Atoombunker onder Radio Kootwijk: Bouwgeschiedenis en Huidige Status

Published by Redactie on juli 13, 2025 | Category kelder

De atoombunker die onder het voormalige zendstation Radio Kootwijk ligt, is een interessante historische en technische entiteit die op meerdere vlakken inzicht biedt in de bouwpraktijk van de jaren zestig en het gebruik van ondergrondse schuilruimtes tijdens de Koude Oorlog. Hoewel deze bunker niet voor burgers was bedoeld, maar als radionoodstation, biedt het een unieke kijk in de bouwtechnieken en de veiligheidsmaatregelen van die tijd. In dit artikel wordt ingegaan op de bouwgeschiedenis, de technische kenmerken, de huidige toestand, en de rol die deze bunker speelt in de geschiedenis van Radio Kootwijk.

Historische achtergrond

Radio Kootwijk werd in de jaren zestig van de twintigste eeuw uitgebreid met een atoombunker. Deze bunker was niet bedoeld om burgers te beschermen, maar was een noodstation voor het personeel van Radio Kootwijk. De aanleg van deze bunker is terug te voeren tot de jaren zestig, een periode waarin het land zich sterk voorbereidde op mogelijke nucleaire conflicten. De bunker had als doel om in tijden van nood, bijvoorbeeld een atoomaanval of een grote storing in de communicatie, nog steeds een functie te kunnen vervullen als radioverbinding met andere landen.

In 1968 werd de bunker voltooid en was hij in gebruik tot 2017. Na de overname van het Radio Kootwijk-complex door de Dienst Landelijk Gebied (DLG) in 2004, werd het oude entreegebouwtje in 2005 gesloopt. In plaats daarvan werd een eenvoudig stalen toegangsluik aangebracht, om de toegang minder opvallend te maken en te passen bij de natuurlijke omgeving van de Veluwe.

Bouwtechnieken en vormgeving

De bunker is opvallend vanwege haar vorm. Volgens de informatie uit de bronnen is de bunker in de vorm van een pentagram gebouwd, wat betekent dat er vijf zijden zijn en de indeling van het complex kan leiden tot verwarring bij onbevoegde bezoekers. De vormgeving is daarom niet alleen esthetisch, maar ook functioneel, omdat het ontwerp ervoor zorgt dat de toegang en de ruimtes goed verdeeld zijn.

De bunker is uitgevoerd als een radionoodstation en is uitgerust met het benodigde communicatie- en leefondersteuningssysteem. Hoewel de exacte specificaties van de communicatiesystemen en de noodvoorzieningen niet duidelijk zijn, is het wel duidelijk dat de bunker bedoeld was voor een langdurig verblijf. Het aantal personen dat in de bunker kon wonen, is niet vermeld, maar volgens een bron zou het voor ongeveer dertig militairen mogelijk moeten zijn om een minimum van anderhalve maand te overleven. Dit duidt op een beperkte, maar doorgedachte noodvoorziening.

De bunker is in de grond gegraven en de toegang is zo verwerkt dat het minder opvalt in de omgeving. Dit was een bewuste keuze vanwege de ligging in een kwetsbaar natuurgebied. De aanleg van een smalle toegang en het gebruik van een stalen luik zorgden voor een betere integratie in het landschap.

Huidige status en toegankelijkheid

De bunker is sinds 2017 volledig gesloten voor het publiek. De oorspronkelijke entree is gesloopt en er is geen openbare toegang meer mogelijk. In het verleden was er sprake van plannen om de bunker geschikt te maken voor bezichtiging en rondleidingen, maar die plannen zijn niet verder uitgewerkt. De huidige directie van Radio Kootwijk heeft geen maatregelen genomen om de bunker opnieuw voor het publiek toegankelijk te maken.

Het is belangrijk te benadrukken dat de bunker niet vanzelfsprekend als erfgoed of architectonisch belangrijk wordt gezien. Het is wel een uniek voorbeeld van technische bouwpraktijk uit de jaren zestig, maar het valt buiten de reguliere toegang tot het Radio Kootwijk-complex. De hoofdbouw van Radio Kootwijk, inclusief de watertoren en de pomphuisjes, is nog steeds toegankelijk voor bezoekers met een rondleiding.

Technische aspecten

De technische uitrusting van de bunker is niet uitgebreid beschreven in de bronnen, maar wel duidelijk dat de bunker bedoeld was voor radio- en communicatiedoeleinden. Het complex was uitgerust met de benodigde apparatuur om communicatie met andere landen te handhaven, ondanks eventuele storingen of schade aan bovengrondse faciliteiten.

De bouwtechnieken uit de jaren zestig werden hier goed toegepast, met betrekking tot ondergrondse bouw, sterkte, en beveiliging. De bunker is ontworpen om te functioneren als een noodstation, wat inhoudt dat er ook leefruimtes zijn aangelegd, zoals slaapplaatsen, sanitair, en voorzieningen voor voedsel- en wateropslag.

Veiligheid en beveiliging

De beveiliging van de bunker is een belangrijk aspect. Het is duidelijk dat de toegang tot de bunker beperkt is en dat er geen openbare toegang is. De toegang is gereguleerd via een stalen luik, wat suggereert dat er een beveiligingssysteem in het verleden aanwezig was. Het is niet duidelijk of er momenteel nog actieve beveiligingssystemen in gebruik zijn, maar gezien het feit dat de bunker gesloten is voor het publiek, is het waarschijnlijk dat er wel beveiliging is om de toegang beperkt te houden.

Toekomst van de bunker

De toekomst van de atoombunker is niet duidelijk. Aangezien het complex sinds 2017 gesloten is voor het publiek, en er geen plannen zijn om het opnieuw voor bezoekers beschikbaar te maken, is het waarschijnlijk dat de bunker in haar huidige staat blijft. De toegang is beperkt en de bunker is opgesloten, wat betekent dat er geen directe risico's zijn voor het publiek.

Het is belangrijk om te benadrukken dat de bunker een belangrijk historisch en technisch document is van de bouwpraktijk uit de jaren zestig. Ze geeft inzicht in de manier waarop communicatie- en noodvoorzieningsfaciliteiten werden opgezet in tijden van oorlog en nucleaire dreiging. De bunker kan ook gezien worden als een voorbeeld van hoe ondergrondse schuilruimtes werden gebruikt voor militaire en overheidspersoneel.

Conclusie

De atoombunker onder Radio Kootwijk is een interessante bouwkundige entiteit die op meerdere vlakken inzicht biedt in de bouwpraktijk van de jaren zestig. De bunker is ontworpen als een radionoodstation en was bedoeld voor personeel van Radio Kootwijk. Hoewel het niet voor burgers was bedoeld, is het een uniek voorbeeld van ondergrondse bouw en communicatievoorzieningen. De bunker is momenteel gesloten voor het publiek en er zijn geen plannen om de toegang te heropenen. Toch blijft het een waardevol historisch object dat inzicht geeft in de technische en bouwtechnische ontwikkelingen van de jaren zestig.