Het Vliegerhuys: Historie, kelderaanleg en woningbouwontwikkelingen in Zwolle

Het Vliegerhuys in Zwolle is een voorbeeld van hoe historie, woningbouw en restauratie samenkomen tot een unieke woning of functiegebouw. In de beschikbare informatie blijkt dat het Vliegerhuys niet slechts een eenvoudig pand is, maar een complexe bouwhistorie vertoont die zich door meerdere eeuwen heen ontwikkeld heeft. Deze publicatie legt de historie van het Vliegerhuys uit, met een nadruk op de kelderaanleg, de bouwgeschiedenis en de huidige situatie. Daarnaast wordt ingegaan op de renovatiegeschiedenis, de toepassing van moderne luxe in een monumentale context, en de diverse functies die het pand heeft gehad.

Historische context en bouwgeschiedenis

Het Vliegerhuys is gevestigd in een historische wijk van Zwolle, waar woningbouw en monumentenzorg een centrale rol spelen. Uit bronnen blijkt dat het huidige pand opbouwde op een oude bouwgeschiedenis, die mogelijk al in de 16de eeuw begint. Zo is er sprake van een kelderaanleg die dateert uit de tweede helft van de 15de of eerste helft van de 16de eeuw. Dit keldercomplex, dat in het verleden een centrale functie had in stadswoonhuisontwikkelingen, werd omschreven als een kruisgewelvenkelder met ribloze plafonds. In de rechterkelder zijn restanten teruggevonden van een groot bakstenen kruiskozijn, wat wijst op de monumentale waarde van het pand. De kelders zijn overdekt, gepleisterd, en in sommige delen bestaande uit ribloze kruisgewelven.

De kelders zijn opgesplitst in twee delen: een voorkelder en een achterkelder. De voorkelder grenst aan de voorgevel en de rechterzijgevel, terwijl de achterkelder zich uitstrekt over het westelijke deel van het pand. In het verleden was het pand in gebruik als een woning met meerdere bouwlagen en een zadeldak. Er is sprake van een knik in de linker zijgevel, die niet eenvoudig te verklaren is uit de percelering. Dit wijst op mogelijke bouwveranderingen of aanpassingen in de loop van de tijd.

Renovatie en restauratie in de 20e eeuw

In de 20e eeuw heeft het pand meerdere functies gekend. In de jaren 70 van de vorige eeuw werd het pand door de gemeente hersteld en ingericht als een kunst- en antiekcentrum. De Culturele Raad Overijssel overnam het pand in 1979 en gaf het de naam Dr H.J. van Wiechenhuis, naar aanleiding van een verzoek van de gemeente. Deze restauratie was onderdeel van een bredere woningbouw- en culturele ontwikkeling in de stad, waarbij historische panden werden gerestaureerd en nieuwe functies kregen. Na de restauratie stond het pand echter enige tijd leeg, wat leidde tot discussies over de toekomst van het gebouw.

In 1989 kreeg het pand een nieuwe toekomst wanneer R. Vlieger het pand overnam en er een brasserie begon. Burgemeester G. Loopstra verrichtte de officiële opening. Het pand werd destijds Brasserie Van Wiechenhuis genoemd. De brasserie was gevestigd in een gebouw dat eerder een historisch middeleeuws ziekenhuis was, wat aantoont hoe historische gebouwen in de regio worden hergebruikt en gerestaureerd.

Huidige woning en renovatie

In tegenstelling tot de restauratie in de jaren 70, waarbij het pand een culturele functie kreeg, is de huidige woning een voorbeeld van een monumentale woning met moderne luxe. De woning is een Rijksmonument, genaamd Domus Scolasticum, wat verwijst naar de vroege geschiedenis van het pand, waarin studenten werden ondergebracht. Deze historie is behouden gebleven in de architectuur, zoals de bakstenen gevel en kroonlijst op Lodewijk XV-consoles. De woning heeft vier verdiepingen, een gewelvenkelder en een stadstuin, waardoor het een exclusieve locatie vormt in het hart van Zwolle.

De renovatie van de woning is uitgevoerd met een focus op het behouden van historische elementen, zoals plafonds met sierlijsten, paneeldeuren, en klassieke houten trappen. Deze elementen worden gecombineerd met moderne faciliteiten zoals vloerverwarming, watervitalisatie, en drinkwaterfiltering. De inrichting van de woning is zorgvuldig uitgevoerd, met een focus op comfort en luxe, terwijl de historische waarde van het pand behouden blijft.

Kelderaanleg en bergingsmogelijkheden

De kelderaanleg speelt een belangrijke rol in de functionaliteit van het pand. De gewelvenkelder is niet alleen authentiek, maar ook erg geschikt voor wijnvoorraad en bergingsmogelijkheden. In de huidige woning is de kelder verder uitgebouwd met een overkapping die ruimte biedt voor auto’s en fietsen, en als houtvoorraad wordt gebruikt. Dit laat zien hoe de kelder niet alleen een historische functie heeft, maar ook in de huidige tijd functioneel is.

Inrichting en faciliteiten

De inrichting van het pand is uitgevoerd op een manier die zowel stijlvol als comfortabel is. In de parterre is een entree met antraciet plavuizen, lambrisering en een houten balken plafond. De centrale hal biedt toegang tot een royale leefruimte met een eiken houten vloer, sfeervolle gashaard en houtkachel. De keuken is op maat gemaakt met een granieten aanrechtblad, kookeiland en vloerverwarming. De keukenapparatuur is modern en functioneel, met een vaatwasser, wijnkastklimaatkast, inductie kookplaat en quooker. Het plafond in de keuken is van blauwstaal en gecombineerd met spotjes, wat een moderne en tegelijk stijlvolle sfeer creeert.

Technische voorzieningen

Naast de sfeer en het interieur, is het pand ook uitgerust met moderne technische voorzieningen. Airco is aanwezig op alle verdiepingen, wat comfortabele temperaturen garandeert. Er is glasvezelkabel tot aan de voordeur, waardoor digitale connectiviteit makkelijk verkrijgbaar is. Daarnaast is de woning voorzien van alarminstallatie en watervitalisatie, wat zowel comfort als veiligheid verhoogt. De woning is ook uitgerust met een meterkast, toilet met fonteintje en een bijkeuken met buitendeur, die toegang bieden tot het terras en de tuin.

Tuin en externe ruimtes

De externe ruimtes van het pand zijn net zo belangrijk als de interne voorzieningen. De stadstuin biedt een rustige plek om te genieten van het terras, met hagen, hortensia’s en rododendrons die privacy bieden. De eeuwoude notenboom is een eyecatcher in ieder seizoen. De overkapping biedt niet alleen plek voor de auto, maar ook voor fietsen en houtvoorraad. Deze tuin is een aanvulling op de woning en versterkt de unieke locatie in het hart van Zwolle.

Conclusie

Het Vliegerhuys is een voorbeeld van hoe historische gebouwen kunnen worden gerestaureerd en opnieuw ingebruikt in de moderne stad. De bouwgeschiedenis van het pand reikt terug tot de 16de eeuw, met een kelderaanleg die op zich al een historisch belangrijk element is. Tijdens de 20e eeuw heeft het pand verschillende functies gekend, van cultureel centrum tot brasserie, en nu is het een exclusieve woning met een combinatie van historische en moderne elementen.

De renovatie en restauratie van het pand is uitgevoerd met respect voor de historie en de architectuur, terwijl tegelijkertijd moderne voorzieningen zijn toegevoegd. De kelderaanleg is niet alleen functioneel, maar ook authentiek, wat bijdraagt aan de unieke sfeer van het pand. De inrichting is stijlvol en comfortabel, en de externe ruimtes versterken de woonwaarde.

Het Vliegerhuys is dus niet alleen een woning, maar ook een historische en culturele waarde die goed is gecombineerd met de moderne eisen van vandaag de dag.

Bronnen

1. Drieklomp: Praubstraat 19, Zwolle
2. Zwolse Historische Vereniging: Aflevering 3