Kelders in de interieurontwerp: functie, vormgeving en toepassingen

Published by Redactie on juli 11, 2025 | Category kelder

Inleiding

Een kelder is een ruimte die zich onder het maaiveld bevindt en vaak wordt gebruikt als bergplaats of opslagruimte. In het ontwerp van een woning of gebouw speelt een kelder een belangrijke rol, niet alleen vanwege haar praktische toepassing, maar ook vanwege de architecturale en functionele waarde die zij kan bieden. In dit artikel wordt de functie van een kelder uitgebreid besproken, met aandacht voor de verschillende toepassingsmogelijkheden, de bouwkundige aspecten, en de invloed op de ruimtelijke indeling. De informatie is gebaseerd op de gegevens uit de bronnen, waarmee een overzicht wordt gegeven van de kenmerken, functies en toepassingen van kelders in de interieurontwerp.

Wat is een kelder?

Een kelder is een onder het maaiveld liggend gedeelte van een gebouw. Het kan een gehele verdieping beslaan, ook wel kelderverdieping genoemd, of een deel van een verdieping. Historisch gezien werden kelders vaak gebruikt om levensmiddelen te bewaren, wijn op een constante temperatuur te houden, of als opslagruimte voor producten. De kelder is dus oorspronkelijk een ondergrondse voorraadkamer.

In het huidige ontwerp wordt de kelder vaak gezien als een ruimte die niet alleen functioneel is, maar ook esthetisch kan bijdragen. Zelfs zonder koekoeken kan een kelder een stabiele koele ruimte zijn, vooral als deze op het noorden ligt. Daarnaast is de kelder geschikt als extra kamer, bijvoorbeeld voor een speelruimte, fitnessruimte of slaapkamer.

Functies van een kelder in het interieurontwerp

Een kelder kan in het interieurontwerp meerdere functies vervullen, afhankelijk van de behoeften van de gebruiker. De meest voorkomende toepassingen zijn:

1. Opstelruimte voor apparatuur

In de meeste gevallen wordt de kelder gebruikt als ruimte voor de verwarmingsketel, andere verwarmingsonderdelen, de zekeringskast en dergelijke. Dit is een veel voorkomende functie van een kelder, waarbij de ruimte wordt gebruikt voor technische apparatuur.

2. Bewaarplaats voor levensmiddelen

De kelder is geschikt om levensmiddelen en dranken te bewaren, vanwege de stabiele temperatuur. Dit is vooral gunstig als de kelder zich op het noorden bevindt, omdat dit een koelere omgeving biedt. De temperatuur blijft het gehele jaar gelijk, waardoor de kelder ideaal is als wijnkelder.

3. Extra ruimte voor woninguitbreiding

Een kelder kan worden gebruikt als extra ruimte voor een woning, bijvoorbeeld als een aparte kamer. Dit is vooral geschikt in huizen waarin ruimte tekort komt. Een kelder kan dan worden uitgebreid tot een aparte woonruimte, met een aparte ingang.

4. Souterrain als ruimtelijke oplossing

Als ongeveer de helft of meer van de kelderhoogte zich boven het maaiveld bevindt, wordt gesproken van een souterrain. Dit is een ruimtelijke oplossing voor woningen, waarbij de kelder gedeeltelijk bovengronds is gelegen.

Bouwkundige aspecten van een kelder

De bouwkundige kenmerken van een kelder zijn belangrijk voor het ontwerp. In Nederland zijn kelders meestal gemetseld of van gewapend beton, vanwege de hoge grondwaterstand. Daarnaast moet de kelder belast zijn tegen de grondwaterstand.

1. Waterdichtheid

Vanwege de kans op waterdoorslag dient de kelder meestal aan de buitenzijde behandeld te worden met een waterafstotende laag. Tegenwoordig worden kelders vaak van prefab beton gemaakt of van holle wanden met betonvulling. Pas eventueel Aquaplan Waterdichte Bepleistering toe aan de binnenzijde van de kelder.

2. Ventilatie

Goede ventilatie is essentieel i.v.m. eventueel vochtige omgeving en dus mogelijke schimmelvorming. Daarnaast kan een kelder ook gevoelig zijn voor natuurlijk radongas, waardoor ventilatie een belangrijk onderdeel is van het ontwerp.

3. Veiligheid

Er moet bijna altijd maar één uitgang zijn bij een kelder. Als brand een reëel risico is, moeten meer uitgangen overwogen worden. Dit is belangrijk voor de veiligheid van de gebruiker.

Kelder als ruimtelijke oplossing in het interieurontwerp

Een kelder kan worden gebruikt als ruimtelijke oplossing, bijvoorbeeld in een bestaand pand. Bij het ontwerpen van een kelder/souterrain in een bestaand pand, is het belangrijk om rekening te houden met de situatie en omstandigheden van het project.

1. Constructie van een kelder

Bij een kelderconstructie wordt de grond afgegraven tot het niveau van de grondwaterstand. Daarna wordt er een houten of stalen damwand geslagen. Hierna wordt verder uitgegraven tot de aanlegdiepte. Stalen buispalen worden per segment trillingsvrij de grond ingedrukt, waardoor de kans op schade tot een minimum wordt beperkt.

2. Prefab-kelder

Een prefab-kelder is een alternatief voor een traditionele kelder. Deze wordt vaak gebruikt in woningen waarin ruimte tekort komt. De prefab-kelder biedt een snelle en efficiënte oplossing voor het ontwerp van een kelder.

Kelder in de historische context

De kelder heeft een lange geschiedenis in de bouw. In het verleden werden kelders vaak gebruikt voor opslag, bewaring van levensmiddelen en als bergplaats voor wijn. In sommige gevallen was de kelder ook een plaats van handel en communicatie.

In historische gebouwen zoals het Huis Hagen of de Kelder, staat de kelder centraal in het ontwerp. Deze gebouwen hebben een rijke geschiedenis, met diverse bewoners en functies. De kelder speelt hierbij een belangrijke rol in het functionele en architecturale ontwerp.

Toepassingen van kelders in moderne ontwerpen

In het moderne interieurontwerp worden kelders vaak gebruikt als extra ruimte voor bewoning, maar ook als opslagruimte. Daarnaast kunnen kelders worden omgevormd tot een aparte woonruimte, wat vooral geschikt is voor woningen in stedelijke omgevingen.

1. Kelder als woonruimte

Een kelder kan worden omgevormd tot een aparte woonruimte, met een aparte ingang. Dit is ideaal voor mensen die een extra ruimte willen, zonder dat de woonruimte in het hoofdgebouw moet worden uitgebreid.

2. Kelder als opslagruimte

De kelder is ideaal als opslagruimte, vanwege de stabiele temperatuur en de bescherming tegen vocht en schimmels. Dit is vooral geschikt voor personen die veel spullen hebben en ruimte nodig hebben.

Conclusie

Een kelder is een belangrijk onderdeel van een gebouw, zowel functioneel als architecturaal. In het interieurontwerp kan een kelder worden gebruikt als opslagruimte, extra kamer, of als ruimtelijke oplossing voor woninguitbreiding. De bouwkundige aspecten, zoals waterdichtheid, ventilatie en veiligheid, zijn belangrijk voor het ontwerp. De kelder speelt ook een rol in de geschiedenis van gebouwen, en kan in moderne ontwerpen worden omgevormd tot een aparte ruimte.

Bronnen

kelren