Kelders onder kerken in Hilversum: Historische context en architecturale kenmerken

De kelders onder kerken in Hilversum vormen een interessant onderdeel van de lokale geschiedenis en architectuur. Deze ruimtes, vaak verborgen onder de vloer, speelden een rol in de religieuze en culturele ontwikkeling van de regio. In de bronnen die voorliggen, worden enkele van deze kelders genoemd en beschreven, waaronder de oude Vituskerk en de kerk in het Apostolisch Genootschap aan de Badhuislaan. In dit artikel worden deze kelders uitgebreid besproken, met aandacht voor hun historische betekenis, architecturale kenmerken en hun rol in de religieuze praktijk.

Historische context van kelders onder kerken

In de geschiedenis van de katholieke gemeenschap in Hilversum speelden kelders onder kerken een cruciale rol. In de 18e eeuw, tijdens de periode van de ‘Hilversumse troebelen’, stonden kelders vaak centraal in de strijd om religieuze vrijheid. De katholieke kerkmeesters probeerden opnieuw hun oude kerk terug te krijgen, en maakten gebruik van kelders om hun religieuze praktijken te voltooien. Zo werd er in de herfst van 1766 een kerkhuis gesloten, waardoor katholieken hun erediensten in een andere ruimte moesten houden. Deze kelders fungeerden als tijdelijke locaties, waarin de kerkelijke dienst gevolgd kon worden.

De kelders onder de oude Vituskerk, die in 1786 werd gesloopt, werden ook genoemd in de bronnen. Deze kerk was in de 18e eeuw uitgebreid en kreeg een toren. De kelders onder deze kerk, die vroeger dienstdeed als ondergrondse ruimtes, werden in de 19e eeuw afgebroken. De huidige Vituskerk, die in 1892 werd ingewijd, bevat nog enkele interieurstukken uit de oude kerk, waaronder het orgel en de doopvont. Dit duidt erop dat de kelders, hoewel niet direct in gebruik zijn geweest, een rol speelden in de architecturale en religieuze geschiedenis van de regio.

Architecturale kenmerken van kelders onder kerken

De kelders onder de kerken in Hilversum hebben een unieke architecturale structuur. Zo werd de oude kerk van Hilversum, die in de 18e eeuw in gebruik was, aangelegd met een kelderverdieping. Deze ruimte, die onder het priesterkoor lag, werd in de zomer van 1898 gebruikt voor het opslaan van marmeren altaren. De kelders onder deze kerk werden ook gebruikt als opslagruimte voor het kerkgoed, zoals het orgel en de doopvont. Dit duidt erop dat de kelders een praktische functie hadden, naast hun religieuze betekenis.

De kelders onder de Vituskerk, die in 1892 werd ingewijd, zijn niet direct in de bronnen genoemd, maar het is wel duidelijk dat de kelders onder de oude kerk in gebruik waren. De kerk, die in 1853 werd uitgebreid, had een kelderverdieping, waarin de kerkmeesters hun kasboekjes bijhielden. Deze kelders werden ook gebruikt als opslagruimte voor het kerkgoed, zoals het orgel en de doopvont. De kelders onder de kerk speelden dus een cruciale rol in de administratie en het onderhoud van de kerk.

Kelders in het Apostolisch Genootschap aan de Badhuislaan

De kelders onder de kerk van het Apostolisch Genootschap aan de Badhuislaan vormen een ander interessant voorbeeld. Deze kerk, die oorspronkelijk een badhuis was, werd in 1948 omgebouwd tot een kerk. De kelders onder deze kerk werden gebruikt als opslagruimte voor het kerkgoed, waaronder de pijpen die in het genootschap werden gemaakt. Deze kelders zijn momenteel niet meer in gebruik, maar ze vormen een belangrijk onderdeel van de geschiedenis van de kerk.

In de bronnen wordt verwezen naar de renovatie van het pand in 2017, waarbij de kelders werden gebruikt voor opslag en een parkeerkelder. Deze kelders, die ooit dienstdeelden als opslagruimte voor het genootschap, zijn nu onderdeel van een woningcomplex. Dit duidt erop dat de kelders onder de kerk een functionele rol speelden, naast hun historische betekenis.

Conclusie

De kelders onder de kerken in Hilversum vormen een belangrijk onderdeel van de lokale geschiedenis en architectuur. Deze ruimtes, vaak verborgen onder de vloer, speelden een rol in de religieuze en culturele ontwikkeling van de regio. De kelders onder de oude Vituskerk en de kerk in het Apostolisch Genootschap aan de Badhuislaan worden in de bronnen genoemd en beschreven, en hebben zowel een historische als architecturale betekenis. De kelders onder deze kerken werden gebruikt als opslagruimtes, waarin het kerkgoed werd bewaard, en speelden dus een praktische functie. De kelders onder de oude kerk, die in de 19e eeuw zijn afgebroken, vormen een belangrijk onderdeel van de geschiedenis van de regio. De kelders onder de huidige kerk, die in 1892 is ingewijd, zijn niet direct in de bronnen genoemd, maar het is duidelijk dat de kelders een belangrijke rol speelden in de administratie en het onderhoud van de kerk.

Bronnen

1. De missie van Willibrord
2. De atoomschuilkelder aan de Langgewenst - Hilversum
3. Voormalige Rehobothkerk in Hilversum wordt waarschijnlijk kinderopvang. Karakteristieke honingraat pui blijft behouden
4. Hilversum, Badhuislaan 15 - Apostolisch Genootschap
5. Geschiedenis van het kerkgebouw