Verluchtingsschachten voor kelders: Toepassingen, Specificaties en Ventilatieoplossingen

Published by Redactie on juli 14, 2025 | Category kelder

Ventilatie is een essentieel onderdeel van elke woning, en dit geldt vooral voor kelders. Kelders zijn gevoelig voor vocht, schimmelvorming en onaangename geurtjes als de luchtstroom niet goed gereguleerd wordt. Verluchtingsschachten bieden een effectieve manier om kelders op natuurlijke of mechanische wijze te ventileren. Deze schachten kunnen worden gebruikt in combinatie met roosters, sifons en kiezelbedden, afhankelijk van de situatie van het grondwaterniveau en de gewenste ventilatiemethode. In dit artikel worden de belangrijkste toepassingen, specificaties en aanbevolen installatiemethoden voor verluchtingsschachten in kelders besproken.

Wat zijn verluchtingsschachten en waarvoor worden ze gebruikt?

Verluchtingsschachten zijn verticale buizen die aangebracht worden in of door een kelderwand of vloer en die dienen als luchtvoer voor de ventilatie van een kelder. Deze schachten kunnen gebruikt worden voor zowel natuurlijke ventilatie als mechanische ventilatie, afhankelijk van de installatie.

Een verluchtingsschacht wordt vaak geleverd met een rooster bovenaan en een montageset voor de installatie. De schacht is meestal open aan de onderkant, wat betekent dat het niet waterdicht is. Hierdoor kan het alleen gebruikt worden als het grondwaterniveau niet te hoog is. In gevallen van hoog grondwaterniveau kan men kiezen voor een verluchtingsschacht met een gesloten bodem, waarbij een sifon kan worden aangesloten op de regenwaterafvoer.

Deze schachten kunnen ook worden uitgebreid met extra elementen van 20 cm, zodat het kanaal langer kan worden aangelegd. In combinatie met kiezel onderaan kan dit helpen bij het afvoeren van regenwater dat op de schacht terechtkomt.

Technische specificaties en beschikbare opties

De afmetingen van een standaard verluchtingsschacht zijn meestal 40 cm breed x 40 cm hoog x 20 cm diep. Het rooster bovenaan is meestal voorzien van openingen van 30 x 10 mm, terwijl er ook opties beschikbaar zijn met roosterafmetingen van 30 x 30 mm of met strekmetaal. Deze variaties zijn van invloed op de luchtstroomcapaciteit en het stofafzakken.

Een verluchtingsschacht kan meerdere open elementen bevatten en deze kunnen met elkaar gecombineerd worden. Dit is bijvoorbeeld handig als de kelder groter is of als meerdere ventilatiepunten gewenst zijn. In dergelijke gevallen wordt aangeraden om de schachten op dezelfde hoogte aan te brengen, zodat de luchtstroom gelijkmatig verdeeld wordt.

Wanneer een verluchtingsschacht met gesloten bodem wordt gebruikt, kan men deze voorzien van een sifon met aansluiting van 110 mm. Deze sifon moet vervolgens worden aangesloten op de riolering of het regenwaterafvoersysteem. Dit is belangrijk om te voorkomen dat grondwater in de schacht terechtkomt en daarmee de ventilatie belemmert.

Natuurlijke ventilatie in de kelder

Natuurlijke ventilatie is de meest eenvoudige en kostenefficiënte manier om een kelder te verluchten. Voor deze methode is het belangrijk dat er minstens 140 cm² aan open oppervlak aanwezig is. Dit kan gerealiseerd worden via het openen van ramen of via het aanbrengen van roosters met de juiste afmetingen.

Een praktische oplossing is om verluchtingsschachten te gebruiken, waarbij het kanaal achter het rooster een doorsnede van minimaal 140 cm² moet hebben. Dit komt overeen met een gat van ongeveer 15 cm in diameter. De ventilatie werkt op basis van het drukverschil en de winddruk aan de buitenkant van het huis.

Het is ook belangrijk om de kanaalschacht goed te isoleren als deze verbonden is met een ventilatietoestel. Dit zorgt ervoor dat de luchtstroom efficiënt verloopt en dat er geen warmteverlies of stofafzakken optreden.

Mechanische ventilatie in de kelder

In gevallen waarbij de natuurlijke ventilatie niet voldoende is of waarbij er sprake is van vochtproblemen, is een mechanische ventilatie aan te raden. Deze methode maakt gebruik van een ventilatietoestel dat lucht afzuigt uit de kelder en deze vervolgens naar buiten blazt.

Voor mechanische ventilatie is een afvoerdebiet van minimaal 25 m³/h vereist. Deze ventilatie moet continu werken om ervoor te zorgen dat de luchtvochtigheid in de kelder op een veilig niveau blijft. Daarnaast is het belangrijk dat er ook een opening is waar verse lucht binnen kan komen. Deze luchttoevoer moet minstens een diameter van 10 cm hebben. Twee gaten van 10 cm aan tegenovergestelde kanten van de kelder zorgen meestal voor voldoende luchtstroom.

Een verluchtingsschacht kan in dit geval gebruikt worden om verse lucht aan te voeren. Het is echter aan te raden om deze luchttoevoer via het gelijkvloers te brengen om zoveel mogelijk vers lucht uit een hogere luchtlaag te gebruiken. Dit zorgt voor een lagere luchtvochtigheid en minder stofdepositie.

Ventilatie via de kelderwand of de vloer

De keuze voor de locatie van de ventilatieopening – via de kelderwand of via de vloer – hangt af van de situatie van het grondwaterniveau en de structuur van de kelder.

Ventilatie via de kelderwand

Een kanaal dat via de keldergevel naar buiten loopt, is een klassieke oplossing. Dit type kanaal kan afgewerkt worden met een T-stuk voor regenafvoer. Deze oplossing is kostenefficiënt, maar het is aan te raden om het kanaal te voorzien van een gaas om ongedierte buiten te houden.

Een verluchtingsschacht met een looprooster is een betere oplossing, aangezien deze zowel functioneel als esthetisch aansluit bij het gebouw. Deze schacht kan afgewerkt worden met een rooster boven de grond en is geschikt voor zowel natuurlijke als mechanische ventilatie.

Ventilatie via de vloer

Als het grondwaterniveau te hoog is of als er sprake is van regelmatige onderwaterstand, is een ventilatieopening via de vloer een betere keuze. In dit geval wordt een verluchtingsschacht gebruikt met een gesloten bodem, waarbij een sifon kan worden aangesloten op het regenwaterafvoersysteem.

Deze schacht moet bovendien waterdicht vastgezet worden tegen de kelderwand. Het is aan te raden om een laag kiezel onderaan de schacht aan te brengen om eventueel regenwater weg te laten sijpelen.

Kiezen tussen open en gesloten schachten

De keuze tussen een open of gesloten verluchtingsschacht hangt af van de situatie van het grondwaterniveau. Een open schacht is geschikt als het grondwaterniveau laag is, omdat deze niet waterdicht is. In gevallen van hoog grondwaterniveau is een schacht met gesloten bodem nodig. Deze schacht kan voorzien worden van een sifon die aangesloten wordt op de regenwaterafvoer.

Het is mogelijk om meerdere open schachtsegmenten met elkaar te combineren om zo een langere schacht te creëren. In dergelijke gevallen dient het kanaal goed geïsoleerd te worden van het ventilatietoestel tot aan de buitenkant van het huis.

Aanbevolen maatregelen bij installatie

Bij de installatie van een verluchtingsschacht zijn er enkele belangrijke aandachtspunten:

Locatie van de ventilatieopening: De ventilatieopening moet geplaatst worden op een plek waar de lucht voldoende ver verwijderd is van vervuilende bronnen zoals de afvoer van het ventilatiesysteem, de dampkap of de afvoer van de verwarming.
Isolatie van het kanaal: Het kanaal moet geïsoleerd worden om te voorkomen dat er stofafzakken of warmteverlies optreedt.
Afvoer van regenwater: Bij schachten met open bodem is het aan te raden om een laag kiezel onderaan aan te brengen om overtollig regenwater weg te laten sijpelen.
Waterdicht maken: Bij schachten met gesloten bodem dient de schacht waterdicht vastgezet te worden tegen de kelderwand om lekkages te voorkomen.
Aansluiting van de sifon: Bij gebruik van een sifon dient deze correct aangesloten te worden op het regenwaterafvoersysteem.

Conclusie

Een goed geplande en geïnstalleerde verluchtingsschacht speelt een cruciale rol bij het voorkomen van vochtproblemen, schimmelvorming en onaangename geurtjes in een kelder. Zowel natuurlijke als mechanische ventilatie kan effectief worden gerealiseerd via deze schachten, afhankelijk van de situatie van het grondwaterniveau en de behoeften van de woning. Het kiezen van de juiste schacht (open of gesloten), het voorzien van een sifon, en het goed aanbrengen van isolatie en kiezel onderaan zijn belangrijke factoren bij een succesvolle ventilatieinstallatie.

Bij de keuze en installatie is het aan te raden om aandacht te besteden aan de locatie van de ventilatieopening, de luchtstroomcapaciteit, en de juiste afvoer van regenwater. Een goed ontworpen ventilatiesysteem draagt bij aan een gezonde leefomgeving en verlengt de levensduur van de woning.

Bronnen

verluchtingsschacht