Schimmel in kelders: oorzaken, gevolgen en oplossingen

Published by Redactie on juli 13, 2025 | Category kelder

Schimmel in kelders is een veelvoorkomend probleem in Nederlandse woningen. Kelders zijn vaak vochtig en slecht geventileerd, wat ideale groeiconditionen biedt voor schimmels. Als schimmel zich ontwikkelt, kan dit niet alleen schade aan het bouwweefsel veroorzaken, maar ook gezondheidsklachten bij inwoners teweegbrengen. Het is daarom van groot belang om schimmel in kelders serieus te nemen en tijdig actie te ondernemen.

Oorzaken van schimmel in kelders

Schimmel in kelders ontstaat voornamelijk als gevolg van vochtproblemen. De belangrijkste oorzaken zijn:

Vochtproblemen: Kelders zijn vaak vochtiger dan andere ruimtes in een woning. Dit komt door de lagere ligging van de kelder, de dichte constructie en het ontbreken van voldoende ventilatie. Vocht kan op verschillende manieren in de kelder terechtkomen:
- Lekkages: Leidingen of keldermuren kunnen lekken, wat directe vochtproblemen veroorzaakt.
- Condensatie: Temperatuurverschillen tussen binnen- en buitenlucht leiden tot condensatie op keldermuren, vloeren en plafonds.
- Opstijgend vocht: Vocht dat uit de grond opkomt, kan via poriën in de keldermuren naar binnen trekken.
- Grondwater: Als het grondwaterpeil hoog is, kan water via kleine scheurtjes in de kelderconstructie naar binnen sijpelen.
Slechte ventilatie: Een kelder met onvoldoende ventilatie houdt de vochtige lucht binnen, wat schimmelgroei bevordert. In kelders zonder ramen is de luchtcirculatie vaak beperkt, waardoor de luchtvochtigheid snel stijgt.
Slechte isolatie: Onvoldoende isolatie van de keldermuren, vloeren of plafonds kan leiden tot koude oppervlakken waarop condensatie ontstaat. Dit voegt extra vocht toe aan de kelderruimte.
Voedingsbodems: Schimmel heeft organisch materiaal nodig om te groeien. In kelders kunnen houten dozen, kartonnen verpakkingen en textiel dienen als voedingsbodem. Als deze materialen nat raken, is de kans op schimmelgroei groot.

Soorten schimmel in kelders

Schimmel in kelders komt in verschillende vormen voor, elk met hun eigen kenmerken en risico’s:

Zwarte schimmel: De meest bekende vorm van schimmel. Het is vaak gevaarlijk voor de gezondheid, vooral wanneer het giftige mycotoxinen produceert. Zwarte schimmel groeit vaak op natte oppervlakken en kan allergische reacties of luchtwegproblemen veroorzaken.
Witte schimmel: Deze schimmel is vaak minder zichtbaar, maar kan zich snel verspreiden. Het kan op houten of papieren oppervlakken groeien en is vaak een vroeg signaal voor vochtproblemen.
Groene schimmel: Groene schimmel is vaak een teken van vochtige condities. Het kan allergieën veroorzaken en is vaak aanwezig in ruimtes met slechte ventilatie.
Gele schimmel: Gele schimmel groeit vaak op natte oppervlakken en is een teken van drastische vochtproblemen. Sommige varianten van gele schimmel zijn gevaarlijk voor de gezondheid.
Rode schimmel: Hoewel minder algemeen, kan rode schimmel in extreem vochtige ruimtes voorkomen. Het is vaak een teken van een ernstig vochtprobleem.
Kelderzwam: Dit is een specifieke vorm van schimmel die beton en andere bouwmaterialen aan kan tasten. Kelderzwam is schadelijk voor de structuur van de woning.

Het is belangrijk om de exacte soort schimmel te bepalen, omdat de behandelingen en risico’s per soort kunnen verschillen. Een schimmeltest of luchtkwaliteitstest kan helpen bij de identificatie.

Gevolgen van schimmel in kelders

Schimmel in kelders heeft zowel fysieke als gezondheidsgerelateerde gevolgen:

Structuur- en bouwproblemen: Schimmel kan materialen zoals hout, pleisterwerk en textiel aan tasten. In ernstige gevallen kan het ook beton en muren ondermijnen. Dit leidt tot verlies van ruimtegebruik en de mogelijkheid om de kelder functioneel te maken.
Gezondheidsrisico’s: Schimmel is schadelijk voor de gezondheid, vooral voor personen met allergieën of luchtwegproblemen. Het kan allergische reacties, astma-uitval, hoofdpijn, misselijkheid en andere klachten veroorzaken. Sommige schimmels produceren mycotoxinen die giftig zijn en langdurige gezondheidsproblemen kunnen veroorzaken.
Muffe geuren en luchtkwaliteit: Kelders met schimmelproblemen hebben vaak een onaangename, mufgeurende lucht. De luchtkwaliteit in het huis kan hierdoor negatief worden beïnvloed.
Economische gevolgen: Een schimmelprobleem in de kelder kan de waarde van de woning verlagen. Bovendien zijn de kosten voor schimmelbestrijding en eventuele herstelwerkzaamheden aanzienlijk. In huurwoningen is het huurrecht vaak betrokken bij de verantwoordelijkheid voor schimmelverwijdering.

Hoe kan schimmel in kelders worden aangepakt?

Het oplossen van schimmel in kelders vereist een systematische aanpak. Hieronder worden de drie belangrijkste stappen besproken:

Vochtprobleem opsporen en oplossen:
- Lekkages herstellen: Controleer of er lekkages in de kelder zijn, zoals water die via leidingen of keldermuren sijpelt.
- Ventilatie verbeteren: Zorg voor voldoende luchtcirculatie in de kelder. Dit kan gedaan worden door ventilatieopeningen aan te brengen of een luchtbehandelinstallatie in te richten.
- Isolatie verbeteren: Verhoog de isolatie van de keldermuren, vloeren en plafonds om condensatie te voorkomen.
- Vochtbestrijding: In ernstige gevallen is een professionele vochtbestrijding nodig. Deze kan bijvoorbeeld bestaan uit afdichting van de keldermuren of injectie van anti-vochtmaterialen.
Schimmel verwijderen:
- Zelf verwijderen: Voor kleine schimmelplekken (minder dan 1 m²) is het vaak mogelijk om de schimmel zelf te verwijderen met commerciële schimmelreinigingsproducten.
- Professionele hulp: Bij grotere of gevaarlijke schimmelplekken is het aan te raden om hulp van een professionele schimmelverwijderingsbedrijf in te huren. Deze bedrijven gebruiken gecertificeerde technieken en middelen om schimmel grondig te verwijderen en hergroei te voorkomen.
- Oppervlakken reinigen: Schimmel moet grondig worden verwijderd, zowel fysiek als chemisch. Dit omvat het verwijderen van besmette materialen en het reinigen van oppervlakken.
- Anti-schimmelcoating: Na de reiniging kan een anti-schimmelcoating aangebracht worden om hergroei te voorkomen.
Voorkomen van terugkerende schimmel:
- Vocht controle houden: Zorg dat de kelder droog blijft en dat er voldoende ventilatie is. Dit voorkomt dat schimmel opnieuw kan groeien.
- Regelmatig inspecteren: Controleer regelmatig of er nieuwe schimmelplekken ontstaan. Dit is vooral belangrijk in kelders die niet vaak gebruikt worden.
- Voorbehoedmaatregelen nemen: Zorg dat de kelder goed is geventileerd en dat er geen voedingsbodems aanwezig zijn. Verwijder oude dozen en houten materialen uit de kelder.
- Professioneel advies: Overweeg om een inspectie te laten uitvoeren door een professional. Deze kan schimmelgroei opsporen en voorbehoedmaatregelen aanbevelen.

Wanneer is professionele hulp nodig?

Professionele hulp is aan te raden in de volgende gevallen:

Grote schimmelplaag: Als de schimmel zich over een grote oppervlakte heeft verspreid of als de schimmel in moeilijk bereikbare plekken groeit.
Gezondheidsklachten: Als er klachten optreden zoals luchtwegproblemen, hoofdpijn of misselijkheid, die mogelijk verband houden met schimmel.
Gevaarlijke schimmelsoorten: Als er sprake is van giftige schimmelsoorten zoals Aspergillus of Penicillium.
Structuurproblemen: Als schimmel heeft geleid tot schade aan de keldermuren, vloeren of plafonds.
Duurzame oplossing: Als een tijdelijke oplossing niet voldoet en er een langdurige, duurzame aanpak nodig is.

Professionele schimmelbestrijding wordt vaak uitgevoerd door gecertificeerde bedrijven die TUV Rheinland-gecertificeerde expertise hebben. Deze bedrijven zorgen voor een grondige behandeling en voorbehoedmaatregelen om hergroei te voorkomen.

Preventie en onderhoud

Preventie is de meest efficiënte manier om schimmelvorming in kelders te voorkomen. Hieronder enkele aanbevelingen:

Regelmatig ventileren: Zorg voor voldoende luchtcirculatie in de kelder, bijvoorbeeld door ventilatieopeningen aan te brengen of een luchtbehandelinstallatie in te richten.
Vochtige materialen verwijderen: Verwijder oude dozen, kartonnen verpakkingen en houten materialen uit de kelder. Deze vormen een ideale voedingsbodem voor schimmel.
Lekkages herstellen: Controleer regelmatig of er lekkages zijn in de kelder en deze zo nodig herstellen.
Condensatie voorkomen: Zorg voor voldoende isolatie van de keldermuren, vloeren en plafonds om condensatie te voorkomen.
Regelmatige inspecties: Laat de kelder regelmatig inspecteren door een professional. Dit zorgt voor vroegtijdige detectie van schimmelvorming en voorkomt ernstige schade.

Conclusie

Schimmel in kelders is een veelvoorkomend probleem in Nederlandse woningen. De oorzaken zijn meestal gerelateerd aan vochtproblemen, slechte ventilatie en het aanwezig zijn van voedingsbodems. Schimmel kan zowel schade aan het bouwweefsel veroorzaken als gezondheidsrisico’s bieden. Het is daarom belangrijk om schimmel in kelders serieus te nemen en tijdig actie te ondernemen.

De aanpak van schimmel in kelders vereist een systematische benadering. Eerst moet het vochtprobleem worden opgespoord en opgelost. Vervolgens kan de schimmel worden verwijderd. Tot slot is het belangrijk om hergroei te voorkomen door voorbehoedmaatregelen te nemen en regelmatig te onderhouden. In ernstige gevallen is professionele hulp nodig om schimmel grondig te verwijderen en duurzame oplossingen te bieden.

Door schimmel in kelders tijdelijk en grondig aan te pakken, kan men schade aan het bouwweefsel en gezondheidsklachten voorkomen. Bovendien leidt dit tot een gezonder en comfortabeler leefomgeving en kan het de waarde van de woning positief beïnvloeden.