Portiekkelders: Risico’s, Problemen en Oplossingsrichtingen

Published by Redactie on juli 12, 2025 | Category kelder

In de woningbouwsector zijn portiekflats een veelvoorkomende woonvorm, met name in stedelijke en voorstedelijke gebieden. Een portiekflat bestaat meestal uit een voordeur die toegang biedt tot een trappenhuis en eventueel een kelder. Deze kelders worden vaak gebruikt voor berging of als aanvullende opslagruimte. Echter, de combinatie van een portiek met een kelder kan ook problemen opleveren, zowel in termen van bouwtechniek als in termen van onderhoud. In dit artikel wordt ingegaan op de structuur en functionaliteit van portiekkelders, mogelijke risico’s zoals vocht en brand, en mogelijke maatregelen om deze te voorkomen of te verhelpen.

Wat is een portiekkelder?

Een portiekkelder is een kelderruimte die onderdeel uitmaakt van een appartementencomplex met portiekflats. Het is meestal een ondergrondse ruimte die toegankelijk is via een trap die vanuit het portiek naar beneden leidt. Zoals aangegeven in bron [1], is zo’n kelder vaak gebruikt voor berging en kan het een oppervlakte van circa 16 m² beslaan. In sommige gevallen is de kelder ook voorzien van een berging, zoals beschreven in een woning in Rijswijk, waar een appartement op de derde verdieping een berging in de kelder heeft.

Een portiekkelder kan dienen als aanvullende opslagruimte voor eigenaars of huurders, maar het kan ook een technische ruimte zijn voor onderhoud aan buiswerken, elektriciteitsnetten of andere installaties. In sommige gevallen wordt een kelder zelfs gebruikt als een extra leefruimte, zolang het voldoet aan de veiligheidseisen, zoals ventilatie en ontsluiting.

Risico’s van portiekkelders

Ondanks hun functionaliteit brengen portiekkelders ook een aantal risico’s met zich mee, die zowel voor de bewoners als voor de structuur van het gebouw van belang zijn.

1. Vocht en schimmelvorming

Een van de meest voorkomende problemen bij portiekkelders is vocht. Bron [4] beschrijft een casus waarin in een appartementenblok uit 1926, de schimmel zich ontwikkelde onder en langs de portiektrap. Hoewel de fundering was versterkt, bleef het vochtprobleem aanhouden. Dit duidt op een complexe situatie waarin vocht niet louter afkomt van de grond, maar ook van andere oorzaken zoals condensatie of infiltratie via muurconstructies.

Vocht in een portiekkelder kan schimmelvorming teweegbrengen, wat een risico is voor de gezondheid van bewoners. Bovendien kan vocht ook leiden tot slijtage van bouwmaterialen, wat uiteindelijk de sterkte en duurzaamheid van het gebouw kan ondermijnen. In de casus uit bron [4] is het vochtprobleem niet volledig verholpen door injectie van de fundering. Daarom zijn andere maatregelen nodig, zoals het afsluiten van de binnenkant van de kelderwanden of het gebruik van specifieke producten die vochtbestendig zijn.

2. Brandrisico’s

Portiekkelders kunnen ook een brandrisico opleveren, vooral als ze niet op de juiste manier worden gebruikt of onderhouden. In bron [2] is beschreven hoe een brand in een portiekkelder in Vlissingen leidde tot een volledige rookvulling van het trappenhuis. Hoewel de brand klein was – kortstondig vuur op karton – was de impact groot door de snel verspreidende rook. Dit duidt op de noodzaak om portiekkelders veilig te houden en te gebruiken.

Brandbestrijding in zo’n situatie is complex, omdat de toegang beperkt kan zijn en rook zich snel verspreidt. Daarom is het belangrijk om brandveiligheid te verhogen, bijvoorbeeld door brandvertragende materialen te gebruiken of brandmelders aan te brengen. Ook is het verstandig om brandbare stoffen in de kelder te beperken en eventuele brandgevaarlijke activiteiten uit te sluiten.

3. Constructieve problemen

Portiekkelders kunnen ook bouwtechnische problemen opleveren, vooral in oudere woningen. In oudere appartementenblokken kunnen de fundering en wandconstructies niet voldoen aan huidige normen, wat leidt tot vocht, kelderinstortingen of andere problemen. In bron [1] wordt een appartementencomplex in Rijswijk beschreven dat dateert uit 1926. Dit duidt op oudere constructies die mogelijk extra aandacht nodig hebben.

Structuurproblemen kunnen ook voorkomen bij slecht gepland of uitgevoerde verbouwingen. Als bijvoorbeeld een kelder wordt verbouwd tot een extra leefruimte zonder voldoende ventilatie of ontsluiting, kan dit leiden tot condensatie of brandrisico’s.

Oplossingsrichtingen voor portiekkelders

Het oplossen van problemen met portiekkelders vereist een combinatie van technische, bouwtechnische en onderhoudsgerichte maatregelen. Hieronder worden enkele mogelijke oplossingen beschreven.

1. Vochtproblemen oplossen

Voor het oplossen van vochtproblemen in portiekkelders zijn verschillende opties beschikbaar. In de casus uit bron [4] is reeds geinjecteerd in de fundering tot 1 meter in het portiek, maar dit is niet volledig effectief gebleken. Alternatieve oplossingen kunnen zijn:

Afsluiten van de binnenkant van de kelderwanden. Hierbij wordt een vochtbestendige laag aangebracht aan de binnenkant van de wanden, zodat vocht niet langer kan doordringen. Dit kan gedaan worden met bijvoorbeeld dampdichte membranen of vochtbestendige coatings.
Ventilatie verbeteren. Een betere ventilatie kan helpen om vocht en schimmelvorming te voorkomen. Dit kan bereikt worden door ventilatieopeningen aan te brengen of een actieve ventilatieinstallatie te plaatsen.
Condensatie voorkomen. Het gebruik van isolatiematerialen aan de binnenkant van de wanden kan helpen om condensatie te voorkomen. Dit is vooral belangrijk in kelders die worden gebruikt als leefruimte.

2. Brandveiligheid verhogen

Om brandrisico’s in portiekkelders te beperken, zijn de volgende maatregelen aan te raden:

Brandvertragende materialen gebruiken. Bij verbouwingen of herstellingen kan gebruik worden gemaakt van brandvertragende materialen, zoals brandvertragende wanden of vloeren.
Brandmelders installeren. Het plaatsen van brandmelders in de kelder en in het trappenhuis kan helpen om branden vroegtijdig op te sporen.
Brandbare stoffen beperken. Het opslaan van brandbare stoffen in de kelder moet zorgvuldig gecontroleerd worden. In sommige gevallen is het beter om zulke stoffen elders te opslaan of te beperken.
Toegang en ontsluiting garanderen. Zorg ervoor dat de kelder voldoende toegangspunten heeft en dat er een veilige ontsluiting mogelijk is in geval van nood.

3. Constructieve verbeteringen

Constructieve problemen in portiekkelders kunnen opgelost worden door het volgende te overwegen:

Structuuronderzoek uitvoeren. Een professioneel onderzoek naar de structuur van de kelder en fundering kan helpen om eventuele tekortkomingen te identificeren.
Modernisering van de constructie. In oudere woningen kan het nodig zijn om de kelder te moderniseren, bijvoorbeeld door de wanden te versterken of de fundering te herstellen.
Verbouwingen in overeenstemming met huidige normen uitvoeren. Als een kelder wordt verbouwd tot een extra leefruimte, moet dit volgens huidige bouw- en veiligheidsnormen gebeuren.

Conclusie

Portiekkelders zijn een veelvoorkomende kenmerk in appartementencomplexen, maar brengen ook een aantal risico’s met zich mee, zoals vocht, brand en constructieve problemen. Het oplossen van deze problemen vereist een combinatie van technische, bouwtechnische en onderhoudsgerichte maatregelen. Vooral in oudere woningen kan het noodzakelijk zijn om extra aandacht te besteden aan de kelder, zowel in termen van functionaliteit als in termen van veiligheid. Door geschikte maatregelen te nemen, kan een portiekkelder veilig en efficiënt blijven functioneren als onderdeel van een appartementencomplex.

Bronnen

portiek