De kelder van het Stedelijk Museum Amsterdam: verbouwingen, materialen en toepassingen in de kunstwereld

Published by Redactie on juli 14, 2025 | Category kelder

De kelder van het Stedelijk Museum Amsterdam is niet alleen een technische infrastructuur maar ook een ruimte die kunst en architectuur op een unieke manier combineert. Het is een voorbeeld van hoe een ondergrondse ruimte niet alleen functioneel kan zijn, maar ook artistiek, innovatief en toonaangevend in de toepassing van materialen en bouwtechnieken. In dit artikel wordt ingegaan op de verbouwingen, het gebruik van materialen en de architectonische benadering die bij de kelder van het Stedelijk zijn toegepast, alles op basis van relevante informatie uit bronnen.

Inleiding

Het Stedelijk Museum Amsterdam is een centraal punt in de Nederlandse kunstwereld en een symbool van moderniteit in het Museumplein in Amsterdam. Het museum, dat in 1895 is opgericht, heeft sindsdien meerdere omvormingen ondergaan, waaronder de uitbreiding van het gebouw, bekend geworden als de "badkuip". Deze uitbreiding, die in 2017 geïntroduceerd werd, omvat een aanzienlijke verbouwing van de kelder. De kelderfunctie is verder ontwikkeld tot een kunstenaarsexpositieruimte, waarin zowel beeldende kunst als multimediale installaties worden tentoongesteld.

De kelder van het Stedelijk Museum Amsterdam is daarmee niet alleen een technische infrastructuur, maar ook een ruimte die kunst en architectuur op een unieke manier combineert. Het is een voorbeeld van hoe een ondergrondse ruimte niet alleen functioneel kan zijn, maar ook artistiek, innovatief en toonaangevend in de toepassing van materialen en bouwtechnieken.

Uitbreiding en verbouwing van de kelder

In 2016 werd de kelder van het Stedelijk Museum opnieuw onder sublieme verbouwingen geplaatst. Deze verbouwing betrof niet alleen de structuur van de kelder, maar ook de technische voorzieningen en de kunstinstallaties die er worden tentoongesteld. De verbouwing duurde ruim een jaar en had tot doel de ruimte te transformeren in een moderne expositieruimte, waarin zowel historische als hedendaagse kunstwerken worden gepresenteerd. Deze verbouwing betrof ook het integreren van kunstwerken in de architectuur, zoals bij de tentoonstelling Communitas van de kunstenaar Mik, die een doolhof van gangen en variërende wandmaterialen creëerde.

De verbouwing van de kelder was een ingrijpende maatregel, die niet alleen vanwege de technische uitdagingen maar ook vanwege het budget een aanzienlijke investering was. De verbouwing was nodig om de kelder niet alleen toegankelijker te maken voor bezoekers, maar ook om ruimte te maken voor grotere installaties en tentoonstellingen. Bovendien was het ook een strategische keuze om de kelder te integreren in het museumcomplex en zodoende een verrijkende ervaring te bieden aan bezoekers.

Materialen en technieken in de kelder

De verbouwing van de kelder van het Stedelijk Museum Amsterdam betrof ook een aandacht voor materialen en technieken. Zo is er bij de collage van behang en geschilderde teksten, zoals uitgevoerd in de STEDELIJK BASE-expositie, gekozen voor een ademend, PVC-vrij behang met een glad oppervlak. Dit keuze was niet willekeurig, maar werd bepaald door de specifieke omstandigheden van de wand, die aan de fundering grenst en daardoor vochtig en schimmelgevoelig is. Het gebruik van ademende materialen helpt bij het verdampen van vocht en voorkomt zo de vorming van schimmel. De jaartallen zijn bovendien geschilderd met latexverf, wat een duurzame en schimmelbestendige oplossing biedt.

Naast het behang zijn er ook andere materialen en technieken gebruikt in de kelder. Zo wordt bij de uitbreiding van het museum en de installatie van kunstwerken vaak gebruikgemaakt van kunststoffen en glasparticulieren om zowel transparantie als structuur te creëren. De kunstwerken zelf, zoals de installatie Raw Footage, zijn vaak gemaakt van digitale en audiovisuele materialen, die op specifieke manieren worden geïntegreerd in de architectuur.

Architectonische benadering

De architectonische benadering bij de verbouwing van de kelder van het Stedelijk Museum Amsterdam is gekenmerkt door flexibiliteit, functioneelheid en een sterke band met de kunstwerken. Zoals bij de tentoonstelling Communitas is de kelder niet alleen een ruimte waarin kunst wordt tentoongesteld, maar ook een kunstwerk in zichzelf. De kunstenaar Mik heeft bij deze tentoonstelling een doolhof van gangen ontworpen, waarin de wanden soms doorzichtig en soms ondoorzichtig zijn. Deze architectonische keuze maakt de bezoeker ervaring interactief, omdat het publiek zelf de route bepaalt en zo op een unieke manier met de kunst in contact komt.

De architectonische benadering in de kelder van het Stedelijk Museum Amsterdam is daarmee niet alleen functioneel, maar ook artistiek en innovatief. Het is een benadering die het museum niet alleen een technische functie geeft, maar ook een esthetische en kunstzijde benadrukt.

Toegankelijkheid en bezoekerervaring

Een andere belangrijke aspect van de verbouwing van de kelder van het Stedelijk Museum Amsterdam is de toegankelijkheid. De kelder is ontworpen om toegankelijk te zijn voor alle bezoekers, inclusief bezoekers in rolstoel. De gangen en de opstelling van kunstwerken zijn zodanig afgestemd dat ze toegankelijk zijn voor alle groepen. Dit is een belangrijke factor in het ontwerp van moderne musea, waarin inclusiviteit en toegankelijkheid een centrale rol spelen.

Buiten de fysieke toegankelijkheid is er ook aandacht voor de ervaring van bezoekers in de kelder. Zo worden er bij tentoonstellingen zoals Raw Footage specifieke kunstwerken gebruikt die de bezoeker ervaring verrijken. Deze kunstwerken zijn vaak gemaakt van digitale en audiovisuele materialen en worden geplaatst op een manier die de bezoeker ervaring interactief maakt. Zoals bij Raw Footage, waarin beelden uit oorlogstijd worden getoond, creëert het kunstwerk een intensieve ervaring voor de bezoeker.

Conclusie

De kelder van het Stedelijk Museum Amsterdam is een voorbeeld van hoe een ondergrondse ruimte niet alleen functioneel kan zijn, maar ook artistiek, innovatief en toonaangevend in de toepassing van materialen en bouwtechnieken. De verbouwing van de kelder betrof een aandacht voor zowel functionele aspecten als kunstzijde. De materialen en technieken die zijn gebruikt, zoals ademend behang en latexverf, zijn gekozen op basis van de specifieke omstandigheden van de kelder. De architectonische benadering is gekenmerkt door flexibiliteit, functioneelheid en een sterke band met de kunstwerken. De kelder is bovendien ontworpen om toegankelijk te zijn voor alle bezoekers, waardoor inclusiviteit en toegankelijkheid een centrale rol spelen in het ontwerp. De kelder van het Stedelijk Museum Amsterdam is dus niet alleen een technische infrastructuur, maar ook een ruimte die kunst en architectuur op een unieke manier combineert.