Toon Kelder en zijn invloed op het Stedelijk Museum Amsterdam: een kunstenaar tussen traditie en abstractie

Published by Redactie on juli 14, 2025 | Category kelder

Toon Kelder, een Nederlandse schilder en beeldhouwer, speelde een belangrijke rol in de Nederlandse kunstwereld en had een aanzienlijke impact op musea zoals het Stedelijk Museum Amsterdam. Zijn werk, dat zich in de collecties van verschillende instituten bevindt, vertegenwoordigt de overgang van de Haagse School naar abstracte vormen. In dit artikel wordt ingegaan op Toon Kelders carrière, zijn betrokkenheid bij musea en de discussies rond de rol van musea zoals het Stedelijk, met name in het licht van kunstenaars die in collecties worden opgenomen of worden vergeten.

Toon Kelder: een artistiek parcours van realisme naar abstractie

Toon Kelder (1894–1973) was een Nederlandse kunstenaar die zijn opleiding volgde aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag en Rotterdam. Na de Eerste Wereldoorlog maakte hij reizen naar Parijs, Londen, Venetië en Brussel, wat zijn artistieke visie rijkere maakte. Tot ongeveer 1945 schilderde hij naakten en stillevens in de trant van de Haagse School, een stijl die zich richtte op realistische voorstellingen van het leven en de natuur. Na deze periode begon hij geleidelijk over te stappen naar abstracte schilderingen en begon hij ook driedimensionaal te werken. Bovendien tekende hij veel portretten, die op hun beurt een realistische uitdrukking behielden.

Toon Kelders werk wordt uitgesteld in diverse Nederlandse musea. Het Stedelijk Museum Amsterdam, het Rijksmuseum Kröller-Müller, het Haagse Gemeentemuseum en het Groninger Museum zijn slechts enkele van de instellingen die zijn werk in hun collecties hebben opgenomen. In het Stedelijk Museum Amsterdam is Kelders werk met name bewonderd door Sandberg, een van de belangrijkste figuren in de Nederlandse kunstgeschiedenis.

Naast zijn werk als schilder was Kelder ook actief als beeldhouwer. Zijn carrière als schilder eindigde rond 1947, waarna hij zich volledig richtte op beeldhouwkunst. Hij was getrouwd met kunstenares Alexandrine Gortmans, wat duidelijk maakt dat hij sterk betrokken was bij het artistieke milieu van zijn tijd.

Het Stedelijk Museum Amsterdam en de rol van Toon Kelder

Het Stedelijk Museum Amsterdam is een van de meest invloedrijke musea voor moderne kunst in Nederland. Het museum speelt een centrale rol in het bewaren en presenteren van kunstwerken uit de 20e eeuw en huidige tijd. Toon Kelders werk vindt een plaats in deze context en toont aan hoe het museum historische en hedendaagse kunstvormen combineert.

Toon Kelder is een voorbeeld van een kunstenaar die door het Stedelijk Museum wordt erkend en uitgesteld. Zijn overgang van realistische schilderingen naar abstracte vormen spiegelt de bredere evolutie in de Nederlandse kunstwereld. Zowel zijn naaktschilderingen als zijn abstracte werken worden opgenomen in de collectie, wat duidelijk maakt dat het museum niet alleen klassieke werken waardeert, maar ook de experimentele richting waarin Kelder zich ontwikkelde.

De discussies over de rol van het Stedelijk Museum Amsterdam zijn echter complex. Veel kunstenaars en critici zijn van mening dat het museum niet altijd actueel is in zijn programmamakers. Een voorbeeld is Anna Tilroe, die stelt dat het Stedelijk Museum niet voldoende ruimte biedt aan jonge en hedendaagse kunstenaars. Ook Frank Gribling, kunstenaar en kunsthistoricus, benadrukt dat het Stedelijk Museum onder directie van Rudi Fuchs een bepaalde formule volgt, namelijk de combinatie van jonge en oude kunstenaars, maar dat de invulling daarvan soms te weinig gevoelig is voor internationale trends.

Toch blijft het Stedelijk Museum Amsterdam als instituut sterk. Dorine Mignot benadrukt dat het Stedelijk nog steeds een belangrijke sociale functie vervult en dat het museum in de toekomst zijn positie zal herwinnen. Zij stelt dat het museum een machtig instituut is en dat het in Amsterdam veel invloed heeft op de kunstscene.

Kunst in beweging: de collectie en de toekomstige richting

Het Stedelijk Museum Amsterdam heeft een collectie die niet statisch is, maar in beweging blijft. Kunstenaars zoals Toon Kelder tonen aan dat het museum bereid is om kunstwerken op te nemen die zowel klassiek als innovatief zijn. De discussie rond het Stedelijk Museum Amsterdam laat zien dat het museum zich af en toe in een positie bevindt waarin het gekeurd wordt, maar ook waarin het wordt uitgedaagd om actueller te zijn.

Rudi Fuchs, voormalig directeur van het Stedelijk Museum Amsterdam, is een figuur die vaak in de discussie komt. Hij benadrukt dat een museum er voor moet zorgen dat dingen niet vergeten worden. Volgens Fuchs is het vergeten van kunstwerken vaak het gevolg van een gebrek aan populariteit. Zijn visie is gericht op het bewaren van kunst die mogelijk niet altijd in de mode is, maar die wel een historische waarde heeft.

Toch worden er ook kritische stemmen gehoord over Fuchs' aanpak. Milco Onrust, galeriehouder in Amsterdam, benadrukt dat het Stedelijk onder Fuchs wel verzorgd is, maar dat het aankoop- en bestedingsbudget te klein is. Ook Anna Tilroe benadrukt dat Fuchs in de afgelopen twee jaar te weinig aandacht heeft besteed aan hedendaagse kunst.

Toon Kelders werk blijft echter een bewijs van de continuïteit van het Stedelijk Museum Amsterdam. Zijn abstracte werken en zijn overgang van realisme naar abstractie worden nog steeds erkend en uitgesteld. Dit toont aan dat het Stedelijk Museum Amsterdam bereid is om kunstenaars op te nemen die niet alleen actueel zijn, maar ook historisch relevant.

Conclusie

Toon Kelders carrière als schilder en beeldhouwer is een illustratie van de bredere evolutie in de Nederlandse kunstwereld. Zijn overgang van realistische schilderingen naar abstracte vormen en zijn betrokkenheid bij musea zoals het Stedelijk Museum Amsterdam tonen aan dat kunst niet statisch is, maar in constante beweging. Zijn werk is een onderdeel van de collectie van het Stedelijk Museum Amsterdam, wat duidelijk maakt dat het museum zich richt op zowel historische als hedendaagse kunstvormen.

De discussies rond het Stedelijk Museum Amsterdam zijn complex en tonen aan dat het museum zich af en toe in een positie bevindt waarin het gekeurd wordt, maar ook waarin het wordt uitgedaagd om actueller te zijn. Toch blijft het Stedelijk Museum Amsterdam een machtig instituut dat een belangrijke rol speelt in de Nederlandse kunstwereld. Het museum blijft kunstwerken bewaren en uitstellen die zowel klassiek als innovatief zijn, zoals de werken van Toon Kelder.

Bronnen

stedelijk