Vocht en schimmel in kelders: oorzaken, risico's en oplossingen

Vocht en schimmelvorming in kelders zijn veelvoorkomende problemen die zowel technische als gezondheidsgerelateerde gevolgen kunnen hebben. Kelders bieden per definitie een ideale omgeving voor schimmels door hun natte en koele aard. Als vocht en luchtvochtigheid niet correct worden gereguleerd, ontstaan schimmelkolonies, die lastig te verwijderen zijn en een risico vormen voor de gezondheid. In dit artikel wordt ingegaan op de oorzaken van vochtproblemen in kelders, de mogelijke schimmelsoorten, de risico’s die deze schimmels kunnen met zich meebrengen, en de manieren waarop het probleem kan worden aangepakt.

Oorzaken van vochtproblemen in kelders

Een vochtprobleem in een kelder kan ontstaan door verschillende oorzaken. De meest voorkomende zijn:

  • Opstijgend vocht (dampdruk van onder de vloer of muren)
  • Doorslaand vocht (water dat via muren binnenkomt)
  • Overstromingen of hevige regenval
  • Lekkende apparaten of leidingen
  • Condensatie (gevolg van luchtvochtigheid en lage temperaturen)
  • Onvoldoende ventilatie

Wanneer een van deze oorzaken zich voordoet, stijgt de luchtvochtigheid in de kelderruimte. In een ruimte met slechte ventilatie blijft dit vocht op de muren of leidingen zitten, wat de ideale voedingsbodem vormt voor schimmels. Dit maakt kelders een gevoelige plek voor schimmelvorming.

Schimmelsoorten in kelders

Er zijn verschillende soorten schimmel die in kelders kunnen voorkomen, elk met hun eigen kenmerken en risico's. De belangrijkste schimmelsoorten in kelders zijn:

  1. Zwarte schimmel
    Zwarte schimmel is vaak het meest zichtbaar en wordt vaak gevonden op vochtige muren of pleisters. Ze kan een muffe geur uitstralen en is vaak slijmerig van aard. Deze schimmel kan zich ook in donkergroene of grijze tinten vertonen.

  2. Witte schimmel
    Witte schimmel verwijst niet naar één specifieke soort, maar naar verschillende soorten schimmels zoals Aspergillus, Penicillium en Cladosporium. Ze kunnen ook in groen of geel uitslaan. Witte schimmel is vaak poederachtig of pluizig en groeit op houten oppervlakken of meubels.

  3. Groene schimmel
    Groene schimmel kan ook door verschillende schimmelsoorten worden veroorzaakt. Ook hier is de kleur geen betrouwbare indicator voor het type schimmel. Groene schimmel kan net als witte schimmel gezondheidsrisico’s met zich meebrengen.

  4. Gele schimmel
    Gele schimmel groeit vooral op natte oppervlakken en is vaak gerelateerd aan hoge luchtvochtigheid of waterschade. De meest voorkomende soort is Aspergillus, waarvan bepaalde variaties, zoals A. flavus en A. fumigatus, gevaarlijk zijn voor de gezondheid. Deze schimmels produceren mycotoxinen, die ernstige gezondheidsproblemen zoals kanker kunnen veroorzaken.

Omdat schimmels niet altijd eenvoudig te identificeren zijn op basis van uiterlijk, is het verstandig om een schimmeltest uit te voeren. Deze testen zijn beschikbaar en kosten gemiddeld €25 tot €35. Ze geven binnen enkele dagen een duidelijk beeld van of schimmelvorming aanwezig is en in welke mate.

Gezondheidsrisico’s van schimmel in kelders

Schimmel in een kelder kan verschillende gezondheidsproblemen veroorzaken, vooral bij langdurige blootstelling. De schimmelsporen die in de lucht zweven, kunnen inademing worden en leiden tot:

  • Asthma en andere ademhalingsproblemen
  • Hoesten, neussluitsel en vermoeidheid
  • Allergische reacties
  • Meningitis of longontstekingen in ernstige gevallen

Gele schimmels zoals Aspergillus, die giftige mycotoxinen kunnen produceren, vormen een bijzondere risico. Deze stoffen kunnen niet alleen het lichaam binnendringen via inademing, maar ook via voedsel of aanraking. Bepaalden zijn zelfs carcinogeen en kunnen leiden tot kankeraanvallen.

Zelfs wanneer een kelder enkel als opslagruimte wordt gebruikt, is schimmelvorming een probleem. Objecten zoals kartonnen dozen en houten kisten worden snel aangetast. Na verloop van tijd kunnen deze materialen volledig onbruikbaar worden.

Hoe schimmel in kelders te herkennen

Er zijn meerdere tekenen die wijzen op schimmelvorming in een kelder:

  • Vochtige geur of muffe geur
  • Vloeistofplekken op muren of vloeren
  • Verkleuring van pleisterwerk of muren
  • Losse verf of behang
  • Schimmelkolonies die zichtbaar zijn als harige of pluizige vlekken

Een schimmeltest is een betrouwbare manier om te controleren of schimmel aanwezig is. Deze tests zijn eenvoudig uit te voeren en geven binnen enkele dagen een duidelijk resultaat. Voor een grondig onderzoek kan ook een professionele schimmelcontrole worden ingezet. Daarbij inspecteert een specialist de luchtkwaliteit en het vochtgehalte in de kelder.

Oplossingen voor vocht- en schimmelproblemen in kelders

Als schimmelvorming in een kelder aanwezig is, is het noodzakelijk om het probleem op grondige manier aan te pakken. Eénmalig verwijderen van de schimmel is meestal niet voldoende, omdat de onderliggende oorzaken vaak blijven bestaan. De aanpak kan verdeeld worden in drie stappen:

Stap 1: Het vochtprobleem aanpakken

Het vochtprobleem is de wortel van het schimmelprobleem. Afhankelijk van de oorzaak kunnen verschillende maatregelen genomen worden:

  • Kelderdichting: Als het vocht via de muren binnenkomt, kan een waterdichting worden aangebracht. Dit is een geschikte oplossing voor kelders die als hobbyruimte worden gebruikt.
  • Kelderdrainage: Bij veel vocht kan een drainagesysteem worden geïnstalleerd. Dit zorgt ervoor dat overtollig water wordt afgevoerd en de kelder droger wordt.

Het is verstandig om een vochtspecialist in te schakelen om de exacte oorzaak van het vochtprobleem te achterhalen en de meest geschikte behandeling aan te raden.

Stap 2: Ventilatie verbeteren

Nadat het vochtprobleem is aangepakt, is het belangrijk om de ventilatie te verbeteren. Er zijn twee manieren:

  • Natuurlijke ventilatie: Door het openzetten van een raam of het plaatsen van ventilatieroosters kan frisse lucht binnenkomen en vochtige lucht wegzakken.
  • Mechanische ventilatie: Het gebruik van een ventilator zorgt voor een constante afvoer van vochtige lucht. Dit is een betrouwbare oplossing voor kelders met regelmatige vochtproblemen.

Stap 3: Schimmel verwijderen

Nadat het vochtprobleem en de ventilatie zijn verbeterd, kan de schimmel worden verwijderd. Dit gebeurt doorgaans met behulp van schimmelverwijderende middelen of professionele reiniging. Het is belangrijk om de schimmel niet alleen zichtbaar te verwijderen, maar ook de onderliggende oppervlakken te desinfecteren.

Preventie en controle

Het voorkomen van schimmelvorming is beter dan het behandelen. Enkele preventieve maatregelen zijn:

  • Regelmatige inspectie van de kelder op vochtplekken en schimmelvorming
  • Gebruik van een hygrometer om de luchtvochtigheid te monitoren
  • Verwijderen van onnodig materiaal zoals kartonnen dozen en houten kisten
  • Vermijden van condensatie door te voorkomen dat wasgoed in de kelder wordt opgehangen
  • Voorzien van ventilatie zowel via open ramen als via mechanische ventilatoren

Door deze maatregelen op te volgen, kan schimmelvorming worden voorkomen en blijft de kelder droog en gezond.

Conclusie

Vocht en schimmel in kelders zijn veelvoorkomende problemen die serieuze gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. De oorzaken van schimmelvorming zijn meestal gerelateerd aan hoge luchtvochtigheid en slechte ventilatie. Het is essentieel om het vochtprobleem aan te pakken, de ventilatie te verbeteren en schimmel zorgvuldig te verwijderen. Bovendien is het verstandig om schimmeltests te gebruiken voor een accuraat beeld van de situatie en professionele hulp in te schakelen als nodig.

Een goed onderhouden kelder is niet alleen een gezonder ruimte, maar ook een waardevolle ruimte in het woningcomplex. Door het probleem op tijd aan te pakken, kan schimmelvorming worden voorkomen en blijft de kelder functioneel en hygiënisch.

Bronnen

  1. murenvochtig.nl – Schimmel in kelder
  2. bobex.nl – Schimmel in kelder

Related Posts