Vochtbestrijding en Tegelvloeren in Oude Kelders: Technieken en Materialen

Published by Redactie on juli 12, 2025 | Category kelder

De renovatie van oude kelders is een populaire trend, waarbij deze ruimtes worden omgetoverd tot leefbare en functionele zones. Echter, kelders, zeker die van oudere bouw, presenteren specifieke uitdagingen, met name op het gebied van vocht en de keuze van geschikte materialen. Dit artikel behandelt de technieken en materialen die relevant zijn bij het betegelen van oude kelders, gebaseerd op beschikbare informatie over bouwmethoden, materialen en vochtbestrijding.

De Uitdagingen van Vocht in Oude Kelders

Oude kelders, gebouwd vóór de jaren '60, missen vaak een adequate waterkering tussen de fundering en de muren, en tussen de muren en de omliggende grond. Dit resulteert in optrekkend vocht, waarbij water via de capillaire werking in de bakstenen trekt. Bakstenen zijn poreus en absorberen vocht, wat kan leiden tot vochtplekken, loslatend pleisterwerk en een ongezond binnenklimaat. Een kelder is koel omdat vocht verdampen warmte onttrekt, maar dit vocht kan ook structurele problemen veroorzaken.

Een kelder die in contact staat met de berg of de grond heeft vaak een hoger vochtgehalte. Het storten van beton op een zandlaag, zoals in een recent geval, kan het vochtprobleem verergeren door het insluiten van vocht. Het is essentieel om de oorzaak van het vocht te identificeren en aan te pakken voordat men overgaat tot het betegelen.

Vochtbestrijdingstechnieken

Voordat men overweegt een kelder te betegelen, is het cruciaal om de vochtproblemen aan te pakken. Verschillende methoden kunnen worden toegepast:

Impregneren met waterglas: Het impregneren van de muren en vloer met waterglas is een methode om de poreusheid van het materiaal te verminderen en de opname van vocht te beperken.
Waterdichte coatings: Het aanbrengen van een waterdichte epoxy coating, zoals Aquaplan Kelder-Epoxy, kan een effectieve barrière vormen tegen vocht. Deze coating kan worden aangebracht over een bestaande kelderbezetting, mits deze goed gereinigd is.
Drainage: Het verbeteren van de drainage rondom de kelder kan helpen om de waterdruk op de muren te verminderen.
Ventilatie: Zorg voor voldoende ventilatie in de kelder. Een geblokkeerde ventilatiebuis, zoals in een beschreven situatie, moet worden hersteld. Het openen van de kelderkastdeur of het installeren van een ventilatierooster kan de luchtcirculatie verbeteren.

Geschikte Materialen voor Vloeren in Kelders

De keuze van de vloerbedekking is cruciaal in een vochtige kelder. Traditioneel werden in oude kelders vloeren gelegd met poreuze materialen die vocht konden doorlaten.

Tomettes (Terracotta tegels): Vroeger werden tomettes, niet gevoegd, direct op het zand gelegd. Dit zorgde voor een ademende vloer die vocht kon afvoeren. Het gebruik van klei als voegmiddel kan de smalle voegen vullen zonder de vochtregulatie te belemmeren.
Grind: Een eenvoudige en kosteneffectieve oplossing is het leggen van een grindvloer. Voor looppaden kunnen tegels worden gebruikt.
Niet-gevoegde tegels: Het gebruik van niet-gevoegde tegels, of tegels met smalle voegen, kan de vochtdoorlaatbaarheid bevorderen.
Grasroosters: Een alternatieve optie is het gebruik van grasroosters gevuld met fijn grind.

Tegelen van Keldermuren: Technieken en Materialen

Bij het betegelen van keldermuren is het belangrijk om rekening te houden met de vochtige omgeving en de mogelijke bewegingen van het materiaal.

Kalkmortel: Voor het zetten van tegels op de muren wordt aanbevolen om een hydraulische kalkmortel (NHL 3,5) te gebruiken. Kalk is enigszins flexibel en ademt voldoende, waardoor het geschikt is voor vochtige omgevingen.
Tras gemengd met kalk: Voor de vloer kan een mengsel van tras en kalk worden gebruikt, dat zacht en open blijft.
Waterdichte tegellijm: Bij het gebruik van waterdichte tegellijm is het belangrijk om te overwegen of dit de ademende eigenschappen van de muur belemmert.
Waterdicht voegmiddel: Het gebruik van een flexibel voegmortel is essentieel om scheuren te voorkomen als gevolg van temperatuurverschillen en bewegingen van de tegels.
Siliconenkit: Het afkitten van alle hoeken met siliconenkit kan helpen om waterinfiltratie te voorkomen.

Specifieke Aandachtspunten bij Oude Stolpboerderijen

Bij het betegelen van kelders in oude stolpboerderijen is het belangrijk om een tegelzetter te raadplegen die ervaring heeft met traditionele metseltechnieken en het werken met kalk. Deze vakman kan adviseren over de juiste materialen en methoden om de authenticiteit van de kelder te behouden en tegelijkertijd een waterdichte en duurzame vloer te creëren.

Historische Context en Restauratie

De Oude Kerk in Amsterdam, een voorbeeld van Hollandse gotiek, illustreert de uitdagingen van het bouwen op een minder stabiele ondergrond. De constructie is licht gehouden vanwege de beperkte draagkracht van de heipalen. Restauraties zijn noodzakelijk gebleken om de stabiliteit van het gebouw te waarborgen. Dit benadrukt het belang van een grondige inspectie en analyse van de bestaande constructie voordat men overgaat tot renovatie.

Oude Materialen en Duurzaamheid

Het gebruik van oude bouwmaterialen, zoals beschreven door ’t Achterhuis, kan een unieke charme toevoegen aan een renovatieproject. Deze materialen hebben een verhaal en dragen bij aan een duurzame manier van bouwen. Het is echter belangrijk om de staat van de materialen te beoordelen en indien nodig te restaureren.

Conclusie

Het betegelen van een oude kelder vereist een zorgvuldige aanpak, waarbij de vochtproblematiek centraal staat. Het is essentieel om de oorzaak van het vocht te identificeren en te behandelen voordat men overgaat tot het aanbrengen van een vloerbedekking of het betegelen van de muren. Het gebruik van ademende materialen, zoals tomettes en kalkmortel, kan helpen om de vochtregulatie te bevorderen. Een professionele tegelzetter met ervaring in het werken met oude gebouwen kan waardevol advies geven en ervoor zorgen dat de renovatie op een duurzame en authentieke manier wordt uitgevoerd.