Bouwtechnische en sociaal-isolatief fenomeen: het keldergezin in Ruinerwold

Published by Redactie on juli 13, 2025 | Category kelder

In het Drentse dorp Ruinerwold is in 2019 een unieke en schokkende situatie ontdekt: een vader en zijn vijf tot zes kinderen woonden al jaren in volledige afzondering in een kelder van een boerderij. De situatie trok wereldwijd aandacht en stelde zowel vanuit sociaal-technisch als bouwtechnisch perspectief tal van vragen. Wat was de toestand van de woning, hoe leefde het gezin in zo’n omgeving, en wat zegt dit over woningisolatie en bouwtechniek in extreem geval?

Bouwtechnische situatie van de boerderij

De boerderij aan de Buitenhuizerweg in Ruinerwold, waar het gezin woonde, is volledig afgesloten en afgelegen. De woning lag op een afstand van 200 meter in de weilanden, omringd door bos, waardoor het voor buren onmogelijk was om te zien of er überhaupt mensen woonden. De boerderij was dichtgetimmerd, wat de aandacht van de omgeving verder verhinderde. De toegang tot de kelder, waar het gezin woonde, was gedeeltelijk verborgen achter een kast in de woonkamer. Deze bouwtechnische uitvoering maakte de woning tot een geïsoleerd en praktisch onzichtbaar leefruimte.

De kelderruimte, waarin het gezin gedurende negen jaar leefde, was duidelijk niet ontworpen voor langdurig verblijf. De afmetingen en het ontbreken van moderne voorzieningen zoals ventilatie, sanitair, of elektriciteit zijn in strijd met huidige bouwtechnische normen. De woning was echter duidelijk verbouwd om erin te kunnen wonen. Het gebruik van een groentetuin en een geit als voedselbron duidt op een zelfvoorzienende aanpak, maar maakt duidelijk dat het gezin in een gebouw leefde dat niet geschikt was voor langdurig verblijf.

De boerderij was sinds 2015 in bezit van Alida ten Oever, die het erfde van haar overleden tante. Ze heeft volgens haar eigen verklaring nooit iets ondeugdelijks gemerkt, ondanks dat de woning door een huurder werd bewoond. Het feit dat de woning niet op de gemeentelijke basisadministratie was ingeschreven, benadrukt hoe het gezin compleet onder de radar bleef.

Sociale en psychologische isolatie

Het gezin woond in volledige afzondering van de buitenwereld. De kinderen, die toen de politie een inval deed, variërenden in leeftijd van 18 tot 25 jaar, hadden geen contact met school of andere sociale structuren. Ze hadden geen id-kaarten, geen officiële registratie en leefden volledig in de eigen maatregel. Het gezin wachtte op het 'einde der tijden', zoals door de vader, Gerrit Jan van D., voorspeld werd. Dit religieus idee was voor de kinderen niet alleen een geloof, maar ook een manier om hun afzondering te rechtvaardigen.

De oudste zoon, Israel, brak de kring door te vluchten uit de kelder en zich in een dorpse kroeg in Ruinerwold te melden. Volgens verslagen droeg hij oude kleding, had hij lang haar en een onverzorgde staat. Zijn verhaal over negen jaar zonder enig contact met de buitenwereld bracht de politie in beweging. De situatie werd in de loop van de dagen verder onderzocht, waarna de politie de boerderij doorkruiste en het gezin bevrijdde.

De kinderen gaven aan dat ze geen idee hadden dat er meer mensen op aarde woonden. Ze hadden nooit onderwijs gevolgd en leefden volledig binnen de structuur van hun vaders religieuze overtuiging. De vader, Gerrit Jan van D., had een eigen geloofssysteem ontwikkeld, waarin hij zichzelf als soort aartsvader zag en zijn kinderen tot bidden en missieonderzoek aanzet. Sommige kinderen werden strafbare behandelingen onderworpen, zoals fysieke straffen, baden in koud water en duwen tot bewusteloosheid. Dit heeft ernstige psychische schade veroorzaakt.

Rechtselijke en psychologische gevolgen

De zaak tegen Gerrit Jan van D. en de klusjesman, Josef B., leidde tot meerdere rechtszittingen. Van D. werd verdacht van vrijheidsberoving, mishandeling, seksueel misbruik en witwassen. De zaak tegen hem stopte echter in 2021, omdat hij na een hersenbloeding niet langer in staat was om te communiceren of zich te verdedigen. De vier oudste kinderen, die jaren geleden al de boerderij hadden verlaten, wilden een eigen rechtszaak aanspannen, maar deze werd nooit volledig doorgevoerd.

De psychologische gevolgen voor de kinderen zijn duidelijk. In documentaires, interviews en boeken beschrijven ze hun verlies aan vrijheid, angst voor hun vader en het schokkende moment dat ze de buitenwereld ontdekten. Een van hen, Edino, vertelde dat zijn vader hem zelfs had gewaarschuwd dat hij hen zou vermoorden als ze niet in zijn geloof hadden geleefd. Dit benadrukt de mate van controle die de vader had en het trauma dat het gezin als geheel heeft doorgemaakt.

Bouwtechnische lesuitgang

Het geval van het keldergezin in Ruinerwold geeft een schokkend beeld van wat kan gebeuren wanneer een woning technisch en sociaal volledig geïsoleerd wordt. De bouwtechnische aspecten van de woning zijn in strijd met huidige woningvoorschriften. Een kelder is nooit ontworpen om als woonruimte te dienen zonder toegang tot ventilatie, licht, sanitair en elektriciteit. Dit benadrukt de noodzaak om bouwvoorschriften strikt te hanteren en te controleren, vooral bij afgelegen of minder toegankelijke woningen.

Ook op sociaal vlak benadrukt de zaak hoe belangrijk het is om sociale veiligheid te waarborgen. Het feit dat het gezin negen jaar lang onder de radar leefde, terwijl er aanwijzingen waren, duidt op tekortkomingen in het sociale toezicht. De rol van buren, politie en gemeente in het detecteren van dergelijke situaties is hierin cruciaal.

Conclusie

Het geval van het gezin uit Ruinerwold is een schokkende combinatie van bouwtechnische en sociaal-isolatieve aspecten. Het toont aan dat een kelder, die normaal gesproken bedoeld is voor opslag of ondergrondse ruimtes, niet geschikt is voor langdurig verblijf zonder moderne voorzieningen. Het benadrukt ook de noodzaak van sociale toezicht en het belang van bouwtechnische normen. Voor eigenaren, woningbouwers en woningbouwondernemers is dit een herinnering aan de verantwoordelijkheid die met het bouwen van woningen gepaard gaat. De situatie in Ruinerwold benadrukt hoe belangrijk het is om zowel technische als sociale veiligheid te waarborgen in de bouwsector.