Van oude septische tank naar nuttige kelder: Mogelijkheden, voordelen en aandachtspunten

Published by Redactie on juli 14, 2025 | Category kelder

Het omzetten van een oude septische tank naar een bruikbare kelder is een interessante mogelijkheid voor eigenaren van grond of woning die extra ruimte willen creëren onder hun woning. In dit artikel worden de technische, juridische en praktische aspecten van dit type project besproken, op basis van concrete informatie uit betrouwbare bronnen. Het doel is om een duidelijk overzicht te geven van de mogelijkheden, de vereisten en de eventuele risico’s die bij dergelijke projecten aanwezig kunnen zijn.

Inleiding

Een septische tank is een zelfstandig sanitair afvalwaterbehandelingsysteem dat wordt gebruikt in gebieden waar geen aansluiting op het gemeentelijk riool is. In sommige gevallen zijn dergelijke tanks verlaten of vervangen door moderne systemen. Een lege of uitgediende septische tank kan echter een unieke kans opleveren om extra bouwruimte te creëren. Dit is bijvoorbeeld interessant in regio's met ruimtegebrek of waar extra opslag- of woningfunctie gewenst is.

De vraag is echter: is dit juridisch en technisch mogelijk? En wat zijn de eisen die hierbij gelden? Deze vragen worden in de volgende secties nader toegelicht.

Technische aspecten

1. Wat is een septische tank?

Een septische tank is een ondergrondse, waterdichte bak die gebruikt wordt om afvalwater uit huishoudelijke sanitair te verzamelen en te laten ontleden. Het systeem bestaat doorgaans uit twee delen: de tank zelf en een infiltratieveld of aardewerkfilter. Het water wordt hierin door bacteriën ontgast en de vaste resten zinken naar de bodem van de tank.

Na een bepaalde levensduur (meestal 10 tot 20 jaar, afhankelijk van gebruik en onderhoud) is een septische tank vaak niet meer geschikt voor gebruik als sanitair systeem. In sommige gevallen is de tank vervangen of volledig leeg. Dit maakt het mogelijk om de ruimte te hergebruiken.

2. Voorwaarden voor het hergebruik

Een oude septische tank kan enkel omgebouwd worden tot een kelder indien het leeg is, gesloopt of uitgebouwd is en aan alle bouwtechnische eisen voldoet. Belangrijke voorwaarden zijn:

Waterdichtheid: Ondergrondse kelders moeten conform het Bouwbesluit waterdicht zijn. In het verleden zijn septische tanks meestal ontworpen om water te laten doorstromen, niet om waterdicht te zijn. Dit betekent dat aanvullende maatregelen nodig zijn om lekkages te voorkomen.
Sanitaire veiligheid: Een vroeger gebruikte septische tank kan verontreinigd zijn. Voorafgaand aan enige vorm van verbouwing moet gecontroleerd worden of de tank is leeggemaakt en gezuiverd. Dit is ook een eis uit gezondheids- en hygienische overwegingen.
Riolering: Indien de tank nog steeds aansluiting heeft op een sanitair systeem, moet deze verbinding worden verbreken en de oude riolering gesloopt of verbouwd worden.
Capaciteit en afmetingen: Niet elke septische tank is geschikt als kelder. De tank moet voldoende ruimte bieden voor gebruik als opslag, woningfunctie of extra leefruimte. Bovendien moeten de afmetingen voldoen aan de normen voor kelders.

3. Bouwtechnische uitvoering

Als het technisch haalbaar is om een septische tank te transformeren, moeten er bouwkundige verbeteringen worden aangebracht:

Afvoer en waterafvoer: Indien er een ondergrondse afvoer is die onder het straatniveau ligt, dient deze via een pomp te worden aangesloten. Hierbij is het verplicht om een waterkerende voorziening te installeren om overstroom te voorkomen.
Ventilatie en luchtruwheid: Een kelder moet luchtruw zijn en uitgerust met ventilatie. Dit is belangrijk voor de luchtvochtigheid en de gezondheid van gebruikers.
Toegang: Voorafgaand aan de bouw moet worden bepaald hoe de toegang tot de kelder geregeld wordt. Soms is het nodig om een trap of een luik aan te brengen.
Structuur en stabiliteit: De tank moet structuurtechnisch stabiel zijn. Indien nodig, dient de wand- en vloerconstructie versterkt te worden.

Juridische en regelgevende aspecten

1. Bouwbesluit

Volgens het Bouwbesluit is het vereist dat alle ondergrondse ruimtes waterdicht zijn en voldoen aan de normen op het gebied van toegang, luchtvochtigheid en hygiëne. Dit geldt ook voor een kelder die oorspronkelijk als septische tank is gebouwd.

2. Aanvragen en vergunningen

Het omzetten van een septische tank naar een kelder kan onder bepaalde omstandigheden een aanvraag tot vergunning vereisen. Dit hangt af van de grootte, functie en locatie van de ruimte. Indien het om een verbouwing van een bestaande tank gaat die verlaagd is, kan dit onder de voorwaarden van het bouwbesluit vallen. In sommige gevallen is het mogelijk om een bouwvergunning aan te vragen via het gemeentelijke kadaster.

3. Milieu- en hygienenormen

Een vroeger gebruikte septische tank kan resten van organisch afval bevatten. Dit vereist een grondige inspectie en reiniging voorafgaand aan enige vorm van hergebruik. Ook moet de tank verlaten zijn van eventuele aansluitingen op het rioolnetwerk.

Praktische voorbeelden en toepassingen

1. Woningen en recreatie

In vakantiehuisjes of woningen in natuurgebieden kan het omzetten van een septische tank naar een kelder een interessante oplossing zijn. Zo kan extra opslagruimte gecreëerd worden of een bijkeuken, atelier of woonkamer onder de woning worden ingericht. Voorbeelden zijn te vinden in woningen in Frankrijk of Ierland, waar dergelijke systemen vaak worden gebruikt voor recreatieve of second-homefuncties.

2. Industriële en commerciële toepassingen

In commerciële panden of industriegebieden kan een lege septische tank ook dienen als opslagruimte of als onderdeel van een waterzuiveringssysteem. In sommige gevallen kan de tank worden gebruikt als onderdeel van een regenwateropslagsysteem of een reserve-riolering.

3. Verduurzaming en duurzaamheid

Een hergebruikte septische tank kan ook een rol spelen in verduurzamingsprojecten. Zo kan het bijvoorbeeld dienen als onderdeel van een systeem voor het opslaan en verwerken van regenwater. In sommige gevallen is het mogelijk om de tank aan te sluiten op zonnepanelen of een waterverzachter om de duurzaamheid te vergroten.

Aandachtspunten

1. Sanitaire en hygienische risico’s

Een septische tank die niet grondig gereinigd is, kan verontreinigd zijn met bacteriën en schadelijke stoffen. Voorafgaand aan de bouw dient de tank uitgeleegd en gezuiverd te worden. Dit is ook een vereiste uit hygienisch oogpunt.

2. Verkeerde aannames

Niet alle septische tanks zijn geschikt voor hergebruik. Het hangt af van de grootte, de diepte, de constructie en de toegankelijkheid. Een professionele inspectie is noodzakelijk om te bepalen of de tank technisch en juridisch geschikt is voor hergebruik.

3. Kosten

De bouwkundige verbouwing van een septische tank kan behoorlijk kostbaar zijn. Dit geldt met name als het niet lukt om de tank direct te hergebruiken en aanvullende maatregelen zijn nodig (zoals waterdichting, ventilatie of structuurversterking). Bovendien is er mogelijk een kostenfactuur voor inspectie, reiniging en deelname aan een vergunningaanvraag.

Conclusie

Het omzetten van een oude septische tank naar een bruikbare kelder is technisch en juridisch mogelijk, mits er aan een aantal voorwaarden wordt voldaan. De tank moet leeg zijn, grondig gereinigd en uitgerust met de nodige bouwkundige en hygienische voorzieningen. Daarnaast moet het project voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit en eventueel aanvullende regelgeving op het gebied van riool en waterbehandeling.

Hoewel het project uitdagingen met zich meebrengt, biedt het ook interessante mogelijkheden voor het creëren van extra ruimte, het verduurzamen van een woning en het optimaliseren van ruimtegebruik in natuurgebieden of recreatieve woningen. Voor eigenaars die deze keuze overwegen, is het raadzaam om een professionele inspectie uit te voeren en eventueel advies in te winnen bij een aannemer of gemeentelijke bouwdienst.

Bronnen

oude
tank