Het historische gebouw Rode Scheikunde: van universiteitscomplex naar woningbouwproject

Published by Redactie on juli 14, 2025 | Category kelder

Het gebouw dat bekend staat als Rode Scheikunde, gelegen aan de Julianalaan in Delft, heeft een rijke geschiedenis die zich uitstrekt over meer dan een eeuw. Het pand, ontworpen in de jaren twintig en sinds 2002 officieel erkend als rijksmonument, heeft meegemaakt hoe het van een universiteitsgebouw geleidelijk is veranderd in een hoofdgebouw van de Technische Universiteit Delft (TUD), en uiteindelijk een rol als woningbouwcomplex heeft aangenomen. Deze transformaties reflecteren niet alleen de architectuurhistorie, maar ook de functionele en sociale evolutie van het gebouw.

Historische achtergrond en architectuur

Het gebouw Rode Scheikunde werd in de periode 1918–1923 ontworpen door de architect Van Drecht. Het werd oorspronkelijk gebouwd als universiteitsgebouw voor scheikunde en vervolgens uitgebreid tot hoofdgebouw van de TU Delft. De constructie is getekend door de bouwstijl van de tijd en het gebruik van rode baksteen, wat de naam van het gebouw verklaart. De architectonische waarde van het pand is erkend vanwege het gebruik van karakteristieke vormen, materiaalgebruik en detaillering. Het gebouw is bovendien rijksmonument vanwege de beeldbepalende ligging aan het De Vries van Heystplantsoen, een centrale locatie binnen de TU-wijk van Delft.

De zolder van het gebouw is in de jaren vijftig aangepast tot kantoorgebouw met een verlaagd plafond en doorlopende raampartij. De onderliggende verdiepingen kregen tussenetages, zichtbaar aan blinde vlakken in de ramen van buitenaf. Deze aanpassingen zijn essentieel voor het begrip van de huidige structuur van het gebouw en de functionele uitdagingen die het tegenwoordig met betrekking tot woningbouw en renovatie kan opleveren.

Functie en herbestemming

In 1955 kreeg het gebouw de functie van hoofdgebouw van de TU Delft. De rechtervleugel werd de zetel van het technische hogeschoolbestuur, terwijl de linkervleugel algemene wetenschappen huisvestte. Deze functie bleef ruim vijftig jaar aanhouden, waarna het gebouw geleidelijk zijn rol verloor. Tijdens de jaren zeventig, bekend als de "rode jaren", werd de rol van het hoofdgebouw onderworpen aan kritiek en veranderingen in de bestuursstructuur. De naam Rode Scheikunde bleef echter in de culturele herinnering aanwezig, met associaties naar het bestuur en de beslissingen die er werden genomen.

In de loop van de jaren werd het gebouw afgevoerd van de TU-campus en vervolgens herbestemd. In 2006 maakte het gebouw een nieuwe levensfase door als een woningbouwproject bekend te staan onder de naam "Villa Academica". Dit project richtte zich op luxe appartementen en betrof een omzetting van het universitaire karakter naar een woonfunctie. Deze transformatie vereiste uitgebreide renovatie en aanpassing van de structuur, met name vanwege de complexiteit van de huidige constructie.

Technische uitdagingen bij renovatie

De herbestemming van Rode Scheikunde naar woningbouwproject stelde hoge eisen aan de technische uitvoering. Het gebouw, ontworpen in de jaren twintig, vereiste aanzienlijke renovaties om aan moderne woningvoorzieningsnormen en comforteisen te voldoen. Onder andere het hoge plafond, het oudere stelsel van zonwering en het aanwezige aantal tussenverdiepingen vormden uitdagingen bij de renovatie.

De zolder van het gebouw was oorspronkelijk aangepast tot kantoorkamer. In de woningbouwversie werd dit gebied mogelijk verder aangepast om als woning of uitgebreid appartement te dienen. De tussenverdiepingen, die in de jaren vijftig werden aangebracht, vereisten specifieke aandacht bij de renovatie, omdat de technische systemen zoals verwarming, ventilatie en elektriciteitsvoorziening zich over meerdere niveaus moesten uitstrekken.

Daarnaast moest er rekening worden gehouden met de monumentale status van het gebouw. De restauratie en aanpassing moesten zo worden uitgevoerd dat de historische waarde en architectonische kenmerken behouden bleven. Dit betekent dat moderne technologieën en materialen niet zomaar konden worden toegepast, maar eerst geëvalueerd moesten worden op hun geschiktheid en compatibiliteit met de oorspronkelijke structuur.

Samenwerking en beleid

De TU Delft heeft een strategische aanpak gevolgd bij de herbestemming van het gebouw. In 2005 besloot de universiteit om het gebouw te verkopen, wat maakte dat het complex in handen kwam van een ontwikkelaar. Tijdens deze overdracht werden uitgangspunten en ontwerp principes meegegeven voor een herontwikkeling die in lijn zou zijn met het ruimtelijk programmatisch kader (RPK) dat in 2017 werd vastgelegd.

Het RPK stelt eisen aan de toekomstige functie van het gebied, met name wat betreft woningbouw en beroepsvoorziening. Het plan bevat een programma voor maximaal 304 woningen en 3.900 m² aan beroepsvoorzieningsruimte. In dit kader werd Rode Scheikunde opgenomen, en het gebouw werd geïntegreerd in een bredere woningbouwstrategie voor het gebied.

Conclusie

Het gebouw Rode Scheikunde is een voorbeeld van hoe een historisch complex kan worden herbestemd naar een moderne woningbouwfunctie. De transformatie van een universiteitsgebouw in een woningbouwproject vereist aandacht voor technische uitdagingen, architectonische waarden en beleidsstrategieën. De herbestemming illustreert hoe historische gebouwen opnieuw in gebruik kunnen worden genomen in een manier die zowel de culturele waarde behoudt als de maatschappelijke behoeften tegemoetkomt.

De renovatie en herbestemming van Rode Scheikunde geven ook inzicht in de complexiteit van woningbouwprojecten op historische locaties. Het vereist een balans tussen modernisering en behoud van de oorspronkelijke structuur en kenmerken van het gebouw. Voor zowel woningbouwontwikkelaars als eigenaren van historische panden is het van belang om dergelijke processen goed te begrijpen, zodat ze efficiënter en duurzamer kunnen worden uitgevoerd.