Vochtige oude kelder: oorzaken, gevolgen en oplossingen voor duurzame droogheid

Published by Redactie on juli 14, 2025 | Category kelder

Een vochtige kelder is een veelvoorkomend probleem bij oudere woningen. Het kan niet alleen schade veroorzaken aan de constructie, maar ook gezondheidsrisico’s met zich meebrengen en de waarde van de woning negatief beïnvloeden. Vocht in een kelder ontstaat door meerdere oorzaken, waaronder lekkages, condensatie, poreuze constructie of slechte ventilatie. Het is daarom belangrijk om zowel de oorzaken als de mogelijke oplossingen goed te begrijpen om het probleem effectief aan te pakken.

In dit artikel worden de meest voorkomende oorzaken van een vochtige kelder uitgelegd, worden de gevolgen voor de woning en gezondheid besproken, en worden mogelijke maatregelen opgenoemd om de kelder droog te maken. Daarnaast worden zowel tijdelijke en duurzame oplossingen vergeleken, zodat u als eigenaar van een oudere woning de beste keuze kunt maken voor uw situatie.

Oorzaken van vocht in een oude kelder

Vocht in een oude kelder kan door verschillende oorzaken ontstaan, die allemaal gerelateerd zijn aan de constructie, het milieu of het gebruik. De meest voorkomende oorzaken zijn:

1. Doorslaand vocht (capillaire opstijging)

Doorslaand vocht ontstaat wanneer water via poriën in de muren opstijgt door capillaire werking. Dit is een typisch probleem in oudere woningen met poreuze kelderwanden. Door de natte wintermaanden kan de grond verzadigd raken met water, wat ervoor zorgt dat het vocht opstijgt naar bovenliggende gedeelten van de muren. Hierdoor kan verf of pleisterwerk op kniehoogte losraken of afbrokkelen. In regio’s met veel oudere woningen zoals Twente is dit een bekend probleem.

2. Doorslaand of optrekkend vocht door scheuren en breuken

Scheuren of breuken in de kelderwanden of vloer kunnen leiden tot doorslaand of optrekkend vocht. Als de constructie is verweerd of slecht is gemaakt, kunnen funderingen verzadigd raken en het vocht via de poriën naar boven trekken. Dit is een van de oorzaken van een vochtige kelder die niet gemakkelijk herkenbaar is, maar die wel grote schade kan aanrichten.

3. Lekkages en lekke kim

Lekkages in de kelderwanden of vloeren zijn een directe bron van vochtproblemen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij lekkende leidingen of bij een lek in de kim, wat de aansluiting tussen de vloeren en de wanden wordt genoemd. Een lek in deze naden kan door slijtage of foute constructie ontstaan. Het is daarom belangrijk om lekkages op tijd te herkennen en te dichten.

4. Slechte ventilatie

Slechte ventilatie in de kelder kan leiden tot condensatie op plekken die minder geïsoleerd zijn. Dit vocht kan de oorzaak zijn van schimmelgroei en zoutuitblissing. Het is daarom belangrijk om de kelder goed te ventileren om condensatie en schimmel te voorkomen.

5. Horizontale of verticale afdichting ontbreekt of is defect

Als de horizontale of verticale afdichting van de kelderwanden ontbreekt of beschadigd is, kan vocht makkelijk het gebouw binnendringen. Dit is vaak het geval bij oude constructies die geen moderne afdichting hebben. De combinatie van oude afdichting en natte bodem kan leiden tot doorslaand of optrekkend vocht.

Gevolgen van een vochtige kelder

Een vochtige kelder heeft zowel negatieve gevolgen voor de woning als voor de gezondheid. Enkele belangrijke gevolgen zijn:

1. Gezondheidsrisico’s

Vocht in de kelder kan leiden tot schimmelgroei, die giftige toxines kan uitscheiden. Deze toxines verspreiden zich via de lucht en kunnen gezondheidsklachten veroorzaken zoals allergieën, hoofdpijn, benauwdheid en ademhalingsproblemen. Het risico is vooral groot bij jonge kinderen en ouderen.

2. Schade aan constructie en inrichting

Vocht kan de structuur van de kelder beschadigen. Verflagen, stucwerk en vloeren kunnen aangetast worden, wat leidt tot extra kosten voor sanering. Ook houtwerk en kartonnen dozen kunnen schimmelen of uitdrogen, wat de bruikbaarheid van de kelder beperkt.

3. Verhoogde energiekosten

Een natte kelder zorgt voor een hogere luchtvochtigheid in het hele huis. Dit betekent dat er meer energie nodig is om de woning te verwarmen, wat leidt tot hogere energiekosten. Daarnaast kan vocht het isolatie-effect van de kelderwanden verlagen.

4. Verminderde waarde van de woning

Vochtproblemen in de kelder kunnen de verkoopwaarde van de woning negatief beïnvloeden. Makelaars waarschuwen dat vochtproblemen tijdens een verkoop tot tienduizenden euro’s minder opbrengst kunnen betekenen, vooral als de schade zichtbaar is of vermeld moet worden in het verkooprapport.

Oplossingen voor een vochtige oude kelder

Er zijn verschillende manieren om een vochtige oude kelder droog te maken, afhankelijk van de oorzaak. In de volgende paragrafen worden de meest gebruikte oplossingen besproken.

1. Afdichting van de binnenkant (inwendige afdichting)

Een inwendige afdichting is vaak de makkelijkste en meest kostenefficiënte methode, vooral bij oude woningen. Dit houdt in dat de kelderwanden worden afgedicht van binnenuit met waterdichte mortel of cement. De stappen hiervoor zijn:

Lekkages dichten: Verwijder eerst het pleisterwerk of verflagen van de kelderwanden om eventuele lekkages zichtbaar te maken. Dicht deze lekkages met een waterdicht vulmiddel.
Waterdichte laag aanbrengen: Gebruik een combinatie van (snel)cement, fixeermiddel en hydraulische mortel om een waterdichte laag aan te brengen. Laat elke laag opdrogen voor je met de volgende begint.
Kimnaden versterken: Breng extra lagen waterdicht cement aan op de kimnaden, die vaak gevoelig zijn voor lekkages.
Vloer dichten: Zowel de vloer als de muren kunnen worden dichtgemaakt met cement of door een nieuwe, waterdichte vloerplaat te gieten.
Afwerking: Als gewenst, kun je de keldermuren afwerken met verf om eventuele sporen van beschadiging te verbergen.

Een inwendige afdichting is meestal geschikt als de vochtproblemen beperkt zijn en het vocht niet al te diep in de constructie is doorgedrongen. Dit is echter geen oplossing voor doorslaand vocht of grotere lekkages.

2. Afdichting van de buitenkant (buitenafdichting)

Een buitenafdichting is een duurzamere oplossing, maar vereist meer werk en vaak professionele ondersteuning. Bij deze methode wordt de kelder van buitenaf afgedicht, wat betekent dat de muren eerst volledig worden afgegraven en gereinigd. Vervolgens worden scheuren gerepareerd en wordt een kunststoflaag aangebracht om de vochtinvoer te voorkomen.

De voordelen van een buitenafdichting zijn:

Het vocht bereikt de constructie niet meer.
De kelder blijft droog, zelfs bij regen of vochtige grond.
De kelder is beter beveiligd tegen toekomstige schade.

De nadelen zijn:

Het is duurder en tijdrovender dan een inwendige afdichting.
Het vereist het afgraven van de kelder, wat de omliggende grond kan beschadigen.
Het is vaak niet mogelijk voor woningen met een volledig onderkelderde constructie.

3. Combinatie van injecteren en specie

Een andere optie is het toepassen van een combinatie van injecteren en specie. Hierbij worden lekkages en scheuren geïnjecteerd met een speciale substantie die het waterdichte effect versterkt. Dit kan gecombineerd worden met het aanbrengen van specie of pleisterwerk om de kelderwanden aan te vullen en te beschermen.

4. Voorlopige maatregelen

Als een permanente oplossing nog niet mogelijk is, zijn er enkele tijdelijke maatregelen die u kunt nemen om het vochtprobleem te verlichten:

Verhoog de ventilatie: Zorg voor een betere luchtcirculatie in de kelder, bijvoorbeeld door een luchtwisselaar of extra ventilatieopeningen aan te brengen.
Plaats een vochtabsorber: Gebruik een vochtabsorber om de luchtvochtigheid in de kelder te verminderen.
Verwijder natte voorwerpen: Verwijder spullen die vocht opnemen, zoals kartonnen dozen, en breng deze naar een drogere ruimte.
Gebruik een deurbescherming: Plaats een deurbescherming of drempel om vocht en water van buitenaf te voorkomen.

Deze maatregelen zijn tijdelijk en werken alleen effectief als het vochtprobleem niet al te groot is. Ze kunnen gebruikt worden terwijl u een duurzamere oplossing overweegt.

Conclusie

Een vochtige oude kelder kan zowel schade aanrichten aan de woning als gezondheidsrisico’s met zich meebrengen. De oorzaken zijn meestal gerelateerd aan doorslaand vocht, lekkages, poreuze constructie of slechte ventilatie. De gevolgen voor de woning zijn vooral te zien aan schimmel, afbladderend pleisterwerk, verhoogde energiekosten en een verlaagde verkoopprijs.

Om een vochtige kelder droog te maken, zijn er verschillende oplossingen beschikbaar, afhankelijk van de oorzaak. Een inwendige afdichting is meestal de eenvoudigste en kostenefficiëntste optie, terwijl een buitenafdichting een duurzamere oplossing biedt, maar wel meer werk en geld kost. Voor tijdelijke maatregelen zijn er ook opties, zoals verbeterde ventilatie en vochtabsorbers, die het probleem tijdelijk kunnen verlichten.

Het is belangrijk om zowel de oorzaken als de mogelijke oplossingen goed te begrijpen om de juiste keuze te maken voor uw situatie. Door de kelder droog te maken, verhoogt u niet alleen de levensduur van de woning, maar ook de gezondheid en comfort van de bewoners.