Middeleeuwse Kelders van Arnhem: Geschiedenis, toegang en betekenis voor de stad

De middeleeuwse kelders van Arnhem vormen een uniek historisch en architectonisch erfdeel dat inmiddels volledig toegankelijk is voor het publiek. Deze kelders, die dateeren uit de 14e eeuw, zijn ontstaan in verband met de stadsontwikkeling van Arnhem in de Middeleeuwen. Het is een verborgen deel van de stad die niet alleen een belangrijk onderdeel is van het stadsarchief, maar ook een levendige illustratie biedt van de economische en maatschappelijke ontwikkelingen van die tijd. Deze kelders vormen nu een belangrijk onderdeel van het culturele erfgoed van Arnhem en zijn een populaire attractie voor zowel toeristen als inwoners.

In dit artikel wordt ingegaan op de geschiedenis van de kelders, hun toegang en toegankelijkheid, de materialen en technieken die gebruikt zijn bij hun onderhoud en restauratie, en hun rol in de huidige realiteit van de stad Arnhem.

Geschiedenis van de kelders

De kelders van Arnhem zijn ontstaan in de 14e eeuw, een periode waarin Arnhem stadsrechten kreeg en zich sterk ontwikkelde in de handel. In die tijd verrees er langs de toenmalige haven een rij koopmanswoningen in de Rijnstraat. Deze woningen waren meestal voorzien van een eigen kelder, waarvan de toegang via de straat gebeurde via een zogenaamde "koekkoek". Dit is een uitbouw met een luik en een trap naar beneden. De kelders werden op verschillende manieren gebruikt: als opslagruimte, als koelruimte of zelfs als magazijn voor kolen.

Aanvankelijk werden de kelders vaak verhuurd aan handelaren, maar met de tijd werden ze steeds vaker in eigen gebruik genomen door de eigenaars van de huizen. De historische functie van deze kelders is uit de vloeren en wanden nog goed te lezen. Door de eeuwen heen is er sprake van veranderingen in de manier waarop de ruimtes werden ingezet, zoals uit onderzoek is gebleken.

Toegang en toegankelijkheid

Tegenwoordig zijn de meeste toegangen tot de kelders verdwenen. Wat er van over is, zijn natuurstenen randen in de straat die duiden op de locatie van de vroegere toegangspoorten. De kelders zijn met de tijd met elkaar verbonden geraakt, waardoor een complex van ongeveer dertig aaneengesloten ruimtes is ontstaan. Deze verbindingen zijn ontstaan door het doorbreken van de muren tussen de afzonderlijke kelders.

De kelders zijn momenteel toegankelijk via de Historische Kelders, een openbare toegangspunt die sinds december 2001 geopend is voor bezoekers. In de kelders zijn onder andere kaarsennissen en tongewelven aan te treffen die een indrukwekkend beeld geven van de middeleeuwse bouwtechnieken en de sfeer van het verleden. Bezoekers kunnen kiezen om de kelders zelfstandig te verkennen of een gidsdeelname bij ‘t Gilde Stadswandeling te boeken.

Onderhoud en restauratie

De restauratie en onderhoud van de kelders zijn van essentieel belang om het historische karakter te behouden. Tijdens de noodzakelijke reparaties zijn hedendaagse materialen gebruikt, wat heeft geleid tot een unieke combinatie van historische waarde en moderne technieken. Hierdoor is het historische monument behouden gebleven, maar tegelijkertijd ook toegankelijk gemaakt voor het huidige publiek.

Het gebruik van moderne materialen bij de restauratie is noodzakelijk om de stabiliteit en duurzaamheid van de kelders te waarborgen. De kelders zijn namelijk al eeuwen oud en zonder moderne interventies zou het risico op instorting of verder verval te groot zijn. Bovendien is er sprake van een zorgvuldige inrichting om de sfeer van de middeleeuwse tijd zichtbaar te maken, zoals het gebruik van kaarslicht en andere historische details.

Rol in de stadsgeschiedenis en huidige betekenis

De kelders spelen niet alleen een rol als historisch monument, maar ook als een belangrijk onderdeel van het culturele erfgoed van Arnhem. Ze geven een levendige beeld van de economische en sociale ontwikkelingen van de 14e tot de 19e eeuw. De gidsen tijdens de bezoeken vertellen bezoekers het volledige verhaal van de kelders en de middeleeuwen, inclusief de rol van de haven en de Rijnpoort.

Daarnaast is er ook aandacht voor historische gebeurtenissen die voor Arnhem van betekenis zijn. Zo wordt bijvoorbeeld verteld over de Slag van november 1813, waarin Arnhem door de Pruisen en de Russische Kozakken werd bevrijd. Deze historische context geeft bezoekers een bredere kijk op de geschiedenis van de stad en haar rol in de bredere regio.

Conclusie

De middeleeuwse kelders van Arnhem vormen een uniek historisch en architectonisch erfdeel dat toegankelijk is voor het publiek. Ze geven een duidelijk beeld van de stadsontwikkeling van Arnhem in de Middeleeuwen en zijn een waardevolle bron van informatie over de economische en sociale veranderingen in die tijd. Tegenwoordig zijn de kelders een belangrijk onderdeel van het culturele erfgoed van Arnhem en vormen ze een populaire attractie voor zowel toeristen als inwoners.

De restauratie en onderhoud van de kelders zijn van essentieel belang om het historische karakter te behouden. Hierbij zijn moderne technieken en materialen ingezet om de stabiliteit en toegankelijkheid te waarborgen. Het gebruik van kaarsennissen en andere historische details heeft ervoor gezorgd dat de sfeer van de middeleeuwse tijd nog steeds zichtbaar is.

De kelders zijn niet alleen een historisch monument, maar ook een bron van kennis over de geschiedenis van Arnhem. Door middel van gidsdeelname en zelfstandige bezoeken kunnen bezoekers deze geschiedenis ontdekken en een levendig beeld krijgen van het verleden van de stad.

Bronnen

1. Middeleeuwse kelders in Arnhem
2. Historische Kelders
3. Wet- en regelgeving
4. Officiële bekendmakingen