Kelderrenovatie en Constructieve Aandachtspunten voor Eigendom en Gezondheid

Een kelderruimte is meer dan alleen een opslagruimte of onderdeel van de structuur van een woning. Het is een unieke ruimte die, bij juiste ontwerp en uitvoering, extra woonoppervlakte kan opleveren en de waarde van een woning kan verhogen. Tegelijkertijd vraagt een kelderruimte aandacht voor constructieve aspecten, waterdichtheid, ventilatie, en eventuele saneringen van bestaande schade. In het kader van woningbouw en renovatie is het essentieel om kelders zorgvuldig te beoordelen en eventueel te herstellen of uit te breiden. Deze tekst richt zich op de technische en praktische aspecten van kelderruimtes, met aandacht voor zowel woningen met kelder als woningen zonder kelder die eventueel uitgebreid kunnen worden.

Constructieve Aandachtspunten voor Kelderruimtes

Een kelderruimte is constructief meestal een onderdeel van de fundamentatie van de woning. Het is belangrijk om de constructieve integriteit van een kelderruimte te controleren, vooral bij woningen die ouder zijn. De meeste woningen zijn opgebouwd met een gewapend betonconstructie, waarbij de keldermuren als wanden dienen en tegelijkertijd als ondersteuning voor de bovenliggende bouwkubus.

Fundamentatie en Wanden

De fundamentatie van een kelderruimte moet voldoen aan de eisen van de NEN-EN 1997-1 (Eurocode 7). Hierin worden de grondgegevens en de belastingen van de bovenliggende structuur bepaald. Een correct ontworpen kelder moet de belastingen van de bovenliggende woning kunnen dragen zonder te verzakken of te buigen.

De wanden van een kelderruimte zijn doorgaans van gewapend beton gemaakt en moeten voldoen aan de eisen van de NEN-EN 1992-1-1 (Eurocode 2). De dikte van deze wanden varieert tussen 150 en 300 mm, afhankelijk van de diepte van de kelderruimte en de aardebelasting. In sommige gevallen worden ook metselstenen gebruikt, maar dit is minder gebruikelijk in moderne constructies.

Waterdichtheid en Opstijgende Vocht

Waterdichtheid is een cruciaal aspect bij kelders. Een kelderruimte ligt namelijk onder het grondwaterpeil en is daarom vatbaar voor vocht en infiltratie. De constructieve maatregelen om vochtproblemen te voorkomen omvatten:

• Waterdichte coatings: Op de buitenzijde van de keldermuren wordt vaak een waterdichte coating aangebracht, zoals polymeer of bitumen. Deze coating voorkomt dat water de betonconstructie bereikt.
• Drainage: Een goed geplande drainage zorgt ervoor dat het grondwater wordt afgevoerd en niet tegen de keldermuren drukt.
• Vrijliggende waterdichting: Deze methode wordt vaak gebruikt bij nieuwbouw en bestaande kelders. Hierbij wordt een waterdichte laag aangebracht tussen de grond en de keldermuren.
• Opstijgend vocht: Dit probleem ontstaat wanneer vocht door capillaire werking de kelderruimte in stijgt. Oplossingen hiervoor zijn het aanbrengen van een vochtbestendige laag of het inbouwen van een vochtremmend membraan.

Ventilatie en Luchtkwaliteit

Een kelderruimte moet voldoende worden geventileerd om de luchtkwaliteit te waarborgen. Ventilatie is nodig om CO2-gehalte, vocht en eventuele aandoenlijke stoffen uit de lucht te verwijderen. In nieuwbouw wordt vaak een luchtaanvoer- en afvoersysteem met luchtfilters ingezet. In bestaande kelders kan men overwegen om een eenvoudig luchtrooster aan te brengen of een kleine luchtpomp in te zetten.

De luchtdichtheid van de kelderruimte is eveneens belangrijk. Een slecht gedichte kelderruimte kan leiden tot vochtproblemen en een slechte luchtkwaliteit. Hierbij is het verstandig om eventuele naden en openingen te dichten met een water- en vochtbestendig materiaal.

Kelderruimte in Bestaande Woningen

Niet elke woning is voorzien van een kelderruimte. Voor woningen zonder kelder is het mogelijk om een kelderruimte te creëren, maar dit vereist aanzienlijke constructieve inzetten. Een uitbreiding van een woning naar beneden kan bijvoorbeeld het geval zijn bij nieuwbouwprojecten in stedelijke omgevingen waar de grondoppervlakte beperkt is.

Uitbreiding van een Wonning naar Beneden

Het uitbreiden van een woning naar beneden vereist een grondige analyse van de grondstructuur en het huidige fundament. De constructie van een kelderruimte in een bestaande woning vereist een zorgvuldige evaluatie van de volgende aspecten:

• Grondverzachting: Voordat een kelderruimte kan worden uitgegraven, dient de grond op verzwakte zones te worden gecontroleerd. Bij twijfel kan een bodembewijs worden aangevraagd.
• Foundatie- en wandconstructie: De nieuwe keldermuren moeten zodanig worden ontworpen dat ze de bestaande woning ondersteunen en de benodigde stabiliteit garanderen.
• Waterdichtheid: Zorgvuldige planningsmaatregelen zijn nodig om infiltratie te voorkomen. In sommige gevallen is het verstandig om een extra waterdichte laag aan te brengen.
• Toegang en ventilatie: De uitbreiding moet zodanig worden gepland dat er voldoende toegang is tot de kelderruimte en dat er een goed ventilatiesysteem is.

Sanering van Kelders en Kelderschade

Een bestaande kelderruimte kan schade oplopen door veroudering, slechte uitvoering, of natuurlijke slijtage. Typische problemen zijn:

• Waterinfiltratie: Dit kan leiden tot schimmelvorming en vermindering van de levensduur van de constructie.
• Ondergrondse vocht: Opstijgend vocht kan leiden tot schimmelvorming en een slechte luchtkwaliteit.
• Constructieve schade: Keldermuren kunnen kromtrekken of barsten door grondzetting of veroudering.

Saneringsmaatregelen

Saneringsmaatregelen voor kelders variëren afhankelijk van het type schade:

• Waterdichting: Aanbrengen van een waterdichte laag op de buitenzijde of binnenzijde van de keldermuren.
• Draagconstructies herstellen: Wanneer keldermuren kromtrekken of barsten, kunnen extra draagconstructies worden ingezet of de muren kunnen worden verstevigd.
• Ventilatie verbeteren: Het aanbrengen van luchtoorzaken of het installeren van een luchtverwisselingsysteem kan helpen om de luchtkwaliteit te verbeteren.
• Schimmelverwijdering: Schimmel in een kelderruimte dient te worden verwijderd volgens de richtlijnen van de RIVM. Dit omvat het afdekken van de schimmel, het reinigen van de oppervlakken, en het aanbrengen van een schimmelbestendige laag.

Kelderruimte in het Kader van Duurzaamheid en Energiebesparing

Een kelderruimte kan worden gebruikt als onderdeel van een duurzame woning. Door de kelderruimte goed te isoleren en te ventileren, kan het worden ingezet als een extra woonruimte of als een energiezuinig lokaal. Een kelderruimte kan bijvoorbeeld worden gebruikt als een energiezuinige kelderwoning of als een ruimte voor een warmtepompinstallatie.

Energiezuinige Constructie

Een energiezuinige kelderruimte vereist aandacht voor de volgende aspecten:

• Isolatie: De keldermuren en plafonds moeten voldoende worden geïsoleerd om warmteverlies te voorkomen. Typische isolatiediktes variëren tussen 100 en 150 mm.
• Luchtdichtheid: Een luchtdichte constructie voorkomt energieverlies door luchtverlies.
• Ventilatie: Een goed gepland ventilatiesysteem zorgt voor een optimale luchtwisseling en voorkomt de opstapeling van CO2 en vocht.
• Energiebesparing: Een kelderruimte kan worden gebruikt als een ruimte voor een warmtepompinstallatie, een zonnestroominstallatie, of een geothermische installatie.

Kelder en Gezondheid

Een kelderruimte kan zowel een positieve als een negatieve invloed hebben op de gezondheid van de bewoner. Een goed onderhouden en correct ontworpen kelderruimte kan bijdragen aan de gezondheid van de bewoner, terwijl een slecht onderhouden kelderruimte leidt tot schimmelvorming, vochtproblemen en een slechte luchtkwaliteit.

Invloed op Gezondheid

Een kelderruimte kan positief bijdragen aan de gezondheid van de bewoner wanneer het goed geventileerd is en geen vochtproblemen heeft. Een kelderruimte kan worden gebruikt als een rustige ruimte voor sport, hobby’s of als een slaapkamer.

Een kelderruimte kan echter ook schadelijk zijn voor de gezondheid wanneer het vochtproblemen heeft of slecht geventileerd is. Schimmelvorming en een slechte luchtkwaliteit kunnen leiden tot allergische reacties, ademhalingsproblemen en verlaagde lichaamsverweer.

Conclusie

Een kelderruimte is een belangrijk onderdeel van een woning. Het is zowel een constructieve als functionele ruimte die bij juiste uitvoering een waardevolle bijdrage kan leveren aan de functie van een woning. Een kelderruimte vraagt om aandacht voor waterdichtheid, ventilatie, constructieve integriteit, en eventuele saneringen. Bij nieuwbouw kan een kelderruimte worden ingezet als een extra woonruimte of als een energiezuinige ruimte. Bij bestaande woningen kan een kelderruimte worden uitgebreid of hersteld. Door zorgvuldige planning en uitvoering kan een kelderruimte een waardevolle en gezond ruimte worden die bijdraagt aan de functie en de waarde van een woning.

Bronnen

1. zoek-een-ergotherapeut