Historische kelderrondwandeling in Arnhem: een ondergrondse reis door het verleden

Published by Redactie on juli 13, 2025 | Category kelder

De stad Arnhem, bekend om haar rijke historie en culturele rijkdom, biedt bezoekers ook een unieke ondergrondse ervaring via de historische kelders die zich onder de oude binnenstad bevinden. Deze kelders, meestal verborgen onder winkelstraten en straatmeubilair, zijn nu toegankelijk voor wandelaars en historisch geïnteresseerden. Deze artikel biedt een gedetailleerde beschrijving van de kelderrondwandeling in Arnhem, de historische waarde van deze ruimtes, de technische aspecten van de toegang en de ervaring die bezoekers kunnen verwachten.

Een ondergrondse wereld in de stad

Onder de winkelstraten van de oude binnenstad van Arnhem liggen ruim 30 kelders uit de late middeleeuwen, die onderling verbonden zijn via tunnels en trapgevels. Deze ruimtes date ren vanaf de 14e eeuw en zijn getuige geweest van vele historische gebeurtenissen. De kelders zijn niet alleen architectonisch interessant, maar ook functioneel gebruikt voor opslag, wijnfabrikatie en zelfs als schuilplaats in oorlogstijd. De gemeente Arnhem heeft deze kelders in kaart gebracht en gerestaureerd, waardoor ze nu onder hun oorspronkelijke vorm terug te bezoeken zijn.

De kelders zijn vanuit het Erfgoedcentrum Rozet bereikbaar via een tunnel. Een gids van ‘t Gilde Stadswandeling begeleidt bezoekers tijdens de rondleiding, waarbij ze een overzicht krijgen van het middeleeuwse bouwkundige strafte, zoals tongewelven, spaarbogen en kaarsennissen. Deze elementen zorgen niet alleen voor een indrukwekkende sfeer, maar ook voor een betere akoestiek en stabiliteit van de ruimtes.

Toegang en openingstijden

De historische kelders zijn geopend op bepaalde dagen en tijden, namelijk van woensdag t/m zaterdag tussen 12.00 en 17.00 uur en op de eerste zondag van de maand tussen dezelfde uren. Deze tijdsloten zijn zorgvuldig gekozen om zowel bezoekers als begeleiders tevreden te stellen en om de toegankelijkheid te garanderen. De bezoekersadres is Oude Oeverstraat 4a in Arnhem, en het Erfgoedcentrum Rozet fungeert als startpunt voor de rondleiding.

De bezoekprijs is € 4,00 per persoon, terwijl jongeren onder de 16 jaar gratis mogen meelopen, mits ze vergezeld worden door een betalende begeleider. Deze prijs dekt de kosten voor de begeleiding, inclusief het gebruik van toegangspassen en informatiepakketten. Er is ook de mogelijkheid om zelfstandig de kelders te verkennen, waarbij een plattegrond beschikbaar is bij de balie van het Erfgoedcentrum.

De wandeling in detail

De rondleiding begint in het Erfgoedcentrum Rozet, waar bezoekers eerst een korte inleiding ontvangen over de geschiedenis van Arnhem en de rol van deze kelders in het middeleeuwse stadsleven. Vervolgens volgen ze een tunnel die hen ondergronds leidt naar de eerste van de vele kelders. Aan de wanden zijn informatieplaatjes aangebracht die de functie en historie van elk gebouw verklaren.

De wandeling duurt ongeveer één uur en bevat meerdere stops waar de gids verhalen vertelt over de bouwmethoden, de Hanseatische invloed en de gebruiksgeschiedenis van deze ruimtes. Bezoekers leren bijvoorbeeld over de techniek van het tongewelf, die niet alleen esthetisch aantrekkelijk is, maar ook een hoge draagkracht biedt. Ook wordt uitgelegd hoe spaarbogen gebruikt werden om lichte belastingen te dragen zonder de muren te belasten, wat essentieel was in die tijd.

In sommige kelders zijn kaarsennissen aanwezig, die als schuilplaat voor lampen en kaarsen werden gebruikt. Deze elementen geven een indruk van hoe het verlichtingssysteem er toen uitzag en hoe het verre verleden nog steeds tastbaar is. De wandeling eindigt weer in het Erfgoedcentrum Rozet, waar bezoekers de kans krijgen om hun ervaring te samenvatten en eventueel te kiezen voor een verdiepende bezoekeractiviteit.

Technische en bouwkundige aspecten

De kelders zijn historische ruimtes die zijn geïnventariseerd en gerestaureerd door experts in erfgoed en bouwtechnologie. De restauratie is uitgevoerd met het oog op behoud van de oorspronkelijke structuur en het minimaliseren van invloeden van moderne bouwmaterialen. Dit betekent dat de wanden en vloeren zijn geïsoleerd tegen vocht en bewogen worden met technieken die gelijk zijn aan die van de oorspronkelijke bouwperiode.

Het gebruik van tongewelven en spaarbogen is een karakteristiek bouwkenmerk van de middeleeuwen en heeft technische voordelen. Tongewelven verhogen de stabiliteit van een ruimte en zorgen voor een betere akoestiek, terwijl spaarbogen lichte belastingen kunnen dragen zonder de muren te belasten. Deze technieken zijn niet alleen functioneel, maar ook visueel indrukwekkend, en vormen een essentieel onderdeel van de historische kelderrondwandeling.

De rol van de kelders in het stadsverloop

De kelders van Arnhem spelen een unieke rol in het verhaal van de stad. Tijdens de middeleeuwen werden ze vooral gebruikt voor opslag en wijnproductie, maar in de loop der eeuwen kregen ze andere functies, zoals schuilplaatsen tijdens oorlogen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden sommige kelders gebruikt als schuilkelders en opslagplaatsen voor etenswaren en medische voorraden.

Na de oorlog zijn de kelders langere tijd verlaten en werden ze vergeten in de straatmeubilair van de moderne stad. Het is pas in de laatste decennia dat ze weer in kaart zijn gebracht en gerestaureerd, waardoor ze nu als een unieke erfgoedlocatie beschikbaar zijn voor het publiek.

Aanbevelingen en praktische tips

Voor wie de historische kelderrondwandeling wil maken, zijn er een paar aanbevelingen en tips:

Reserveren: Hoewel het niet verplicht is om vooraf te reserveren, is het aan te raden om dit te doen, vooral in de drukke periodes. Dit garandeert dat de wandeling doorgaat en dat er voldoende gidsen beschikbaar zijn.
Tijd en kleding: Het is verstandig om voldoende tijd in te plannen, omdat de wandeling ruim een uur duurt. Daarnaast is het verstandig om geschikte kleding en schoenen aan te trekken, aangezien er traptreden en ruwere oppervlakken kunnen zijn.
Toegankelijkheid: De kelders zijn niet ideaal toegankelijk voor bezoekers met een beperking, aangezien er traptreden en smalle gangen zijn. Het is dus verstandig om dit in overleg met een gids te doen.
Extra activiteiten: Na de rondleiding zijn er extra activiteiten beschikbaar, zoals een bezoek aan het Erfgoedcentrum Rozet of een wandeling door andere historische locaties in de stad.

Conclusie

De historische kelderrondwandeling in Arnhem is een unieke manier om de ondergrondse geschiedenis van de stad te ontdekken. De kelders, die meestal verborgen zijn onder winkelstraten en straatmeubilair, zijn nu toegankelijk voor het publiek en bieden een indrukwekkende ervaring. Ze zijn niet alleen architectonisch interessant, maar ook een getuigenis van de middeleeuwse bouwtechnologie en stadsontwikkeling. Voor zowel historisch geïnteresseerden als bouwexperts is deze rondwandeling een aanrader om de vergeten wereld onder Arnhem te ontdekken.

Bronnen

rondwandeling