De rol van Jort Kelder in het racismedebat en de kritiek daarop

Published by Redactie on juli 13, 2025 | Category kelder

Het racismedebat dat de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) op 12 juli organiseerde, heeft veel aandacht opgeleverd binnen de maatschappij, met name door de keuze om Jort Kelder als gespreksleider te benoemen. Deze beslissing heeft geleid tot een intens debat over de rol van media, debatten en het vermogen om zulke zware thema’s als racisme serieus en adequaat aan te kaarten. In dit artikel wordt ingegaan op de context van het debat, de kritiek op Kelders rol, en de bredere discussie over hoe zulke thema’s in de media en de samenleving behandeld kunnen worden.

Inleiding

Het racismedebat werd georganiseerd in het kader van de themadag “Nederland tegen racisme”, waarbij de NPO de intentie had om verschillende kanten van het racismedebat te belichten. Het programma “De Stelling” – dat in het verleden al geregeld door Jort Kelder werd gepresenteerd – werd uitgezonden vanuit Rotterdam, met de stelling: “Het huidige racismedebat drijft Nederland uit elkaar”. Naast het debat was er ook een onderzoek van het EenVandaag Opiniepanel over ervaringen met discriminatie en racisme in Nederland.

Toch leidde de keuze voor Kelder tot veel kritiek vanuit antiracismeactivisten en ondersteunende groepen. In een open brief aan NPO-bestuursvoorzitter Shula Rijxman verklaren activisten dat de beslissing om Kelder als debatleider te benoemen, aantoont dat de NPO racisme niet serieus neemt. Zij stellen dat racisme geen stelling is die verdedigd of bestreden kan worden, maar een systematisch en bloedserieus probleem dat al eeuwenlang zwarte mensen uitbuit, uitsluit en onderdrukt.

Kritiek op Jort Kelder en de keuze van de NPO

De kritiek richt zich op meerdere vlakken, met name de geschiedenis van Kelders uitspraken en zijn politieke voorkeuren. In het verleden heeft Kelder vermeend racistische opmerkingen gedaan, zoals gericht op Aziatische mensen, en hij wordt door sommige activisten geassocieerd met het Forum voor Democratie (FvD), een politieke partij die controversieel staat over zijn benadering van etnische en maatschappelijke kwesties.

Activisten wijzen erop dat Kelders uitspraken tijdens het debat zelf ook kwalijk zijn. Zo vroeg hij aan Alexander Pechtold of de verkleuring van Nederland te snel gegaan was. Zij vinden dat zulke vragen het debat in een richting leiden die de pijn en geschiedenis van racisme ondermijnt. Volgens de ondertekenaars van de open brief is het debat niet een discussie over meningen, maar over fundamentele rechten en levenskwaliteit van zwarte mensen in Nederland.

De Britse wetenschapper Kehinde Andrews stelt in de context dat witheid een proces is dat “een vorm van psychose veroorzaakt, die wordt ingekaderd door zijn irrationaliteit, die elke rationele betrokkenheid te boven gaat”. Deze kritiek op het witheidsconcept wordt door activisten gebruikt om aan te tonen dat het debat niet een evenwichtige discussie is, maar een structureel onevenwicht dat het huidige racismevrij verkeer niet goed belicht.

De NPO-argumentatie

De NPO reageerde op de kritiek door te benadrukken dat Kelder bewezen heeft een kundig debatleider te zijn, met ruimte voor “alle geluiden”. Volgens de NPO is het juist belangrijk om nu het gesprek aan te gaan, omdat het racismedebat in Nederland intens is. Het programma De Stelling had eerder al aandacht voor actuele thema’s, en de omroep ziet dit debat als een logische uitbreiding van het format.

De omroep benadrukt ook dat alle omroepen bijdragen aan de themadag. Naast het debat zaten er documentaires, reportages en gesprekken op de agenda, zoals “Pete & De Bananen”, “Het Grote Racisme Experiment” en “Fufu met appelmoes”. Deze programma’s belichten verschillende aspecten van racisme, inclusief persoonlijke ervaringen, historisch verleden en wetenschappelijke inzichten.

Toch blijft de kritiek dat het debat onder leiding van Kelder de pijnlijke realiteit van racisme niet adequaat benadrukt. De ondertekenaars van de open brief stellen dat de NPO door de keuze van Kelder juist polarisatie aanwakkert in plaats van die tegen te gaan. Zij zien hier een commercieel of populair motiveerd besluit achter, in plaats van een maatschappelijk verantwoord keuze.

De bredere discussie over racismedebatten in de media

De discussie over Kelders rol in het racismedebat toont aan dat het niet alleen om hem of het debat gaat, maar om hoe zulke thema’s in de media überhaupt aangepakt worden. Er is een vraag naar wie de stem mag geven in debatten over racisme en wie als “expert” wordt gezien. Activisten en ondersteunende groepen stellen dat het debat niet door iedereen gelijkwaardig kan worden geleid, maar dat het format moet worden afgestemd op de ernst en de geschiedenis van racisme in Nederland.

Bovendien komt hier ook de vraag naar voren over de rol van de media in het creëren van een inclusieve samenleving. De NPO benadrukt dat het programma ruimte biedt voor alle kanten, maar activisten stellen dat dit niet voldoet als het debat in werkelijkheid het huidige racisme niet goed belicht. De vraag is dus: wat is een goede media-uitstraling van een racismethema en wie bepaalt hoe die eruit moet zien?

Het debat als een stap in een groter proces

Er zijn ook stemmen die stellen dat het debat, ook al met Kelder als leidster, wel een stap kan zijn in een groter proces. Zo schrijft een columnist dat de discussie niet alleen gericht moet zijn op de woorden in het debat, maar op de bredere actie die daarna moet volgen. Volgens deze visie is het belangrijk dat zowel media als politiek en burgersamenleving zich blijvend inzetten tegen racisme.

Een ander argument is dat het debat in de context van de themadag “Nederland tegen racisme” een platform biedt voor brede maatschappelijke discussies. Zo kunnen er vragen worden gesteld over institutioneel racisme, etnisch profileren en het koloniaal verleden. Activisten benadrukken echter dat het debat niet mag dienen als een eindpunt, maar als een startpunt voor verder handelen.

Conclusie

Het racismedebat dat de NPO op 12 juli organiseerde, is een voorbeeld van de brede discussie over hoe racisme in Nederland wordt aangepakt en voorgesteld in de media. De keuze voor Jort Kelder als debatleider heeft veel kritiek opgeleverd, zowel vanwege zijn geschiedenis als vanwege de vraag of het debat als format het thema van racisme adequaat belicht. Activisten stellen dat racisme geen stelling is om te verdedigen of bestrijden, maar een bloedserieus systeem dat al eeuwenlang zwarte mensen uitbuit en onderdrukt.

De NPO benadrukt juist dat het debat een ruimte biedt voor alle kanten en dat het juist nu belangrijk is om het gesprek aan te gaan. Toch blijft de vraag of het format en de keuze van debatleider hierin voldoen aan de ernst van het thema. Het debat is daarom ook een reflectie op hoe maatschappelijke thema’s in de media worden aangepakt en wie de stem mag geven in zulke discussies.

De discussie over het debat is daarom niet alleen over Kelder, maar over de rol van de media, de bredere samenleving en de vraag of racisme serieus genoeg wordt genomen. Het debat is een stap, maar de echte uitdaging ligt in de actie die daarna volgt.