Rattenbestrijding in de kelder: herkenning, preventie en oplossingen

Published by Redactie on juli 13, 2025 | Category kelder

Ratten in de kelder zijn een voorkomend probleem in zowel woningen als woningcomplexen. De kelder biedt namelijk ideale leefomstandigheden voor knaagdieren: het is donker, warm en vaak rijk aan voedsel en schuilplaatsen. Buiten de directe overlast, zoals schade aan kabels of uitwerpselen, kan rattenoverlast ook gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Het is daarom belangrijk om zowel de oorzaken van rattenoverlast in de kelder te begrijpen als te weten hoe je deze effectief kunt bestrijden.

In dit artikel wordt ingegaan op de kenmerken van ratten in de kelder, hoe je ze kunt herkennen, welke schade ze kunnen veroorzaken en welke maatregelen je kunt nemen om ratten zowel te verwijderen als te voorkomen. Het artikel is opgesteld op basis van praktische informatie uit betrouwbare bronnen en richt zich naar eigenaren, huurders en bouwprofessionals.

Kenmerken van ratten in de kelder

Ratten in de kelder zijn meestal bruine ratten (Rattus norvegicus), ook wel bekend als akker-ratten. Deze soort is goed aangepast aan binnenomgevingen en kan gemakkelijk via rioleringen, leidingen of kieren in de muur een woning binnendringen. Zowel in particuliere woningen als in woningcomplexen kunnen bruine ratten zich nestelen in de kelder, waar ze relatief ongestoord voortplanten. Zwartratten (Rattus rattus) komen iets minder vaak in de kelder voor, maar kunnen wel in de buurt van zolderen of in spouwmuren voorkomen.

De bruine rat is goed in het vinden van schuilplaatsen en voedsel. In de kelder komen ze vaak in contact met opslagruimtes, vloeren of spouwmuren. Ze zijn actief het hele jaar door en zoeken in de winter meer naar voedsel en warmte. Ratten zijn slim en hebben een snelle voortplantingscyclus: een vrouwtje kan binnen enkele maanden meerdere keren zwanger worden, waarbij elke worp uit 8 tot 12 jongen kan bestaan.

Herkenning van ratten in de kelder

Het herkennen van ratten in de kelder kan lastig zijn, aangezien knaagdieren zich graag verbergen. De volgende sporen en symptomen kunnen echter wijzen op een rattenplaag:

Rattenkeutels: Dit zijn kleine, donkere uitwerpselen die vaak in groepen voorkomen. Bruine rattenkeutels zijn recht, taps toelopend, ongeveer 2 cm lang en 0,5 cm dik. Zwartrattenkeutels zijn kleiner, krom en hebben spitse uiteinden.
Buiksmeer: Ratten smeren hun buik langs muren of andere oppervlakken, waarbij een vet- of slijmvlek achterblijft. Dit is vaak aanwezig langs wanden, plinten of vloeren.
Knaagsporen: Ratten hebben voortdurend knagende tanden en knagen daardoor aan materialen zoals hout, isolatie, kabels of karton. Knaagsporen zijn vaak herkenbaar aan vernietigde verpakkingen of beschadigde isolatiemateriaal.
Uitgesproken geur: Ratten urine en uitwerpselen hebben een penetrante, ammoniakachtige geur die duidelijk herkenbaar is.
Geluiden: 's Nachts hoor je vaak geritsel, geknaag of gekras in de kelder of in de spouwmuren.
Gangen en holen: Ratten bewegen zich langs bepaalde routes, wat duidelijk zichtbaar is bij stoffige vloeren of wanden. Deze gangen kunnen opgespoord worden door meel of talkpoeder uit te strooien.

Als meerdere van deze aanwijzingen aanwezig zijn, is het hoogstwaarschijnlijk dat er sprake is van een rattenplaag in de kelder.

Schade die ratten in de kelder veroorzaken

Ratten in de kelder kunnen ernstige schade veroorzaken. Ze knagen aan materialen zoals hout, isolatie, kabels, elektrische leidingen en leidingen. Dit kan leiden tot brandgevaar (zogenaamde “knaagbrand”), lekkages of stroomproblemen. Bovendien kunnen ze voedsel opslagruimtes vervuilen, wat het risico op ziektes en allergieën verhoogt. Ook kunnen ratten schadelijke bacteriën overbrengen via hun urine, speeksel of dode lichamen.

Een verder nadeel is dat ratten in de kelder vaak moeilijk te bestrijden zijn, aangezien ze zich in moeilijk bereikbare ruimtes kunnen verbergen. De schade die ze aanrichten kan snel groeien, vooral wanneer ze zich in een woning voortplanten.

Maatregelen tegen ratten in de kelder

1. Preventieve maatregelen

Voor het bestrijden van ratten in de kelder is het verstandig om eerst te kijken naar preventieve maatregelen die het binnendringen van ratten kunnen beletten. De volgende stappen zijn aanbevolen:

Verminder voedsel- en waterbronnen: Zorg voor een nette kelder, waarin geen lekkages, aangevreten resten of ongebruikte voedselproducten liggen. Gebruik afvalbakken met dichte deksels en bewaar voedsel in afgesloten containers.
Verwijder schuilplaatsen: Ratten nestelen zich in rommelige ruimtes. Verwijder onnodig spul, snoei struiken in de tuin, en houd de kelder zo schoon mogelijk.
Afsluiten van ingangspunten: Ratten kunnen via kleine openingen (zoals kieren in muren, vloeren of leidingen) binnenkomen. Controleer de kelder op scheuren of gaten en sluit deze af met beton, staalwol of fijnmazig gaas.
Versterk deuren en ramen: Zorg voor stevige, luchtdichte deuren en ramen. Metalen deuren en glazuur zijn effectieve maatregelen tegen binnendringende ratten.

2. Mechanische bestrijding

Mechanische bestrijding houdt in dat ratten worden gevangen met vallen. Deze methode is vooral geschikt wanneer het aantal ratten beperkt is of als voorbereiding op chemische bestrijding. De volgende vallen zijn geschikt voor gebruik in de kelder:

Rattenvallen: Deze vallen zijn ontworpen om ratten met een snelle greep te vermorzelen. Ze zijn meestal van metaal gemaakt en moeten op strategische plekken worden geplaatst, zoals langs wanden of in hoeken.
Valstrikken met aas: Op een stuk karton of multiplex kan lijm worden aangebracht, met in het midden aas zoals kaas of spek. De rat blijft hier aan kleven en sterft uiteindelijk.
Valstrikken met water: In een diepe bak kan zonnebloemolie worden gegoten, met daarin rietjes en tarwekorrels. Ratten worden gelokt door de geur en kunnen hierin vallen.

3. Chemische bestrijding

Chemische bestrijding met rattengif is een efficiënte manier om ratten in de kelder te verwijderen. Er zijn verschillende soorten middelen beschikbaar, zoals coumarinerattenpoeder, racusid of ratsomor. Deze middelen werken op verschillende manieren:

Vergiftiging: Sommige middelen veroorzaken directe vergiftiging, terwijl andere de bloedsomloop geleidelijk verstoren.
Mummificatie: Sommige middelen bevatten een mummificerende stof, waardoor het lichaam van de rat langzaam uitdroogt en geen stank veroorzaakt.

Het gebruik van rattengif vereist voorzichtigheid, aangezien het gevaarlijk kan zijn voor huisdieren, kinderen of andere dieren. In de meeste gevallen is het raadzaam om een professionele bestrijdingsdienst in te schakelen, die ervaring heeft met het veilig toepassen van dergelijke middelen.

4. Biologische bestrijding

Biologische bestrijding houdt in dat ratten worden gejaagd of verdreven door natuurlijke vijanden. Katten, honden en roofvogels kunnen bijdragen aan het verminderen van een rattenplaag. Buiten de kelder kunnen ook vossen, marters of uilen effectief zijn. Binnen het huis is dit minder toepasbaar, maar kan het gebruik van geurtjes of olies helpen bij het verdrijven van ratten.

De volgende geurtjes zijn effectief tegen ratten: - As: Bestrijkt de vloer of wanden met as. As hecht zich aan de benen van de rat, irriteert de huid en veroorzaakt darmproblemen. - Meel en gips: Meng meel en gips in gelijke verhoudingen en strooi deze in een ondiepe bak. Wanneer de rat dit opneemt, versteift het gips en kan het dier ernstige inwendige schade oplopen. - Pepermunt, knoflook of den: De sterke geurtjes van deze kruiden en groenten kunnen ratten verdrijven. Ze kunnen op de vloer of wanden worden uitgestrooid.

5. Professionele hulp

Als de rattenplaag in de kelder groter is of de zelfstandige bestrijding niet leidt tot resultaten, is het verstandig om professionele hulp in te schakelen. In Den Haag bijvoorbeeld is de Bestrijdingsbrigade beschikbaar om rattenplaagproblemen te onderzoeken en te bestrijden. Deze diensten zijn vaak beter ingewerkt in de wetgeving en kunnen het probleem efficiënt en veilig aanpakken.

Preventie na bestrijding

Na het verwijderen van de ratten is het belangrijk om preventieve maatregelen te nemen om herhaling van het probleem te voorkomen. Dit betreft het sluiten van ingangspunten, het onderhouden van een nette kelder, het voorkomen van voedsel- en schuilplekken en het regelmatig controleren van de kelder op sporen van ratten.

Conclusie

Ratten in de kelder zijn een serieuze overlastbron die zowel schade aan de woning als gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. Het is belangrijk om zowel de herkenning van ratten in de kelder te verstaan als te weten hoe je effectief tegenoverlast kunt bestrijden. Door middel van preventie, mechanische en chemische maatregelen, en in sommige gevallen professionele hulp, is het mogelijk om een rattenplaag in de kelder te vermijden of te beheersen. Door een combinatie van maatregelen en regelmatige controle, kunnen eigenaren en huurders ervoor zorgen dat hun woning vrij blijft van rattenoverlast.