Ventilatiesystemen in kelders: Uitleg, oplossingen en aanbevelingen

Published by Redactie on juli 14, 2025 | Category kelder

Kelders vormen een essentiële ruimte in velen huizen, vaak gebruikt als opslagruimte of – bij een complete renovatie – als woonruimte. Door hun ondergrondse ligging zijn kelders echter vooral kwetsbaar voor vochtproblemen en slechte ventilatie. Deze combinatie kan leiden tot roet, schimmelvorming en onaangename lucht. Het installeren van een goed ventilatiesysteem in een kelder is daarom van cruciaal belang om de luchtkwaliteit te verbeteren en eventuele schade aan de structuur van het huis te beperken.

Deze gids biedt een overzicht van de mogelijke ventilatiesystemen voor kelders, aandachtspunten bij de installatie en aanbevolen praktijken op basis van expertinformatie uit betrouwbare bronnen.

Wettelijke eisen en normen

In Nederland zijn er wettelijke eisen voor ventilatie in gebouwen, zoals vastgelegd in het Bouwbesluit en de NEN 1087. Voor kelders zijn de eisen echter minder expliciet, omdat het Bouwbesluit niet specifieke ventilatie-eisen voor kelders opneemt. De NEN 1087 biedt wel richtlijnen voor de nominale ventilatiecapaciteit per ruimte. Hoewel kelders hier niet expliciet onder vallen, zijn vergelijkbare ruimten zoals bergingen en schuren wel genoemd. Voor dergelijke ruimtes geldt een minimale ventilatiecapaciteit van 1 dm³/s per m² netto vloeroppervlak, met een minimum van 7 dm³/s.

Deze richtlijnen kunnen dienen als uitgangspunt voor het bepalen van de benodigde ventilatiecapaciteit in een kelder. Daarnaast is het Bouwbesluit duidelijk over de minimale ventilatiecapaciteit voor woningen in het algemeen. Zo moet er bij woningen 3,25 m³/uur per m² vloeroppervlakte worden toegevoerd in ruimtes zoals slaapkamers, woonkamers en keukens. In kelders met woonfunctie is het aan te raden om dergelijke richtlijnen te volgen om een gezond binnenklimaat te waarborgen.

Type ventilatiesystemen voor kelders

1. Natuurlijke ventilatie

Natuurlijke ventilatie is het eenvoudigste en meest gebruikte systeem in kelders. Het is gebaseerd op luchtroosters of ventilatieroosters die op strategische plaatsen in de kelder zijn geplaatst om frisse lucht binnen te laten en vervuilde lucht weg te laten lopen. Deze roosters zijn meestal waterwerend en kunnen worden gebruikt in combinatie met een ventilatieschacht.

Volgens bronnen zoals Ventilatieland is het aan te raden om ventilatieroosters te installeren in elke kelder, zowel voor toevoer als afzuiging. Deze roosters zorgen voor een natuurlijke luchtverversing en kunnen worden afgesteld op basis van de grootte van de kelder.

2. Mechanische ventilatie

Wanneer natuurlijke ventilatie onvoldoende is, zoals in kelders met weinig of geen luchtritme of in geïsoleerde woningen, is een mechanisch ventilatiesysteem nodig. Dit type systeem bestaat uit een ventilator die lucht actief afzuigt of toevoegt. Bij mechanische ventilatie is het vaak mogelijk om een WTW-unit (warmteterugwinning) te gebruiken, wat zorgt voor efficiënter energiegebruik.

Een voorbeeld van een mechanische ventilatieoplossing is de VloerVent-systemen van Ubbink. Deze systemen zijn ontworpen voor nieuwbouw en renovaties en bestaan uit kunststof kokers en roosters die eenvoudig in bestaande muren kunnen worden geïnstalleerd. De VloerVent Renovatiekoker heeft een lengte van 400 mm en een diameter van 50 mm. Het rooster is waterwerend en heeft een klemfunctie, zodat het niet verloopt tijdens de montage. Dit systeem is ideaal voor kelders en kruipruimten en helpt bij het voorkomen van vocht en condensvorming.

Aanbevolen praktijken bij ventilatie van kelders

1. Preventieve maatregelen tegen vocht

Vocht in kelders kan grotendeels worden voorkomen door preventieve maatregelen. Volgens SarisCompany is het aan te raden om de kelder te afdichten met behulp van vochtwerende materialen en een goed ventilatiesysteem. Door het installeren van luchtritme en ventilatieroosters kan de luchtcirculatie worden verbeterd, waardoor vocht minder kans heeft om te condenseren.

Een aanvullende maatregel is het openzetten van vensters in de kelder wanneer er condensvorming is, bijvoorbeeld door koken of douchen boven in het huis. Dit zorgt voor een extra luchtverversing en helpt bij het afvoeren van vochtige lucht.

2. Ventilatieschacht aanleggen

Als een kelder weinig of geen luchtritme heeft, zoals vaak het geval is bij oudere woningen, is het aan te raden om een ventilatieschacht aan te leggen. Dit kan handmatig of met behulp van een mechanisch ventilatiesysteem gebeuren. Bij klussen als ventilatieschacht-aanleg is het essentieel om ervaren professionals in te schakelen om eventuele schade aan de structuur van het huis te voorkomen.

Een ventilatieschacht kan worden uitgevoerd met een VloerVent-koker of andere systemen die geschikt zijn voor bestaande bouw. Het is belangrijk om rekening te houden met de hellingshoek en de afstand tot andere ruimtes om een optimale luchtcirculatie te garanderen.

3. Kwaliteit van ventilatieroosters

De kwaliteit van ventilatieroosters speelt een grote rol in de prestaties van het ventilatiesysteem. Ventilatieroosters moeten waterwerend zijn en goed afgesteld op de grootte van de kelder. Volgens Ventilatieland zijn ventilatieroosters beschikbaar voor diverse toepassingen, waaronder kelders, badkamers en keukens. Het is belangrijk om het juiste type en aantal roosters te kiezen om de ventilatiecapaciteit te garanderen.

Aanvullende tips en adviezen

1. Inspectie en onderhoud

Een goed ventilatiesysteem vereist regelmatig onderhoud. Het is aan te raden om periodiek de ventilatieroosters en schachten te inspecteren op slijtage of verstoppingen. Ook is het verstandig om het klimaat in de kelder te monitoren via een hygrometer, zodat eventuele vochtproblemen vroegtijdig worden opgemerkt.

2. Advies van experts

Het is verstandig om advies in te winnen van een gespecialiseerde installateur of koeltechnicus. Buysse Koeltechniek en vergelijkbare bedrijven kunnen een maatwerkontwerp en berekening maken voor mechanische ventilatiesystemen in kelders. Dit is vooral aan te raden bij complexere situaties of bij renovaties waarbij een kelder wordt omgetoverd tot woonruimte.

Conclusie

Ventilatie in kelders is een essentieel onderdeel van de bouw- en renovatiepraktijk. Door het installeren van een goed ventilatiesysteem – of het aanleggen van een ventilatieschacht – kan vochtvorming worden voorkomen en wordt het binnenklimaat verbeterd. Zowel natuurlijke als mechanische ventilatie zijn geschikte oplossingen, afhankelijk van de omstandigheden van de kelder. Het kiezen van de juiste ventilatieroosters en het uitvoeren van preventieve maatregelen zijn essentieel voor een langdurige en effectieve ventilatieoplossing.

Zowel bouwbesluit als normen zoals de NEN 1087 bieden richtlijnen voor ventilatiecapaciteit en systeemontwerp. Het is belangrijk om deze richtlijnen te volgen en eventueel professioneel advies in te winnen om de ventilatie van de kelder optimaal te maken.

Bronnen

ventilatiesystemen