Veiligheid en Risico's in Kelders: Oorzaken, Oplossingen en Preventie

Published by Redactie on juli 14, 2025 | Category kelder

In de context van woningbouw en renovatie speelt de kelder een vaak onderschatte rol. Niet alleen kan het een praktische ruimte zijn voor opslag of uitbreiding, maar het biedt ook een aantal bouwtechnische uitdagingen. Bovendien kunnen kelders, door hun ondergrondse ligging, het slachtoffer worden van lekkages, vochtproblemen en zelfs brandgevaar. In dit artikel wordt een dieper inzicht gegeven in de problemen die in kelders kunnen ontstaan, zoals lekkages, vocht, brandgevaar en hoogwater, en worden mogelijke oplossingen en preventiemaatregelen besproken.

Kelders en hun bouwtechnische aspecten

Een kelder is een ondergrondse ruimte die vaak gebruikt wordt als opslag of uitbreiding van een woning. In de bouwregelgeving, zoals de Woningbouwverordening (Wabo), kan een kelder worden meegerekend in de inhoudsbepaling van een gebouw, afhankelijk van de bepalingen in het bestemmingsplan. Kelders kunnen ook worden aangemerkt als bijgebouwen of onderdeel van het hoofdgebouw, afhankelijk van hun functionaliteit en verbinding met het hoofdcomplex.

Wanneer het bestemmingsplan niets bepaalt over het meerekenen van een kelder, is er jurisprudentie die stelt dat de inhoud van de kelder wel meerekenbaar is, zelfs als het bestemmingsplan aangeeft dat het "boven peil" moet worden gemeten. Pas als het bestemmingsplan nadrukkelijk aangeeft dat kelders niet meerekenen, kunnen deze buiten beschouwing blijven.

Lekkages in kelders

Een veelvoorkomend probleem in kelders is lekkages. Oorzaak kan zijn dat een leiding breekt, of dat de kelder zelf niet waterdicht is. Onduidelijke vlekken op muren, barsten in wanden, een laagje water op de vloer en een muffe lucht kunnen wijzen op een lekkage. Het opsporen van de daadwerkelijke oorzaak is echter vaak complex.

Lekdetectie in kelders wordt uitgevoerd met behulp van moderne technologie. De vochtigheid wordt gemeten met speciale apparatuur. Ultrasone trillingen worden gebruikt om de bron van de lekkage vast te stellen, aangezien water of vocht in muren geluid anders weerkaatst. Daarnaast maken specialisten gebruik van een slang met camera om lastige plekken te verkennen, en infraroodcamera’s om lekkages dwars door de muren of vloeren heen waar te nemen. Hierdoor is het meestal niet langer nodig om muren open te breken of lukraak gaten te boren.

Vochtproblemen in kelders

Vocht in een kelder is niet alleen een comfortprobleem, maar kan ook schadelijk zijn voor de structuur van het gebouw. Vocht kan leidingen corroderen, muren en vloeren beschadigen en zelfs de fundering aantasten. In ernstige gevallen kan vocht ook leiden tot gezondheidsproblemen, zoals schimmelvorming.

Voor het oplossen van vochtproblemen in kelders zijn verschillende maatregelen mogelijk. Kelderafdichting is een veelvoorkomende methode. Hierbij wordt een waterdichte laag aangebracht om vocht van buitenaf tegen te houden. Een andere methode is kelderdrainage. Hierbij wordt een afvoersysteem aangebracht dat het grondwater afleidt. Het is belangrijk om een vochtspecialist in te schakelen die de oorzaak van het probleem eerst analyseert en een op maat gemaakte oplossing voorstelt. Na de analyse wordt een plan opgesteld en wordt het probleem vervolgens opgelost.

Brandgevaar in kelders

Kelders kunnen, door hun ondergrondse ligging, last hebben van slechte ventilatie en beperkte toegang. Dit maakt kelders een risicorijke ruimte in het geval van brand. Een recent voorbeeld is een incident in Arnhem, waarbij twee mannen een brand stichtten in een kelder van een flat. Hierdoor raakten dertien mensen in de kelder in gevaar en moesten zij gered worden door de brandweer.

De brand in de kelder leidde tot een volledige blokkering van het trappenhuis door rook. Bewoners konden niet ontsnappen via de normale routes en moesten worden gered vanaf het balkon. Dit incident duidt op de ernst van brandgevaar in kelders, vooral in woningen waar bewoners niet vermoeden dat er een kelder is of waar de kelder niet als leefruimte is ingericht.

Brandveiligheid en preventie

Om brandgevaar in kelders te beperken, is het belangrijk om de bouwtechnische normen en veiligheidsmaatregelen goed te volgen. Kelders die worden gebruikt als woonruimte of als uitbreiding van de woning moeten voldoen aan de brandveilige eisen, zoals het aanbrengen van rookmelders, brandvertragende materialen en voldoende nooduitgangen. Ook is het belangrijk om brandgevaarlijke activiteiten, zoals het opslaan van vloeistoffen of het aanleggen van elektriciteitsinstallaties, professioneel uit te voeren.

Hoogwater en ondergelopen kelders

Hoogwater is een ander veelvoorkomend probleem in kelders, vooral in regio’s met hoge grondwaterstanden of zware regenbuien. In een recente situatie in een woning in Oisterwijk stroomde de kelder vol met water, wat leidde tot aanzienlijke schade. De inwoners probeerden het water weg te zuigen met een bouwstofzuiger, maar de kelder bleef onder water staan. Uiteindelijk moest de woningcorporatie worden ingeschakeld om een waterdichtingsmaatregel in te voeren.

Hoogwater kan ook leiden tot brede problemen, zoals in een andere situatie waarin zowel de bewoners als hun buren plotseling ondergelopen kelders kregen. De vraag naar dompelpompen was zo groot dat deze apparaten in bouwmarkten uitverkocht waren. In één geval was er zelfs een conflict ontstaan tussen twee kopers die dezelfde dompelpomp wilden aanschaffen.

Oplossingen voor hoogwater in kelders

Om hoogwater in kelders te voorkomen, zijn verschillende maatregelen beschikbaar. Een waterdichtingssysteem kan worden aangebracht om water buiten de kelder te houden. Daarnaast kan een afvoersysteem worden geïnstalleerd om overtollig water af te leiden. In tijden van nood kan een dompelpomp worden ingezet om het water snel weg te pompen. Het is echter belangrijk om in te zien dat dompelpompen niet altijd een langdurige oplossing bieden, vooral als de bron van het water niet wordt aangepakt.

Veiligheidsrisico’s in kelders

Naast lekkages, vocht en brandgevaar is er ook het risico dat iemand vastzit in een kelder. Dit kan gebeuren bij hoogwater of bij een brand, waarbij de toegang tot de kelder afgesloten is. Het is daarom belangrijk om te overwegen hoe toegang tot de kelder kan worden gegarandeerd in noodsituaties, vooral als de kelder wordt gebruikt als woonruimte of uitbreiding van het hoofdgebouw.

Nooduitgangen en evacuatieroutes

Voor kelders die worden gebruikt als leefruimte is het verplicht om nooduitgangen en evacuatieroutes te voorzien. Deze routes moeten duidelijk zijn en toegankelijk voor iedereen. Daarnaast moeten rookmelders aanwezig zijn en brandvertragende materialen worden gebruikt bij de inrichting van de kelder.

Conclusie

Kelders vormen een belangrijk onderdeel van het bouwproces, maar brengen ook een aantal uitdagingen met zich mee. Van lekkages en vochtproblemen tot brandgevaar en hoogwater is het belangrijk om zich bewust te zijn van de risico's en de juiste maatregelen te nemen. Het opsporen van lekkages met moderne technologie, het aanbrengen van waterdichting of drainage en het volgen van brandveilige normen zijn slechts enkele van de oplossingen die beschikbaar zijn.

Voor zowel woningbouwers als eigenaren is het belangrijk om professioneel advies in te schakelen bij het ontdekken van problemen in de kelder. Door voorzichtige planning en correcte uitvoering kan een kelder worden gemaakt tot een veilige, functionele ruimte die niet alleen praktisch is, maar ook aan de veiligheidsnormen voldoet.

Bronnen

zit
vast