Delftse Kelders: Een Historisch Overzicht van Ontdekkingen, Datering en Renovatie

Published by Redactie on juli 12, 2025 | Category kelder

Kelders in Delft onthullen een fascinerende geschiedenis die teruggaat tot de middeleeuwen. Recente archeologische vondsten, met name tijdens renovaties en rioolwerkzaamheden, hebben licht geworpen op de constructie, functie en datering van deze ondergrondse ruimtes. Dit artikel biedt een overzicht van de ontdekkingen, bouwtechnische aspecten, en de implicaties voor renovatie en hergebruik van historische kelders in Delft, gebaseerd op beschikbare bronnen.

De Ontdekking van Historische Kelders

In Delft zijn de afgelopen jaren diverse historische kelders blootgelegd. Een opmerkelijke vondst deed zich voor tijdens de verbouwing van een pand in de Hippolytusbuurt, waar een middeleeuwse kelder uit de 13e eeuw werd ontdekt. Deze kelder bevatte een schat aan historische artefacten, waaronder kloostermoppen, Delfts blauw aardewerk, botten en fragmenten van bierpullen uit de periode 1280-1290. Een andere kelder, ontdekt tijdens werkzaamheden aan de Phoenixstraat, bleek een intact gewelf te bevatten, daterend uit de 15e of 16e eeuw. Ook bij het Delfts Brouwhuis werd een middeleeuwse kelder blootgelegd, die in de loop der tijd als brouwerij heeft gefungeerd. Deze ontdekkingen illustreren de potentie van Delftse bodem om waardevolle historische informatie te bevatten.

Datering van Kelders: Materialen en Technieken

De datering van kelders is gebaseerd op verschillende methoden, waaronder de analyse van de gebruikte bakstenen en aardewerkscherven. De grootte van de bakstenen is een belangrijke indicator. Zo werden in de 13e eeuw ‘kloostermoppen’ van ongeveer 30 cm lang gebruikt, terwijl de stenen in de 14e eeuw kleiner werden, rond de 25 cm. De toren van de Oude Kerk, gebouwd tussen 1325 en 1350, is opgetrokken uit stenen van 28 tot 30 cm, wat overeenkomt met de stenen die in de oudste Delftse kelders zijn aangetroffen. De tweede kelder, ontdekt in de Hippolytusbuurt, is gemetseld met stenen van 28 cm lang, wat een datering rond het midden van de 14e eeuw suggereert. Aardewerkscherven, zoals kookpotten en bierkannen, bieden aanvullende informatie over de datering, aangezien de vorm en afwerking van aardewerk door de tijd heen veranderen.

Bouwtechnische Aspecten en Constructie

De bouw van kelders vereist aandacht voor verschillende technische aspecten. Historische kelders werden vaak uitgegraven en voorzien van gewelven, zoals het kruisgewelf in de Hippolytusbuurt. Een gewelf is een stevige constructie, mits de bakstenen intact blijven. Verstoring van de structuur kan leiden tot instabiliteit. Bij de bouw van kelders werd gekozen tussen metselen en gieten van beton, afhankelijk van de situatie. Voor kelders die als praktijkruimte of hobbykamer worden gebruikt, wordt het aanbevolen om te metselen met betonblokken en te isoleren met Styrodur, om vochtproblemen te voorkomen. De hoogte van de kelder is van belang, met een minimale plafondhoogte van 2,60 meter voor bewoonbare ruimtes zoals kantoren of hobbykamers.

Functies van Kelders door de Eeuwen Heen

Historische kelders in Delft hadden diverse functies. Ze werden vaak gebruikt als opslagruimtes voor bijvoorbeeld kolen, bier, en andere goederen. In sommige gevallen dienden ze als onderdeel van een groter bouwcomplex, zoals een brouwerij. In de Hippolytusbuurt werd een opening in de kelder gevonden die mogelijk werd gebruikt voor het transport van biervaten. Kelders konden ook een praktische functie hebben, zoals een waskelder of stookkelder. In moderne woningen worden kelders vaker gebruikt als opslagruimte, maar minder frequent als bewoonbare ruimte.

Renovatie en Hergebruik van Historische Kelders

Bij de renovatie van historische panden met kelders is het belangrijk om de historische waarde van de kelder te respecteren en te behouden. Verstoring van de constructie moet worden vermeden om instabiliteit te voorkomen. Isolatie van de kelder, bijvoorbeeld met Styrodur, kan helpen om vochtproblemen te voorkomen en de leefbaarheid te verbeteren. Bij de renovatie van het pand aan de Hippolytusbuurt werden de kloostermoppen gedoneerd aan de Oude Kerk voor gebruik bij de renovatie, en het Delfts blauwe aardewerk werd gebruikt voor het maken van een mozaïekmuur in de nieuwe horecazaak. Dit illustreert hoe historische elementen kunnen worden hergebruikt en geïntegreerd in een modern interieur.

Vochtproblemen en Oplossingen

Vochtproblemen zijn een veelvoorkomend probleem in kelders. Isolatie van de vloer en muren kan helpen om vochtproblemen te verminderen. Het opvullen van de kelder met schuimbeton kan ook een oplossing zijn, mits het juiste materiaal wordt gekozen. Het is belangrijk om de oorzaak van het vochtprobleem te achterhalen en de juiste maatregelen te nemen om het te verhelpen.

Onbeantwoorde Vragen en Toekomstig Onderzoek

Ondanks de recente ontdekkingen blijven er nog vragen onbeantwoord. Zo is het vaak onduidelijk waarvoor een kelder precies werd gebruikt en hoe diep de kelder daadwerkelijk is. Bij de aanleg van een nieuw riool in de Phoenixstraat werd een kelder blootgelegd, maar de opgraving werd beperkt tot de diepte van het riool, waardoor verdere analyse werd bemoeilijkt. Toekomstig onderzoek, bijvoorbeeld bij vervanging van riolen, kan mogelijk meer inzicht bieden in de functie en datering van deze ondergrondse ruimtes.

Conclusie

De ontdekking van historische kelders in Delft biedt een waardevol inzicht in de geschiedenis en bouwtechnieken van de stad. De datering van kelders is gebaseerd op de analyse van bakstenen en aardewerkscherven, terwijl de bouwtechnische aspecten aandacht vereisen voor stabiliteit en vochtbeheersing. Bij de renovatie van historische panden met kelders is het belangrijk om de historische waarde te respecteren en te behouden. Toekomstig onderzoek kan mogelijk meer inzicht bieden in de functie en datering van deze fascinerende ondergrondse ruimtes.