Kelders in Amsterdam: Grondwaterneutraal bouwen en ruimtelijke regelgeving

Inleiding

In de stad Amsterdam is het bouwen van kelders onderhevig aan strenge regels om te zorgen voor een grondwaterneutrale aanleg. Deze regels zijn geregeld in het (paraplu)bestemmingsplan Grondwaterneutrale Kelders van de gemeente Amsterdam en zijn gericht op het voorkomen van negatieve grondwatereffecten. De regels zijn gebaseerd op het Afwegingskader Grondwaterneutrale Kelders Amsterdam, dat is vastgesteld door de gemeenteraad op 20 januari 2021. In dit artikel worden de belangrijkste regels, maatregelen, en gebieden die onderhevig zijn aan deze regelgeving behandeld. Daarnaast worden de invloed van het bouwen van kelders op de grondwaterstanden en de toekomstige ontwikkelingen in de stad besproken.

Regels voor grondwaterneutrale kelders

De regels voor het bouwen van kelders zijn geregeld in het (paraplu)bestemmingsplan Grondwaterneutelijke Kelders van de gemeente Amsterdam. Dit plan is bedoeld om te zorgen voor een veilige fysieke leefomgeving en om negatieve grondwatereffecten te voorkomen. De regels zijn gericht op het bepalen van gebieden waar kelders grondwaterneutraal mogen worden aangelegd en op welke voorwaarden dit mogelijk is.

Een grondwaterneutrale kelder is een kelder waarbij de stand en stroming van het grondwater niet of nauwelijks verandert, of waar mogelijk zelfs verbeterd. Dit kan alleen worden beoordeeld per geval, en de beoordeling vindt plaats in het kader van een aanvraag om een omgevingsvergunning voor een omgevingsplanactiviteit bouwwerken. Alleen een kelder die grondwaterneutraal kan worden aangelegd komt in aanmerking voor vergunningverlening.

De algemene regels uit het Afwegingskader hebben primair betrekking op kelders met één verdieping, een oppervlakte van maximaal 300 m² en een diepte van maximaal 4 meter onder het grondoppervlak (maaiveld) gerekend aan de straatkant. Voor grotere kelders of dieper gelegen kelders zijn er aanvullende eisen, zoals het opstellen van een geohydrologisch rapport dat aantoont dat de aanleg grondwaterneutraal zal plaatsvinden.

Gebieden waar kelders mogen worden gebouwd

In het paraplubestemmingsplan zijn verschillende gebieden aangegeven waar kelders grondwaterneutraal mogen worden gebouwd. Deze gebieden zijn opgedeeld in verschillende buurten, waarbij elke buurt specifieke maatregelen en voorwaarden heeft. De volgende gebieden zijn onderworpen aan deze regelgeving:

Buurten in Amsterdam

De onderstaande tabel geeft een overzicht van verschillende buurten in Amsterdam en de maatregelen die daarvoor gelden. De informatie is afgeleid uit de gegevens in de bronnen.

Deze lijst geeft een overzicht van de buurten en de maatregelen die daarvoor gelden. De kD-waarden geven aan hoeveel procent van de oppervlakte van de kelder in bepaalde gebieden mag worden gebruikt. De extra voorwaarden geven aan of er beperkingen zijn op het bouwen van kelders in die gebieden.

Gebieden waar kelders niet mogen worden gebouwd

Er zijn ook gebieden waar kelders niet mogen worden gebouwd, vanwege de risico’s op opbarsten van de deklaag of het feit dat de grondwaterstanden hier niet geschikt zijn voor een grondwaterneutrale aanleg. Deze gebieden zijn aangegeven in het Afwegingskader en het paraplubestemmingsplan.

In sommige delen van de stad is het grondwaterneutraal bouwen, vanwege een te dunne deklaag of het risico op opbarsten van de deklaag, helemaal niet mogelijk en moet kelderbouw worden uitgesloten. In deze gebieden is het verboden om kelders te bouwen, tenzij er specifieke toestemming is verkregen. De maatregelen die in dit geval moeten worden genomen, zijn afhankelijk van de locatie en de omstandigheden.

Invloed van kelderbouw op het grondwater

Het bouwen van kelders heeft een directe invloed op het grondwater. Bij het aanleggen van een kelder wordt de grondwaterstand beïnvloed, wat kan leiden tot problemen zoals wateroverlast in de openbare ruimte of in tuinen. Daarnaast kan het bouwen van kelders ook leiden tot veranderingen in de grondwaterstroming, wat weer gevolgen heeft voor de waterhuishouding in de stad.

Om deze problemen te voorkomen, zijn er regels opgesteld die ervoor zorgen dat kelders op een grondwaterneutrale manier worden aangelegd. Dit gebeurt door specifieke maatregelen te nemen, zoals het aanleggen van waterafvoerende systemen of het bepalen van de maximale diepte van de kelder. Deze maatregelen zijn van toepassing op kelders die voldoen aan de eisen van het Afwegingskader.

Toekomstige ontwikkelingen

De regelgeving rondom kelders in Amsterdam is in opkomst, en het is verwacht dat de toekomstige ontwikkelingen de regels verder zullen versterken. Het paraplubestemmingsplan is in overeenstemming met de NOVI en draagt bij aan de verwezenlijking van twee van de vier prioriteiten, nl. Sterke en gezonde steden en regio’s en ruimte voor klimaatadaptatie. Dit betekent dat de regels rondom kelders steeds strenger worden en dat er meer aandacht is voor de grondwaterhuishouding in de stad.

Conclusie

Het bouwen van kelders in Amsterdam is onderhevig aan strenge regels om te zorgen voor een grondwaterneutrale aanleg. Deze regels zijn opgenomen in het (paraplu)bestemmingsplan Grondwaterneutrale Kelders en zijn gebaseerd op het Afwegingskader. In bepaalde gebieden is het bouwen van kelders niet toegestaan, terwijl in andere gebieden specifieke voorwaarden gelden. De invloed van kelderbouw op het grondwater is groot, en het is daarom belangrijk dat kelders op een grondwaterneutrale manier worden aangelegd. De toekomstige ontwikkelingen in de stad zullen waarschijnlijk leiden tot strengere regels en een betere afstemming op de grondwaterhuishouding.

Bronnen

1. Beleidsregel Grondwaterneutrale kelders Amsterdam
2. Bijlage 1 van het paraplubestemmingsplan Grondwaterneutrale kelders
3. Afwegingskader Grondwaterneutrale kelders Amsterdam
4. Paraplubestemmingsplan Grondwaterneutrale kelders