Luchtvochtigheid in de kelder: oorzaken, gevolgen en oplossingen

De luchtvochtigheid in een kelder is een veelvoorkomend probleem dat zowel gezondheids- als bouwkundige gevolgen kan hebben. Kelders zijn vanwege hun ondergrondse ligging en beperkte ventilatie vaak vochtiger dan andere ruimtes in een woning. Een te hoge luchtvochtigheid kan leiden tot schimmels, condensatie, vochtplekken en een mufte geur. In dit artikel worden de oorzaken van hoge luchtvochtigheid in kelders, de mogelijke gevolgen en effectieve manieren om dit probleem aan te pakken, besproken. De informatie is gebaseerd op bronnen die specifiek gericht zijn op ventilatie, isolatie, luchtontvochtigers en het beheren van luchtvochtigheid in kelders.

Oorzaken van hoge luchtvochtigheid in kelders

Kelders zijn vanwege hun ligging gevoelig voor hoge luchtvochtigheid. De lage temperatuur en beperkte luchtcirculatie in een kelder zorgen ervoor dat vocht zich sneller ophoopt. Daarnaast kunnen lekkages in de muren, opstijgend vocht uit de grond of onvoldoende isolatie bijdrragen aan het probleem. Ook kan het gebruik van apparaten zoals wasmachines en drogers het vochtgehalte in de kelder verhogen.

Een belangrijke oorzaak is het ontbreken van een adequaat ventilatiesysteem. Kelders zijn vaak slecht geventileerd, waardoor vocht niet kan ontsnappen. Dit leidt tot condensatie op koele oppervlakken, zoals muren, plafonds en vloeren. Daarnaast kan de luchtvochtigheid toenemen wanneer de temperatuur daalt, wat het geval is in de wintermaanden. De lucht koelt af, waardoor de relatieve luchtvochtigheid stijgt.

Gevolgen van te hoge luchtvochtigheid in de kelder

Een te hoge luchtvochtigheid in de kelder kan verschillende problemen veroorzaken. De meest voorkomende gevolgen zijn schimmels, condensatie en een mufte geur. Schimmels gedijen goed in een vochtige omgeving en kunnen zich snel verspreiden als de luchtvochtigheid te hoog is. Dit kan leiden tot vervuilde lucht, allergieën en andere gezondheidsproblemen. Condensatie kan optreden op koele oppervlakken, wat leidt tot vochtplekken, roestvorming en schade aan materialen. Een mufte geur is ook een veelvoorkomend teken van een vochtprobleem.

Bij het aanhouden van een te hoge luchtvochtigheid kan dit ook leiden tot schade aan constructiematerialen. Houtrot, betonrot en schimmelproductie kunnen ontstaan, wat leidt tot duurzame schade aan de kelder. Dit kan ook leiden tot problemen met de woningisolatie en de bouwkundige structuur.

Effectieve methoden om de luchtvochtigheid in de kelder te verlagen

Er zijn verschillende methoden om de luchtvochtigheid in de kelder te beheren. De meest effectieve manieren zijn ventilatie, het gebruik van luchtontvochtigers, isolatie en het aanbrengen van calciumsilikaatplaten.

Ventilatie

Ventilatie is een essentieel middel om de luchtvochtigheid in de kelder te verlagen. Het is belangrijk om de kelder regelmatig te ventileren, zeker wanneer de buitentemperatuur laag is. Hierdoor kan de vochtige lucht worden vervangen door drogere lucht. Een mechanisch ventilatiesysteem kan hierbij helpen, omdat het de luchtvochtigheid kan controleren en op de juiste manier kan verlagen. Daarnaast kunnen ventilatiesystemen met een vochtsensor het systeem activeren als er meer vocht wordt gemeten.

Bij het ventileren is het belangrijk om rekening te houden met de temperatuurverschillen tussen de bovenverdieping en de kelder. Warme lucht die in contact komt met koele keldermuren, kan leiden tot condensatie. Daarnaast kan het gebruik van apparaten zoals wasmachines en drogers het vochtgehalte in de kelder verhogen. Daarom is het belangrijk om deze apparaten niet te veel te gebruiken of te verplaatsen naar de kelder.

Luchtontvochtigers

Een luchtontvochtiger is een effectieve manier om de luchtvochtigheid in de kelder te verlagen. Dit apparaat haalt overtollig vocht uit de lucht en zorgt zo voor een gezond binnenklimaat. De aanbevolen waarde is 40% tot 60%, waarbij de luchtvochtigheid niet te laag mag worden ingesteld om schade aan materialen te voorkomen.

Er zijn verschillende soorten luchtontvochtigers beschikbaar, afhankelijk van de behoeften van de kelder. Bij temperaturen boven 15 °C is een compressie- of condensontvochtiger geschikt, terwijl bij lagere temperaturen een adsorptieontvochtiger wordt aangeraden. De capaciteit van de luchtontvochtiger moet worden bepaald op basis van de grootte van de kelder en de isolatie. Het is aan te raden om rekening te houden met een beetje overcapaciteit, zodat de luchtontvochtiger ook in de winter kan werken.

Een luchtontvochtiger kan worden aangeschaft als een mobiele eenheid of als een wandmodel. Het is belangrijk om te controleren of het toestel beschikt over een condenswaterafvoerpomp, waarmee het water direct kan worden afgevoerd. Daarnaast kunnen luchtontvochtigers met een schimmelfilter worden gebruikt om de verspreiding van schimmelsporen te voorkomen.

Isolatie

Isolatie is een belangrijk middel om de luchtvochtigheid in de kelder te verlagen. Door de muren en vloeren van de kelder te isoleren, kan worden voorkomen dat het vocht zich op de oppervlakken ophoopt. Dit helpt ook bij het voorkomen van condensatie, omdat de oppervlaktetemperatuur hoger blijft. Daarnaast kan het aanbrengen van calciumsilikaatplaten helpen bij het opnemen en afgeven van vocht, waardoor de luchtvochtigheid kan worden geregeld.

Bij het isoleren van de kelder is het belangrijk om rekening te houden met de aanwezigheid van opstijgend vocht. In dat geval kan het aanbrengen van een damplaat en een goede bodemisolatie helpen om het vocht te beheersen. Daarnaast is het belangrijk om lekkages in de leidingen te controleren, omdat roestvorming en lekken het vochtgehalte kunnen verhogen.

Aanbevolen luchtvochtigheid en temperatuur in de kelder

De ideale luchtvochtigheid in een kelder ligt tussen de 40% en 60%, afhankelijk van de temperatuur. De volgende tabel geeft de aanbevolen luchtvochtigheid weer, gebaseerd op de temperatuur:

Deze waarden zijn gebaseerd op de aanbevelingen van meerdere bronnen, waaronder de Keuringsdienst voor Wonen en de Itecluchtreiniger. Het is belangrijk om de luchtvochtigheid in de kelder regelmatig te meten en aan te passen aan de omstandigheden.

Gebruik van calciumsilikaatplaten

Calciumsilicaatplaten, zoals Calsitherm of Epathermplaten, kunnen worden gebruikt om de luchtvochtigheid in de kelder te beheren. Deze materialen hebben een hoog aandeel open poriën, waardoor ze een groot contactoppervlak hebben. Ze kunnen makkelijk veel condens opnemen en afgeven, waarbij de verdamping sneller kan verlopen als de condensatie. Bovendien hebben calciumsilikaatplaten door de isolerende werking een hogere oppervlaktetemperatuur waardoor condensatie minder zal optreden.

De voordelen van calciumsilikaatplaten zijn:
- Diffusie-, absorptie- en capillair werkend materiaal, zonder afsluitende werking
- In staat om veel vocht op te nemen en weer af te geven: klimaatregelend

Deze platen kunnen worden gebruikt om de luchtvochtigheid in de kelder te beheren, met name bij problemen met condensatie of opstijgend vocht.

Conclusie

De luchtvochtigheid in een kelder is een belangrijk onderwerp dat zowel gezondheids- als bouwkundige gevolgen kan hebben. Een te hoge luchtvochtigheid kan leiden tot schimmels, condensatie en een mufte geur. Het beheersen van de luchtvochtigheid in de kelder kan worden gedaan door ventilatie, het gebruik van luchtontvochtigers, isolatie en het aanbrengen van calciumsilikaatplaten. De ideale luchtvochtigheid ligt tussen de 40% en 60%, afhankelijk van de temperatuur. Het is belangrijk om de luchtvochtigheid in de kelder regelmatig te meten en aan te passen aan de omstandigheden.

Bronnen

1. Demargaretha
2. Demargaretha
3. Keuringsdienst voor Wonen
4. Drogemuren
5. Itecluchtreiniger
6. Daikin
7. Eigenhuis
8. Feenstra