Bouw- en recreatievoorschriften op Texel: Oppervlakten, functies en toepassingen

Published by Redactie on juli 14, 2025 | Category kelder

Inleiding

Het eiland Texel kent een uitgebalanceerde aanpak van woon- en recreatiefuncties, waarbij aandacht is voor het behoud van de natuurlijke en culturele omgeving. De lokaal geldende bouw- en recreatievoorschriften zijn vastgelegd in de Nota Verblijfsrecreatie en andere lokale regelgeving. Deze voorschriften bepalen hoe recreatieve woningen, bijgebouwen en beroepsactiviteiten op Texel mogen worden ingericht. In dit artikel wordt ingegaan op de belangrijkste bouwregelgeving op Texel, inclusief de toegestane oppervlakten, het gebruik van bijgebouwen en de beperkingen rondom logies en toerisme. De informatie is afgeleid van de lokale regelgeving en historische landbouw- en waterbeheermaatregelen op het eiland, zoals beschreven in de beschikbare documenten.

Oppervlakten en bouwregelgeving

Recreatieve opstallen

Recreatieve opstallen zijn toegestaan in het kader van woningbouw op Texel, mits bepaalde beperkingen worden nageleefd. Een recreatief opstal mag maximaal 70 m² zijn. Deze opstallen worden meestal in het achtererf aangebracht en moeten dienen als onderdeel van de recreatieve functie. Bovendien mag de gezamenlijke oppervlakte van alle bijgebouwen, inclusief recreatieve opstallen, niet meer dan 50% van de oppervlakte van het achtererf uitmaken. Per woning zijn maximaal twee vrijstaande bijgebouwen toegestaan, excluis recreatieve opstallen.

Bouwvlakken bij 'Wonen-Lint'

Bij de bestemming "Wonen-Lint" zijn de bouwvlakken vaak kleiner dan 120 m². De indeling van bouwvlakken is voortgekomen uit het vigerende bestemmingsplan en is niet bedoeld om automatisch alle bouwvlakken te vergroten. De typische bebouwing in deze categorie bestaat uit woningen die dicht op elkaar staan of met afstand, waardoor het karakteristieke "bebouwingslint" ontstaat. In deze woningen mogen de hoofdgebouwen groter zijn dan 120 m², maar moeten de bijgebouwen in het bouwvlak of erbuiten liggen. Aangebouwde bijgebouwen kunnen hoofdfuncties bevatten, zoals slaapkamers of badkamers.

Toegestane activiteiten bij woningen

Beroeps- of bedrijfsactiviteiten

Woningen op Texel die permanent worden bewoond, mogen dienen als locatie voor een ondergeschikte beroeps- of bedrijfsactiviteit. De toegestane beroeps- of bedrijfsvloeroppervlakte mag maximaal 80 m² zijn. Voor deze activiteiten moet voldoende parkeergelegenheid aanwezig zijn, conform de parkeernormen van de gemeente Texel. Dit betekent dat een woning niet alleen als verblijf maar ook als werkplek kan dienen, mits de woonfunctie de hoofdfunctie blijft.

Mantelzorg en logies met ontbijt

Mantelzorg en logies met ontbijt zijn toegestaan in permanent bewoonde woningen. Voor logies met ontbijt mogen maximaal zes slaapplaatsen in drie slaapkamers aanwezig zijn. De functie van logies met ontbijt moet ondergeschikt zijn aan de woonfunctie van de woning. Hierbij geldt dat de woonfunctie altijd de hoofdfunctie moet blijven, zodat het eiland niet verwordt tot een puur toeristisch gebied.

Beperkingen op toeristische activiteiten

Schrapping van extra recreatieve slaapplaatsen

In 2016 werd een initiatiefvoorstel aangenomen om de mogelijkheid van 400 extra recreatieve slaapplaatsen te schrappen. Deze beslissing betekende het einde van zogenaamde "innovatieve slaapplaatsen", waaronder ook zorgslaapplaatsen. De gemeenteraad besloot dat de regeling van zorgslaapplaatsen niet effectief was, omdat deze in de praktijk toch vaak als reguliere recreatieve verblijven werden gebruikt. Hierdoor is de toegestane groei van het toeristische aanbod op Texel beperkt gebleven.

Historische context en landbouwpraktijken

Aardsoorten en grondstructuur

In de historische documenten uit de 19e eeuw wordt beschreven dat Texel een uiteenlopende grondstructuur heeft. Zo zijn er grof, geelachtig zandgronden met een moerachtige bovengrond. Deze gronden zijn ongeschikt voor schapenweiden en worden daarom vaak gebruikt als hooilanden. In de afgelopen eeuwen hebben bewoners van Texel deze gronden gebruikt voor het winnen van turf voor eigen gebruik. Daarnaast zijn er ook leemachtige gronden met steenen, die verondersteld worden lang onder water te hebben gelegen. Deze gronden beïnvloeden de vruchtbaarheid van het eiland, vooral in de duinkammen.

Waterbeheer en polderontwikkeling

De polderontwikkeling op Texel is een belangrijk onderdeel van de historische landbouwpraktijk. Zoals beschreven in de bronnen, is de Prins Hendrik-polder ontworpen met een hoofdweg en kruiswegen om het vervoer van gewassen en goederen te faciliteren. De polder is verdeeld in kavels van 20 bunders, met uitzondering van de eerste en laatste kavel. De aanleg van sluizen en waterloopontwerpen was essentieel om het waterpeil te beheersen en de gronden geschikt te maken voor landbouw of weiding. Het tekort aan waterloozing in sommige gronden leidde tot problemen met grasgroei en schapenziekten, wat benadrukt hoe belangrijk goed functionerend waterbeheer is op Texel.

Toepassing in huidige woningbouw en renovatie

Bouwen en renoveren met regelgeving in acht

Bij woningbouw en renovatie op Texel is het essentieel om de lokale bouwregelgeving en de bestemmingsplannen nauwkeurig te volgen. Dit betreft zowel de toegestane oppervlakten van hoofd- en bijgebouwen als de functie van de woning. Een recreatief opstal kan bijvoorbeeld worden gebruikt als extra slaapkamer of als bergingsruimte, maar niet als extra verblijfsruimte. Bij de renovatie van een woning moet bovendien rekening worden gehouden met de toegestane beroepsactiviteiten en logiesfuncties.

Materialen en technieken

Hoewel de beschikbare bronnen niet expliciet bouwmaterialen en technieken beschrijven, zijn er aanduidingen over de historische bouwpraktijken in Texel. In de 19e eeuw werden herdersstulpjes en pachtershuizen gebouwd met hout en zandsteen, aangepast aan de lokale aardsoorten. In de huidige woningbouw op Texel worden materialen gebruikt die duurzaam zijn en zich goed gedragen in een zee- en windrijke omgeving. Denk hierbij aan hoogwaardige isolatie, duurzame daken en energie-efficiënte oplossingen.

Conclusie

Texel beschikt over een gedetailleerde en doelgerichte regelgeving rondom woningbouw, recreatie en toeristische activiteiten. De toegestane oppervlakten voor recreatieve opstallen, bijgebouwen en beroepsactiviteiten zijn duidelijk geregeld, evenals de beperkingen op logies en extra slaapplaatsen. Deze regelgeving helpt om de woonfunctie centraal te houden en het eiland te beschermen tegen overtoerisme. Bovendien zijn de historische landbouwpraktijken en waterbeheermaatregelen een belangrijk deel van het landschap en de bouwpraktijk op Texel. Bij woningbouw en renovatie is het dus essentieel om rekening te houden met deze regelgeving en historische context.