Ingang van bestaande kelder verplaatsen: juridische kaders, technische mogelijkheden en praktische toepassing

Published by Redactie on juli 14, 2025 | Category kelder

Het verplaatsen van een ingang naar een bestaande kelder kan nodig zijn om een woning functioneler of beter toegankelijk te maken. Dit artikel biedt een overzicht van de juridische regels, technische mogelijkheden en praktische overwegingen die van toepassing zijn bij dergelijke ingrepen. De informatie is gebaseerd op actuele beleidsregels, technische richtlijnen en praktijkvoorbeelden uit diverse regio’s in Nederland.

Inleiding

Het aanleggen van een kelder en het daaraan koppelen van een ingang zijn onderwerpen die regelmatig voorkomen in de woningbouw, zowel bij nieuwbouw als bij renovatieprojecten. In sommige gevallen is het wenselijk om de ingang van een bestaande kelder aan te passen of te verplaatsen, bijvoorbeeld om toegang te verbeteren of om ruimtelijke beperkingen aan te passen aan huidige wensen of normen. Dit kan gevolgen hebben voor het bouwplan, de regelgeving en de funderingstechniek.

Deze publicatie richt zich op drie kernaspecten:
1. De juridische kaders, zoals de Wabo (Woningbouw Wet) en het bestemmingsplan, die van invloed zijn op het verplaatsen van een ingang;
2. Technische mogelijkheden bij het verplaatsen van ingangen, inclusief funderingstechnieken en grondwaterbeheer;
3. Praktijkvoorbeelden en aanbevelingen die van toepassing kunnen zijn bij dergelijke projecten.

Juridische kaders voor verplaatsing van ingang

1. Bestemmingsplan en afwijkingen

Het bestemmingsplan speelt een centrale rol bij bepalingen rondom de bouw van kelders en bijbehorende ingangen. In sommige steden, zoals Amsterdam, is een afwijking van het bestemmingsplan mogelijk bij het aanleggen van een kelder, mits de impact op de omgeving beperkt blijft. Dit is ook van toepassing bij het verplaatsen van een ingang. Bijvoorbeeld, in het geval van een woning in Den Haag (zie bron 2), is het verplaatsen van een ingang mogelijk, mits het binnen het bestemmingsplan valt en er geen sprake is van onevenredige aantasting van de leefomgeving.

De Wabo bepaalt dat een kelder, indien hij functioneel verbonden is met het hoofdgebouw, als bijbehorend bouwwerk kan worden beschouwd. Dit maakt het mogelijk om dergelijke veranderingen binnen bepaalde grenzen door te voeren zonder uitvoerige afwijkingen. De inhoud van de kelder kan in sommige gevallen wel meerekenen bij de totale inhoud van het bouwwerk, afhankelijk van de formulering in het bestemmingsplan.

2. Bijbehorende bouwwerken

Volgens de Wabo zijn bepaalde uitbreidingen of veranderingen van bestaande woningen mogelijk binnen het kader van bijbehorende bouwwerken. Dit geldt onder bepaalde voorwaarden, zoals diepte, breedte, hoogte en toegang. Het verplaatsen van een ingang naar een kelder kan hieronder vallen, mits de ingreep beperkt blijft en niet leidt tot een significantere bouwactiviteit.

In bijlage II van de Wabo zijn duidelijke richtlijnen opgenomen voor bijbehorende bouwwerken. Deze richtlijnen kunnen worden toegepast op veranderingen in het kader van een ingang, mits de aanpassing technisch en regelgevingsmatig haalbaar is.

Technische mogelijkheden bij verplaatsing van ingang

1. Funderingstechnieken en grondwaterbeheer

Bij het verplaatsen van een ingang naar een kelder zijn funderingstechnieken en grondwaterbeheer belangrijke overwegingen. In sommige gevallen is het nodig om de fundering van het hoofdgebouw te versterken of aan te passen. Dit is vooral relevant als de nieuwe ingang niet in de oorspronkelijke fundering valt.

Volgens bron 5 zijn funderingstechnieken zoals gladde heipalen en schroefpalen een optie. Gladde heipalen zijn in veel gevallen geschikt, maar in sommige situaties zijn alternatieven nodig. Dit kan het geval zijn bij ongunstige bodemomstandigheden of bij het aanbrengen van kunstwerken zoals riool- of kabelsystemen.

Het aanbrengen van een nieuwe ingang kan ook gevolgen hebben voor de afdichting van de kelder. Na graafwerkzaamheden moet het bodemprofiel worden aangevuld tot tenminste 3 meter onder het oude maaiveld. De afdichting moet volgens protocol 2101 plaatsvinden, met inachtneming van de eisen die daarbij gelden.

2. Aanpassingen aan het bouwkader

Het verplaatsen van een ingang kan ook gevolgen hebben voor het bouwkader van het hoofdgebouw. In sommige gevallen is het nodig om de fundering aan te passen of om de kelder verder te uitbreiden. Dit is bijvoorbeeld het geval wanneer de nieuwe ingang niet binnen het bestaande bouwvolume valt.

In het kader van het verplaatsen van een ingang naar een kelder kan het ook nodig zijn om damwanden of andere ondergrondse structuren aan te passen. Bron 3 legt uit dat damwanden een barrièrefunctie kunnen hebben voor grondwater. Het verplaatsen van een ingang kan ertoe leiden dat deze barrière moet worden aangepast of zelfs verwijderd, afhankelijk van de situatie in de bodem.

Praktijkvoorbeelden en toepassing

1. Restaurant aan de Langebrug

Een voorbeeld van een praktijktoepassing is het geval van een restaurant aan de Langebrug (bron 1). Hier was het verplaatsen van een ingang van de kelder naar een andere locatie onderdeel van een omvangrijk beleidsproces. Hoewel de initieel geplande uitbreiding van het restaurant niet doorging, was het verplaatsen van de ingang naar een andere locatie wel mogelijk. Dit toont aan dat het verplaatsen van een ingang binnen een juridisch en technisch kader mogelijk is, mits het beleid en de bouwvoorzieningen dit toelaten.

2. Woning in Den Haag

In een woning in Den Haag is het verplaatsen van een ingang ook een reëel scenario. Bron 2 geeft een voorbeeld van een woning met een kelder die als centrale verwarmingsruimte is gebruikt. Het verplaatsen van de ingang zou in dit geval technisch mogelijk zijn, mits er geen sprake is van een conflict met het bestemmingsplan en er voldoende toegang is tot de kelder.

Conclusie

Het verplaatsen van een ingang naar een bestaande kelder is in veel gevallen mogelijk, mits het binnen het juridisch en technisch kader valt. De Wabo en het bestemmingsplan spelen een belangrijke rol bij bepalingen rondom dergelijke veranderingen, evenals funderingstechnieken en grondwaterbeheer. In praktijkvoorbeelden is te zien dat het verplaatsen van een ingang tot aanpassingen in het bouwkader kan leiden, maar dat dit vaak haalbaar is bij een goed gepland en uitgevoerd project.

Voor een dergelijk project is het belangrijk om rekening te houden met de huidige bouwvoorzieningen, de bodemomstandigheden en de regelgeving. Met de juiste aanpak en samenwerking met professionele partijen is het verplaatsen van een ingang naar een kelder een bruikbare optie voor verhoging van de functionele waarde van een woning.