Leegstaande kelders in Amsterdam: een overzicht van toekomstige mogelijkheden

Published by Redactie on juli 11, 2025 | Category kelder

De kelder is in de geschiedenis van Amsterdam een veelzijdig onderdeel geweest. In de jaren ’70 en ’80 was de kraakbeweging in de stad een belangrijk onderdeel van het maatschappelijk en cultureel landschap. In die jaren werden leegstaande gebouwen vaak gebruikt als woon- en werkplekken, waarin kelder ruimtes vaak een cruciale rol speelden. In de loop der jaren zijn veel van deze ruimtes gesloten geraakt, maar in de huidige context van ruimtegebruik en renovatie is de vraag naar leegstaande kelders in Amsterdam opnieuw van groot belang. De bronnen tonen aan dat er nog steeds ruimtes beschikbaar zijn, die een tweede leven kunnen krijgen, en dat leegstaande kelders in de stad opnieuw op de kaart kunnen komen als woon- of werkrust.

Kelders in de historie van Amsterdam

In de jaren ’70 en ’80 was het gebruik van leegstaande kelders in Amsterdam een veelvoorkomend fenomeen. De kraakbeweging had hierin een belangrijke rol gespeeld, waarbij krakers ruimtes gebruikten voor woonruimte, creatieve activiteiten, en zelfs voor het opzetten van winkels en barretjes. Een van de bekendste voorbeelden is Wyers, een gebouw dat ooit als winkel en kantoor fungeerde, maar dat later werd gekraakt en een levendig cultureel centrum werd. In die tijd had het pand ook een kelder waarin champignons werden gekweekt, en op een leegstaande verdieping hadden kinderen uit de buurt een skatebaan gebouwd. Deze kelder was dus niet alleen een ruimte voor bewoning, maar ook een plek voor recreatie en creativiteit.

De historische betekenis van deze kelders blijkt ook uit de bronnen. Zo wordt in de bron uit 2006 genoemd dat het pand Wyers in drie jaar tijd een bijzondere gemeenschap had opgezet die het centrum van Amsterdam een levendig karakter had gegeven. Dit laat zien dat kelders in die tijd niet alleen functioneel waren, maar ook een belangrijke bijdrage leverden aan de maatschappelijke en culturele dynamiek van de stad.

Huidige situatie van leegstaande kelders in Amsterdam

Tegenwoordig zijn er in Amsterdam nog steeds leegstaande kelders, die opnieuw kunnen worden gebruikt. De bronnen tonen aan dat er in de stad meerdere kelders zijn die geschikt zijn voor renovatie en omvorming. Zo wordt in bron [1] aangegeven dat er een zoektocht is naar een nieuwe vaste plek voor de comedyclub Toomler, waarbij een kelder onder het Hilton in Amsterdam is genoemd. Hoewel Toomler tijdelijk dicht moet, is er sprake van een zoektocht naar een nieuw pand in Amsterdam. Hieruit blijkt dat kelders nog steeds een veelzijdige ruimte kunnen zijn, ook in de huidige context.

In bron [2] wordt aangegeven dat er mogelijkheden zijn om kelders te bouwen onder een bestaande woning, in de tuin, onder de garage, of naast het huis. Dit laat zien dat kelders niet alleen in historische gebouwen voorkwamen, maar ook in de huidige bouwpraktijk een belangrijke rol kunnen spelen. Daarnaast wordt in bron [2] ook genoemd dat het bouwen van een kelder altijd een omgevingsvergunning vereist, wat aantoont dat er nog steeds regels zijn voor het gebruik van kelders in Amsterdam.

Mogelijkheden voor renovatie en hergebruik

De huidige situatie laat zien dat er in Amsterdam nog steeds ruimtes zijn die geschikt zijn voor renovatie en hergebruik. In de bronnen wordt aangegeven dat er meerdere opties zijn voor het opnieuw gebruiken van leegstaande kelders. Zo kunnen kelders worden gebruikt als extra ruimte voor woonruimte, als werkplek, of zelfs als plek voor recreatie. In bron [2] wordt genoemd dat er in de kelder ruimtes kunnen worden gecreëerd voor extra slaapkamers, saunaruimtes, speelkamers, fitnessruimtes, of wijnkelders. Dit laat zien dat de functies van kelders in de huidige context veelzijdiger zijn dan ooit.

Daarnaast wordt in bron [2] ook genoemd dat het bouwen van een kelder onder een woning een goede manier is om ruimte te vergroten, zonder dat er op- of aanbouw nodig is. Dit kan in de huidige context van ruimtegebrek en woningbouw van groot belang zijn. Ook wordt in bron [5] aangegeven dat er talloze gebouwen geschikt zijn voor transformatie, waaronder leegstaande kelders. Hieruit blijkt dat leegstaande kelders in Amsterdam opnieuw op de kaart kunnen komen als ruimtes die opnieuw kunnen worden gebruikt.

Voorbeeld: kelders in de historische bouw

Een ander voorbeeld van leegstaande kelders in Amsterdam is de schuilplaatsen die in de jaren ’70 en ’80 zijn gebouwd. In bron [3] wordt aangegeven dat er in de stad meerdere schuilplaatsen zijn, waaronder kelders die zijn gebouwd in combinatie met winkelcentra, museumgebouwen, en bruggen. Deze kelders zijn in sommige gevallen nog steeds aanwezig, maar hun toestand is niet altijd duidelijk. In een aantal gevallen is de schuilplaats al gesloopt, terwijl andere nog steeds in gebruik zijn. Dit laat zien dat de historische kelders in Amsterdam vaak opnieuw kunnen worden gebruikt, mits ze goed worden gerenoveerd.

In bron [4] wordt ook aangegeven dat de kraakbeweging in de jaren ’80 een belangrijke bijdrage heeft geleverd aan het gebruik van leegstaande kelders. Hierin wordt genoemd dat krakers in de kelder champignons kweekten en dat er in de kelder ook ruimtes waren voor muziek en recreatie. Dit laat zien dat kelders niet alleen functioneel zijn, maar ook een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de culturele en maatschappelijke dynamiek van de stad.

Conclusie

De kelder is in de geschiedenis van Amsterdam een veelzijdig onderdeel geweest, en ook in de huidige context blijft het een belangrijke ruimte. Er zijn nog steeds leegstaande kelders in de stad die kunnen worden gerenoveerd en hergebruikt. In de historie van de kraakbeweging zijn kelders vaak gebruikt als woon- en werkplekken, maar ook als plekken voor recreatie en creativiteit. In de huidige context kunnen kelders worden gebruikt als extra ruimte voor woonruimte, werkplekken, of zelfs voor recreatie. De bronnen tonen aan dat er in Amsterdam nog steeds ruimtes zijn die geschikt zijn voor renovatie en hergebruik, en dat leegstaande kelders opnieuw op de kaart kunnen komen als ruimtes die opnieuw kunnen worden gebruikt.

Bronnen

leegstaande