Uitbouw van kelders onder de tuin: typen, regelgeving en technische aspecten

Published by Redactie on juli 14, 2025 | Category kelder

De uitbouw van kelders onder de tuin is in de huidige context steeds vaker een oplossing voor het optimaliseren van de ruimte van een woning. Zowel in stedelijke als buitengebieden wordt ondergronds bouwen gebruikt om extra leefruimte, parkeerplaatsen of werkkamers te realiseren. Dit artikel biedt een overzicht van de technische uitvoering, de typen kelders die mogelijk zijn en de juridische aspecten die bij de uitbouw van een kelder onder de tuin van belang zijn.

Soorten kelders onder de tuin

Er zijn twee hoofdtypen kelders die men onder de tuin kan bouwen: de traditionele kelder en de afzinkkelder. Beide hebben hun eigen unieke kenmerken en voordelen, afhankelijk van de situatie van de woning en de voorkeuren van de woningeigenaar.

De traditionele kelder onder de tuin

Een traditionele kelder onder de tuin is een klassieke aanpak waarbij de kelder wordt gebouwd door het uitgraven van de grond en het bouwen van de vloer en wanden. Deze kelders worden op dezelfde manier gebouwd als de meeste andere ondergrondse constructies, met het gebruik van beton of metselwerk voor de muren en vloeren.

Een belangrijk voordeel van een traditionele kelder is de flexibiliteit in de vorm en aansluiting aan het huis. Het is bijvoorbeeld makkelijker om onder de bestaande woning een trap te realiseren. Deze aanpak biedt dus ruimte voor creatieve ontwerpen en maatwerk.

De afzinkkelder

De afzinkkelder is een technisch geavanceerde en moderne optie voor wie overweegt om een kelder onder de tuin te bouwen. Dit type kelder wordt opgebouwd uit afzonderlijk geprefabriceerde delen, die elk apart worden vervaardigd in een gecontroleerde omgeving. Dit garandeert een hoge standaard van kwaliteit en precisie. De verschillende delen worden vervolgens naar de bouwplaats gebracht, waar ze zorgvuldig aan elkaar worden bevestigd om de volledige kelder te vormen.

Deze aanpak is bijzonder gunstig voor locaties die moeilijk bereikbaar zijn of waar de ruimte beperkt is, omdat de grootste delen van de constructie elders worden uitgevoerd. Daarnaast staat de afzinkkelder bekend om zijn snelle bouwproces, wat een ander belangrijk voordeel kan zijn bij het plannen van een project voor een kelder onder de tuin.

Juridische en reguleringaspecten

Het al dan niet mogen bouwen van een kelder onder uw tuin is afhankelijk van verschillende factoren. Een belangrijk aspect om te overwegen zijn de bestemmingsplannen van uw tuin, welke kunnen variëren van woonbestemming tot tuinbestemming. Daarnaast speelt het maximale toegestane bebouwde oppervlak een cruciale rol. Elke gemeente kan verschillende regels hebben over hoeveel van uw tuin mag worden bebouwd, dus het is essentieel om dit te controleren voordat u begint met het ontwerpen van uw tuinkelder.

In het bestemmingsplan Buitengebied 2009 is het volgende geregeld inzake kelders:

Begripsbepaling kelder: een gedeelte van een gebouw, dat aan de bovenzijde wordt afgedekt door de begane grondvloer van datzelfde gebouw.
Wijze van meten: de inhoud van een bouwwerk wordt gemeten tussen de bovenzijde van de begane grondvloer, de buitenzijde van de gevels (en/of het hart van de scheidingsmuren) en de buitenzijde van daken en dakkapellen. Een kelder dient te worden meegerekend indien er sprake is van een ruimtelijke uitstraling en de kelder van buiten toegankelijk is.
Bouwregels voor wonen: de inhoud van het hoofdgebouw mag niet meer bedragen dan 750 m³ (600 m³ voor kleinere woningen), exclusief de inhoud van kelders voor zover deze zijn gelegen onder een gebouw en deze van buiten niet toegankelijk is.

Beleidsregels en afwegingskaders

Het college van bestuur van Amsterdam heeft opdracht gegeven voor het opstellen van een afwegingskader voor grondwaterneutrale kelderbouw. Hierbij is gebleken dat kelders in sommige delen van de stad tot onherstelbare schade aan het grondwater kunnen leiden. In deze kwetsbare gebieden is kelderbouw volgens dit beleidskader niet langer toegestaan. Het doel is om een helder kader te scheppen voor bouwplannen die in strijd zijn met het bestemmingsplan, zodat er geen negatieve gevolgen voor de grondwaterstanden optreden.

Deze beleidsregel heeft een tweeledige werking. Het geeft burgers voorafgaand aan het indienen van een bouwplan voor een kelder meer duidelijkheid over de mogelijkheden. Aan de andere kant leidt het tot een efficiëntere manier van werken bij de afhandeling van aanvragen.

Uitbouw en nieuwbouw in het buitengebied

In het buitengebied is het in sommige gevallen mogelijk om het volume van een kelder te benutten zonder dat het meetelt in het toegestane bouwvolume. Dit geldt echter alleen als de kelder niet rechtstreeks van buiten bereikbaar is.

Daarnaast zijn er regelingen die het mogelijk maken om groter te bouwen, zoals het gebruik van bouwrechten via regelingen als “Ruimte voor Ruimte” (RvR). Hierbij is het mogelijk om bouwrechten te kopen of te combineren met bestaande bouwrechten om groter te bouwen.

Soms is het ook mogelijk om een bijgebouw te benutten voor woonfuncties, bijvoorbeeld in combinatie met het hoofdgebouw. Dit kan een slimme oplossing zijn om het totale bouwvolume binnen de plannen te houden.

Uitbouw versus slop en herbouw

Wanneer een groter bouwvolume gesloopt wordt dan door de bestemmingsplannen is toegestaan, is het in veel gevallen mogelijk om dit volume terug te bouwen. Dit kan zowel in de vorm van nieuwbouw als verbouw gebeuren. In het geval van verbouw wordt vaak een groot deel van de oorspronkelijke bebouwing gesloopt, waardoor het nieuwe bouwvolume binnen de regels valt.

Een kelder kan hierbij vaak worden benut als onderdeel van de nieuwbouw of verbouw, mits aan de eisen ten aanzien van toegankelijkheid en grondwaterneutrale constructie is voldaan.

Toepassing in de praktijk

Bij het overwegen van een uitbouw van een kelder, is het belangrijk om rekening te houden met zowel de technische als juridische aspecten. Voor een traditionele kelder is het bijvoorbeeld essentieel om een duidelijk plan te hebben voor de vloeren, wanden en toegang. Bij een afzinkkelder ligt de focus op prefab-elementen en de logistiek van het transport en de montage.

In stedelijke gebieden, waar grond schaars is, is ondergronds bouwen een steeds populaire keuze. Hierbij wordt niet alleen extra leefruimte gecreëerd, maar ook de esthetiek van de bovenbouw behouden. In buitengebieden biedt de uitbouw van een kelder mogelijkheden om het woningvolume te vergroten binnen de bestemmingsplanregels.

Conclusie

De uitbouw van een kelder onder de tuin biedt een veelbelovende oplossing voor wie extra leefruimte wil creëren of het volume van een woning wil vergroten. Met de beschikbaarheid van twee hoofdtypen – de traditionele kelder en de afzinkkelder – zijn er verschillende technische mogelijkheden. Bovendien is het belangrijk om de juridische aspecten, zoals bestemmingsplannen en grondwaterregels, nauwkeurig te bestuderen voordat een project wordt begonnen.

Zowel in stedelijke als buitengebieden kan ondergronds bouwen een waardevolle aanvulling zijn op de huidige woning. Door een grondige voorbereiding en een duidelijke afweging van de voordelen en beperkingen is het mogelijk om een kelder onder de tuin te realiseren die functioneel, duurzaam en esthetisch aantrekkelijk is.

Bronnen

uitbouw