Schilderijen opslaan in de kelder: Veiligheid, vocht en temperatuur

Published by Redactie on juli 11, 2025 | Category kelder

Een kelder biedt ruimte voor vele functies, waaronder het opslaan van kunstwerken zoals schilderijen. Onderzoek uit bronnen wijst uit dat de kelder een geschikte plek kan zijn voor het opslaan van kunstwerken, mits bepaalde voorwaarden en maatregelen worden getroffen. In dit artikel worden de belangrijkste aspecten van het opslaan van schilderijen in een kelder besproken, met aandacht voor temperatuur, luchtvochtigheid, verlichting, en de invloed van materialen op de bewaaromstandigheden.

Veiligheid en bescherming van schilderijen

Schilderijen zijn kwetsbaar voor schade door externe factoren zoals licht, vocht en temperatuur. In bron [2] staat uitgebreid over de gevoeligheid van schilderijen. De materialen waaruit een schilderij is opgebouwd, zoals linnen, hout, olieverf en verflaag, reageren verschillend op omgevingsfactoren. Dit betekent dat het belangrijk is om de omstandigheden in de kelder zorgvuldig te controleren en aan te passen om de schade te beperken.

De temperatuur in de kelder moet rond de 18°C blijven, met minimale fluctuaties. Dit is belangrijk omdat schommelingen in temperatuur de luchtvochtigheid beïnvloeden, wat weer schade kan veroorzaken aan kunstwerken. In bron [2] wordt duidelijk gemaakt dat het verstandig is om de temperatuur aan te passen als de relatieve luchtvochtigheid moeilijk beheersbaar is. Dit geldt zeker voor kelders, die vaak een lagere temperatuur hebben en meer vochtigheid kunnen bevatten.

Luchtvochtigheid en vochtbeheersing

Een van de grootste risico’s bij het opslaan van schilderijen in de kelder is het vocht. In bron [2] wordt duidelijk gemaakt dat relatieve luchtvochtigheid fluctuaties van 10% rond 45% of 55% een laag risico vormen op mechanische schade. Echter, bij een te hoge relatieve luchtvochtigheid (>65%) kunnen schimmels ontstaan, wat het schilderij kan beschadigen. Daarnaast is het belangrijk om condensatie van vocht te voorkomen, vooral als de muur kouder is dan de ruimte.

Om dit te voorkomen, wordt aangeraden om schilderijen te voorzien van een achterkantbescherming en de ruimte tussen de muur en het schilderij te vergroten, zodat de luchtstroom vrij kan lopen. In bron [2] wordt ook opgemerkt dat er in ongeconditioneerde omgevingen snel de relatieve luchtvochtigheid onder de 20% kan dalen, wat eveneens schade kan veroorzaken.

Invloed van verlichting op schilderijen

De verlichting in de kelder speelt eveneens een rol bij het opslaan van schilderijen. In bron [2] wordt opgemerkt dat een zogenoemde schilderijlamp met een gloeilamp als lichtbron schade kan veroorzaken. Dit komt doordat gloeilampen te veel licht en warmte geven, wat het schilderij kan beschadigen. Daarnaast is direct zonlicht een groot risico, vanwege de grote hoeveelheid gewoon-, UV- en infrarood (warmte) licht.

Voor het opslaan van schilderijen is het daarom aan te raden om een zachte, schaduwloze verlichting te kiezen. Dit kan worden gerealiseerd met LED-verlichting of andere moderne technieken die minder schadelijk zijn voor kunstwerken. In bron [1] wordt ook aangeraden om de verlichting goed te regelen, zodat de filmervaring optimaal is, wat op zich ook van toepassing is op het opslaan van kunstwerken.

Materialen en afwerking in de kelder

De materialen die worden gebruikt bij de inrichting van de kelder spelen een rol bij het opslaan van schilderijen. In bron [1] wordt benadrukt dat het belangrijk is om de kelder goed te schilderen en te sfeer te brengen, met verf die bestand is tegen vocht. Dit geldt zeker voor de wanden en vloeren, die vocht kunnen opnemen en afgeven. Een goed afgestelde isolatie helpt bij het beheersen van de temperatuur en luchtvochtigheid.

Bij het opslaan van schilderijen is het aan te raden om de kelder te schilderen met een verf die bestand is tegen vocht, zodat de ruimte comfortabel blijft en de vochtigheid goed op peil is. In bron [1] wordt aangeraden om een eenvoudige inrichting aan te brengen, met materialen en tafels, zodat de ruimte functioneel is en geschikt is voor het opslaan van kunstwerken.

Veilig en comfortabel opslaan in de kelder

Ondanks de mogelijke risico’s is het opslaan van schilderijen in de kelder mogelijk, mits de juiste maatregelen worden genomen. In bron [7] wordt opgemerkt dat veel musea hun kunstwerken in de kelder opslaan, waar ze goed beveiligd zijn. Dit geldt zeker voor grote musea, die hun collectie in speciale ruimtes opslaan, waar de temperatuur, luchtvochtigheid en verlichting worden afgestemd op de behoeften van de kunstwerken.

In bron [3] wordt beschreven dat het Depot in Rotterdam een unieke opslagruimte is voor kunstwerken, waar de temperatuur en luchtvochtigheid worden afgestemd op de materialen waaruit de kunstwerken zijn opgebouwd. Zo is de ruimte voor de kleurenfoto’s op een laag temperatuur en lage luchtvochtigheid afgesteld, zodat de chemicaliën in het papier het proces van vergel en vaag worden beperkt.

Aanbevelingen voor het opslaan van schilderijen in de kelder

Om ervoor te zorgen dat schilderijen veilig en comfortabel kunnen worden opgeslagen in de kelder, zijn er een aantal aanbevelingen:

Houd de temperatuur rond de 18°C en beperk de fluctuaties.
Zorg voor een relatieve luchtvochtigheid van maximaal 65% om schimmels te voorkomen.
Gebruik verf die bestand is tegen vocht en zorg voor een goede isolatie.
Kies voor een zachte, schaduwloze verlichting om schade aan de kunstwerken te voorkomen.
Zorg voor een goede luchtcirculatie in de kelder, zodat het vocht niet kan opstijgen.
Gebruik een achterkantbescherming voor schilderijen en zorg voor ruimte tussen de muur en het schilderij.

Conclusie

Het opslaan van schilderijen in de kelder is mogelijk, mits de juiste voorwaarden worden nageleefd. De temperatuur, luchtvochtigheid, verlichting en afwerking van de kelder spelen een belangrijke rol bij het behouden van kunstwerken. Door de juiste maatregelen te nemen, kan de kelder worden omgevormd tot een veilige en comfortabele opslagruimte voor schilderijen. Dit geldt zowel voor particulieren als voor musea, die hun collectie vaak in de kelder opslaan.