Voordruk bij expansievat in kelder: Belangrijke aandachtspunten voor een efficiënte CV-installatie

Published by Redactie on juli 14, 2025 | Category kelder

Het correct instellen van de voordruk van een expansievat in een CV-installatie is essentieel voor het veilig en efficiënt functioneren van het verwarmingssysteem. Vooral bij installaties waarin het expansievat zich in de kelder bevindt, kan de voordruk significant worden beïnvloed door het gewicht van het water en de hoogte van de installatie. In dit artikel worden de principes van de voordruk bij een expansievat in de kelder besproken, inclusief aanbevolen waarden, mogelijke problemen en oplossingen. Daarnaast wordt ingegaan op het vervangen van het vat en zelfinstallatieopties.

Inleiding

Het expansievat in een CV-installatie dient als een drukbuffer om de drukvariaties te absorberen wanneer het water in het systeem opwarmt en uitzet. De voordruk van het expansievat moet daarom correct worden ingesteld om ervoor te zorgen dat het systeem niet over- of onderdrukt werkt. Bij een expansievat in de kelder, waar het water zich op een hogere positie bevindt, is de voordruk hoger vanwege het hydrostatische effect. Dit betekent dat bij het instellen van de voordruk extra aandacht moet worden besteed aan de hoogteverschillen tussen het expansievat en het hoogste punt van de CV-installatie.

Aanbevolen voordrukwaarden

De voordruk van het expansievat hangt af van de hoogteverschillen tussen het vat en het hoogste punt van het systeem. De volgende richtlijnen zijn afkomstig uit praktijkgerichte installatieaanbevelingen en technische documentatie:

0 tot 5 meter hoogteverschil: Voordruk van 0,5 bar
5 tot 10 meter hoogteverschil: Voordruk van 1 bar
10 tot 15 meter hoogteverschil: Voordruk van 1,5 bar

Bij een expansievat in de kelder kan het hoogteverschil aanzienlijk zijn, vooral bij woningen met meerdere verdiepingen. Bijvoorbeeld, als het expansievat zich in de kelder bevindt en de hoogste radiator op de zolder, kan de voordruk aanzienlijk hoger liggen dan bij een installatie waar het vat zich op gelijke hoogte bevindt met het hoogste punt van de installatie.

Problemen met het expansievat

Een correct ingestelde voordruk is van groot belang om over- of onderdruk in het systeem te voorkomen. Als de voordruk incorrect is of het expansievat defect is, kunnen de volgende problemen optreden:

Plotse drukverliezen: Dit kan wijzen op een lek in het expansievat. Als het membraan van het vat is beschadigd, zit het gehele vat vol water en functioneert het niet meer als een drukbuffer.
Verhoogde druk bij verwarming: Wanneer de CV-opwarmt, stijgt de druk in het systeem. Bij een defecte expansievat kan de druk sterk stijgen, tot wel 3 bar. Dit kan het veiligheidsventiel doen open gaan.
Geluidsgeluiden: Een eenvoudige manier om te controleren of het membraan van het expansievat intact is, is door te tikken op de boven- en onderkant van het vat. Als het membraan intact is, zal het geluid boven en onder anders klinken. Als het geluid overal hetzelfde is, is het vat waarschijnlijk volledig gevuld met water en is het membraan beschadigd.

Vervanging en zelfinstallatie

Als het expansievat defect is of de voordruk niet correct is ingesteld, is het noodzakelijk om het vat te vervangen. Het vervangen van het expansievat is technisch niet zo complex, maar vereist wel zorgvuldig werk en naleving van veiligheidsmaatregelen. Voor een gemiddelde woning kost een expansievat zonder installatie tussen de 40 en 100 euro. De totale kosten, inclusief werkloon, liggen meestal tussen de 130 en 200 euro.

Voor wie ervoor kiest om het zelf te doen, zijn de volgende stappen aan te raden:

Stekker van de CV-ketel uithalen: Zorg dat de installatie uit is geschakeld.
Ketel leegpompen: Laat de ketel leeglopen tot het waterniveau onder het expansievat komt. Als het vat in de kelder hangt, moet de ketel volledig leeg worden gemaakt.
Oud expansievat verwijderen: Draai het expansievat van de koppeling af. Let op, een lek vat kan zwaar zijn doordat het vol water zit.
Nieuw expansievat monteren: Omwikkel het schroefdraad van het nieuwe vat met teflon-tape om een waterdicht aansluiting te verkrijgen.
Water opnieuw vullen: Vul het systeem via de vulkraan totdat de druk in de CV-ketel tussen de 1,5 en 2 bar ligt.
Ontluchten: Open de ontluchtingsnippel boven op het expansievat totdat er geen lucht meer uitkomt.
Drukcontrole: Controleer of de druk nog steeds binnen de gewenste bereik ligt. Als het ontluchten de druk verlaagt, vul het systeem opnieuw.

Kiezen voor de juiste grootte

De grootte van het expansievat is afhankelijk van het afgegeven vermogen van de CV-ketel of warmtepomp. Voor woningen met een afgegeven vermogen van:

Tot 12 kW: 18 liter expansievat
12 kW tot 20 kW: 25 liter expansievat
20 kW tot 30 kW: 35 liter expansievat

Een vuistregel is ook dat de grootte van het expansievat gelijk moet zijn aan de systeeminhoud gedeeld door 25. Deze vuistregel is echter niet absoluut, en het is aan te raden om de exacte grootte te bepalen in overleg met de leverancier. Dit vereist kennis van de totale waterinhoud van het systeem en het temperatuurtraject waarin het systeem werkt.

Invloed van hoogteverschillen op druk

Hoogteverschillen in een CV-installatie hebben invloed op de druk. Als de CV-ketel bijvoorbeeld op de zolder is geplaatst en het expansievat in de kelder, kan de druk in de ketel lager zijn dan in de rest van het systeem. Bij een hoogteverschil van 6 meter, bijvoorbeeld, moet de druk beneden in het systeem 0,1 bar per meter hoger zijn. Dit betekent dat de druk beneden 0,6 bar hoger moet zijn dan op de zolder.

Het is aan te raden om de druk te meten bij de CV-ketel, waar het expansievat zich meestal bevindt. De druk in de ketel moet tussen de 1,2 en 1,5 bar liggen. Als de druk lager is, kan het duiden op een incorrect ingestelde voordruk of een defecte expansievat.

Conclusie

Het instellen van de voordruk van een expansievat in de kelder is een belangrijk onderdeel van de efficiënte werking van een CV-installatie. De voordruk hangt af van het hoogteverschil tussen het expansievat en het hoogste punt van het systeem. Een correct ingestelde voordruk zorgt ervoor dat het systeem niet over- of onderdrukt werkt. Bij problemen zoals drukverliezen of geluidsgeluiden kan het duiden op een defecte expansievat. In dat geval is het noodzakelijk om het vat te vervangen. Zowel de grootte als de voordruk moeten goed worden bepaald om de prestaties en veiligheid van het systeem te waarborgen.