwand is een cruciale onderdeel van een bouwwerking, vooral bij het bouwen van woningen en gebouwen. De wand moet voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit, met name wat betreft de waterdichtheid, isolatie en bouwkundige geschiktheid.

Waterdichtheid van kelderwanden

Volgens het Bouwbesluit 2012 is de waterdichtheid van kelderwanden van belang als de kelder wordt gebruikt als verblijfsruimte. In dat geval moet de kelder voldoen aan de eisen van artikel 3.26. Dit betekent dat de kelderwand volledig waterdicht moet zijn.

De afdichting van kelderwanden wordt vaak uitgevoerd met behulp van cementgebonden producten of bitumenpasta. Voor bestaande kelders is het vaak lastig om de wand aan de buitenkant af te dichten, omdat de grond rondom de kelder moet worden ontgraven. Dit leidt tot hoge kosten, vooral als de bovengrond is ingericht met tuinbestrating en dergelijke. Bovendien zijn veel kelders qua oppervlak kleiner dan de bovenliggende woning, waardoor een deel van de kelderwanden terugligt onder de woning en dus nauwelijks bereikbaar zijn. Dan resteert alleen een afdichting aan de binnenzijde.

Isolatie van kelderwanden

Bij nieuwbouw moet de kelder aan de buitenzijde worden geïsoleerd volgens de eisen van het Bouwbesluit. De minimale Rc-waarde voor isolatie is 3,5 m²K/W. Dit geldt alleen voor kelders die als verblijfsruimte worden gebruikt. Een kelder die niet als verblijfsruimte wordt gebruikt, hoeft volgens het Bouwbesluit niet te worden geïsoleerd. Indien men een bestaande kelder als leefruimte wil gebruiken, is ook geen isolatie vereist.

Voor kelderwanden die aan de buitenkant worden geïsoleerd, wordt vaak gebruikgemaakt van XPS isolatieplaten. Deze worden volvlaks verlijmd. Voor bestaande kelders is de isolatie aan de buitenkant niet aantrekkelijk, omdat de grond rondom de kelder moet worden ontgraven. Dit leidt tot hoge kosten, vooral als de bovengrond is ingericht met tuinbestrating en dergelijke.

Bouwkundige geschiktheid van kelderwanden

Een kelder moet bouwkundig geschikt zijn als woonoppervlakte. Dit betekent dat de kelder goede ventilatie moet hebben, verwarming en voldoende afwerking om dat als aangename woonruimte te gebruiken. Een koude onafgewerkte betonvloer en vocht maakt het niet bouwkundig geschikt als woonoppervlakte. Ook als een kelder bijvoorbeeld echt bedoeld en gebouwd is als fietsenstalling of installatieruimte, dan gaat de term ‘woonoppervlakte’ niet op.

Afmetingen en bouwvoorschriften

De afmetingen van een kelder worden bepaald door de regels van het bestemmingsplan en het bouwbesluit. Zo mogen de ramen van de kelder niet boven maaiveldniveau worden aangebracht en moet de kelder op maaiveldniveau geen ruimtelijke uitstraling hebben. Dit betekent dat de kelder niet zichtbaar mag zijn vanaf buiten. Daarnaast mag maximaal 50% van de omtrek van het gebouw worden voorzien van een koekoek.

Ventilatie en daglicht

Voor een kelder om als woonruimte te worden aangemerkt, moet deze voldoen aan bepaalde eisen. De kelder moet beschikken over goede ventilatie en voldoende daglichttoetreding. Volgens het bestemmingsplan Buitengebied 2009 mogen ramen met een koekoek worden aangebracht, mits deze aan de voorgeschreven afmetingen voldoen. Het is echter belangrijk om te controleren of de kelder voldoet aan de eisen van het bouwbesluit, met name wat betreft de hoogte en de toegankelijkheid.

Aanbevelingen en praktijkvoorbeelden

In de praktijk zijn er verschillende oplossingen voor het aanbrengen van kelderwanden. Bijvoorbeeld, in het project van de Woningcorporatie Actium in Assen werden vier kelderbakken onder de flats geplaatst, waarbij een ingenieus bouwsysteem werd gebruikt om de kelders bovengronds te assembleren en vervolgens van binnenuit de grond te laten “ingraven”. Dit soort oplossingen zijn zeer geschikt om de woonomgeving te verbeteren en de ruimte-efficiëntie te verhogen.

Afzinkkelders

Een afzinkkelder is een vorm van bovengrondse kelder die op een specifieke manier wordt gebouwd. Bij het plaatsen van een afzinkkelder wordt de constructie de grond in getakeld, zonder dat de grond volledig wordt verwijderd. Dit maakt het mogelijk om de kelder op een veilige manier te plaatsen en te beveiligen tegen schade door bodemveranderingen. Bij een afzinkkelder wordt ook vaak een trap aangebracht, zodat de ruimte toegankelijk is vanaf het beground.

Constructie en materialen

Bij de bouw van bovengrondse kelders worden vaak betonconstructies gebruikt. Sterk Beton kelders worden bijvoorbeeld vaak gemaakt met een monolithische stort, wat betekent dat de wanden en de vloer in één keer worden gegoten, zonder stortnaden. Dit maakt de kelder waterdicht en voorkomt lekkages. Daarnaast wordt er vaak gewerkt met gepatenteerde montagesystemen, zodat de kelder beter kan worden bevestigd en in de grond wordt geplaatst.

Conclusie

De bouwvoorschriften voor kelderwanden zijn van groot belang, zowel voor nieuwbouw als voor renovatieprojecten. De kelderwand moet voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit, met name wat betreft de waterdichtheid, isolatie en bouwkundige geschiktheid. Binnen de bouwsector is het van belang dat kelderwanden voldoen aan deze voorschriften, zodat de kelder veilig en functioneel is als woonruimte of bergplaats.

Bouwvoorschriften voor kelderwanden volgens het Bouwbesluit