Propaangas in de kelder: Veiligheidsmaatregelen, regelgeving en praktische oplossingen

Published by Redactie on juli 13, 2025 | Category kelder

Het gebruik van propaangas in de kelder brengt een aantal specifieke uitdagingen met zich mee. Propaangas is zwaarder dan lucht en kan zich in ruimtes beneden maaiveld ophopen, wat het risico op explosies en branden verhoogt. In dit artikel worden de voorschriften, veiligheidsmaatregelen en mogelijke oplossingen besproken, gebaseerd op de informatie uit betrouwbare bronnen.

Veiligheidsrisico's van propaangas in de kelder

Propaangas, chemisch genoteerd als C₃H₈, is een veelvoorkomende alternatieve energiebron, vooral in gebieden waar geen aardgas aansluiting beschikbaar is. Wanneer propaangas in vloeibare vorm ontsnapt, vormt het een brandbaar en explosief mengsel met lucht al vanaf een concentratie van 2%. Omdat propaangas zwaarder is dan lucht, zinkt het naar beneden en kan zich ophopen in kelders of souterrains.

Een lekkage in een kelder kan leiden tot het vormen van een explosief mengsel, met potentiële gevolgen die variëren van branden tot ontploffingen. Dit maakt het noodzakelijk om strikte veiligheidsmaatregelen en regelgeving op te volgen bij het gebruik van propaangas in ruimtes beneden maaiveld.

Regels en normen voor propaangasinstallaties in de kelder

Wanneer propaangas wordt gebruikt in een kelder, moeten specifieke normen en regels worden nageleefd om het veiligheidsrisico te beheersen. De norm NBN D 51-006, genoemd in de bronteksten, legt uit hoe een gasdetectiesysteem moet zijn ingericht. Dit systeem bestaat uit een gasdetector en een elektromagnetische gasklep.

De gasdetector moet conform NBN EN 50194-1 en NBN EN 50194-2 zijn en geschikt zijn voor butaan-propaangas. Het moet op het laagste punt van de opstellingsruimte geplaatst worden en op het elektriciteitsnet aangesloten zijn. Daarnaast moet er regelmatig onderhoud en controle worden uitgevoerd volgens de voorschriften van de fabrikant.

De elektromagnetische gasklep dient te functioneren in combinatie met de gasdetector. Zodra de detector een gaslek registreert, moet de gasklep automatisch sluiten om verder lekken of ontploffingen te voorkomen.

Praktische voorzorgsmaatregelen

Niet alleen moet een gasdetectiesysteem aanwezig zijn, ook andere veiligheidsmaatregelen zijn essentieel. De opstelruimte waarin de propaangasketel of -installatie zich bevindt, moet goed geventileerd zijn. De Arbeidsomstandighedenregeling (Arbowet) stelt dat de opstelruimte voldoende geventileerd moet zijn via twee openingen van ten minste 10 dm², of via mechanische ventilatie. Daarnaast moet de ruimte zijn gekenmerkt met het juiste gevaarssymbool.

In de buurt van gascilinders mogen geen andere brandbare materialen worden opgeslagen. De cilinders moeten rechtop staan en goed vastgezet worden. Daarnaast is het gebruik van een blustoestel verplicht, bij voorkeur een droogpoederblusapparaat met een inhoud van minstens 6 kg of een CO₂-blusapparaat.

Wanneer een propaantank in de buurt van een woning wordt geplaatst, moeten ook ruimtelijke afstanden worden nageleefd. Zo moet de tank op minstens 7,5 meter afstand staan van het woonhuis, 5 meter van andere bebouwing en 3 meter van een agrarisch gebied of open water. Bij gebruik van een brandwerende muur kunnen deze afstanden worden verkleind.

Geen propaantank in de kelder

Een propaantank mag volgens de voorschriften niet in de buurt van een kelderruimte worden geplaatst. Propaangas zoekt namelijk naar het laagste punt, en in een kelder kan het gas zich ophopen, wat het risico op explosies en branden verhoogt. Dit geldt zowel voor bovengrondse als ondergrondse tanks. Hoewel ondergrondse tankinstallaties mogelijk zijn, zijn deze duurder en worden ze niet overal toegestaan. De afstand tot brandbare materialen moet in elk geval minstens 15 meter zijn.

Wanneer het niet mogelijk is om de tank op een veilige afstand te plaatsen, kan een omkasting of een extra ventilatieopening helpen om het gas te ontsluiten. In sommige gevallen wordt overwogen om de tank te omringen met een wand van enkele centimeters dikte. Dit is echter geen wettelijke oplossing en moet altijd in overleg gebeuren met de leverancier en de bevoegde autoriteiten.

Propaangasketel in de kelder: mag dat?

De installatie van een propaangasketel in de kelder is een ingewikkeld onderwerp. Volgens enkele bronnen is het in principe mogelijk, maar enkel bij het aanbrengen van een speciaal gasdetectiesysteem. In sommige gevallen is het echter volledig verboden. Bijvoorbeeld in een discussie op een bouwforum meldt een gebruiker dat hij er pas bij de keuring van zijn elektriciteitsinstallatie op gewezen is dat het gevaarlijk is om een propaangasketel in de kelder te plaatsen.

De installatie van een cv-ketel met propaangas in de kelder mag onder bepaalde voorwaarden. Het is noodzakelijk dat de ruimte voldoende geventileerd is, dat een gasdetectiesysteem aanwezig is en dat er regelmatig controle en onderhoud wordt uitgevoerd. In sommige gevallen kan het ook nodig zijn om de ketel om te plaatzen, bijvoorbeeld naar een ruimte boven maaiveld.

Gebruik van flessengas in de kelder

Het gebruik van flessengas in de kelder is volgens de regelgeving uit den boze. Flessen met propaangas of butaan mogen niet in de buurt van een kelder worden opgeslagen, omdat het gas zinkt en zich ophoopt. Dit is een van de redenen waarom flessengasinstallaties meestal boven maaiveld worden gebruikt, bijvoorbeeld in een schuur of op het erf.

Een andere gebruiker op een forum vertelt dat hij heeft geëxperimenteerd met het gebruik van flessengas in een kelder, maar dat dit gevaarlijk bleek te zijn. Hij raadt aan om de flessen op een stalen rooster te plaatsen en goed af tedekken om het gas zo ver mogelijk te ontsluiten. Echter, dit is geen vervanging voor de wettelijke regels en maatregelen die moeten worden genomen.

Onderhoud en controle van propaangasinstallaties

Omdat propaangasinstallaties gevaarlijk kunnen zijn, is het van groot belang om regelmatig onderhoud en controle uit te voeren. De leverancier van het gas is verplicht om de tanks te keuren en eventuele vervangingen te doen. De keuringen moeten door een overheidsorganisme plaatsvinden en worden meestal uitgevoerd op basis van een wettelijk kader.

De gebruiker moet zorgvuldig zijn met het gebruik van gasslangen en regelaars. Een gaskraan moet goed sluiten, de slang mag geen scheurtjes vertonen, en de slangklemmen moeten goed vastzitten. Het is aan te raden om de gasslangen minstens elke twee jaar te vervangen, ongeacht de staat ervan.

Bij het opmerken van een gaslucht moet het gas direct worden afgesloten en de ruimte goed geventileerd worden. Eventuele lekkages moeten door een professional worden hersteld. In geval van brand of ontploffing moet direct hulp worden ingeroepen via de nummer 112.

Alternatieven voor propaangas in de kelder

In sommige gevallen is het beter om alternatieve energiebronnen te overwegen in plaats van propaangas in de kelder te gebruiken. Een bodemgebonden warmtepomp is bijvoorbeeld een alternatieve oplossing die ruimtebesparing mogelijk maakt. Een prefab warmtepompkelder is een mogelijkheid waarbij de warmtepomp al volledig aangesloten is, wat het installeren gemakkelijker maakt.

Een andere optie is het gebruik van butaan in plaats van propaan. Butaan is lichter dan lucht en stijgt dus naar boven, wat het veiliger maakt in de buurt van kelderruimtes. Echter, butaan heeft een hoger vriespunt dan propaan, wat betekent dat het minder geschikt is voor gebruik in koele omgevingen.

Conclusie

Het gebruik van propaangas in een kelder vereist aandacht voor veiligheid, regelgeving en technische voorzieningen. Propaangas is zwaarder dan lucht en kan zich in diepe ruimtes ophopen, wat het risico op explosies en branden verhoogt. Het is daarom essentieel om een gasdetectiesysteem, goede ventilatie en andere veiligheidsmaatregelen in te zetten.

De regelgeving rond propaangasinstallaties in de kelder is strikt, en het is belangrijk om deze regels te volgen. In sommige gevallen is het gebruik van een propaangasketel of -tank in de kelder volledig verboden. Alternatieve energiebronnen, zoals bodemgebonden warmtepompen, kunnen een veiligere en praktischere oplossing bieden.

Bij het gebruik van propaangas is het verstandig om regelmatig onderhoud en controle uit te voeren en om eventuele lekkages en problemen op tijd te herkennen en op te lossen. Door de regelgeving en veiligheidsmaatregelen te volgen, kan het gebruik van propaangas in de kelder veilig en verantwoord worden uitgevoerd.

Bronnen

propane