De oudste kelder uit de steentijd in Europa: inzichten in bouwmethoden en opslagtechnieken uit de prehistorie

De ontdekking van een geplaveide voorraadkelder uit de steentijd op het Deense eiland Falster heeft wetenschappers een nieuwe kijk gegeven op de bouwmethoden en het dagelijks leven van mensen uit die tijd. Deze kelder is niet alleen een uitzonderlijk oud bouwkundig object, maar ook een belangrijk bewijs van langzichtige planning en geavanceerde bouwvaardigheden. In deze artikel wordt ingegaan op de betekenis van deze vondst, de technieken waarmee de kelder is gebouwd en wat deze vondst betekent voor het begrip van de prehistorie.

De vondst op Falster: een kelder uit de steentijd

De kelder werd ontdekt tijdens opgravingen in een spoordijk op het eiland Falster in Denemarken. Het gebouw dat erboven stond, dateert volgens koolstofdatering van ongeveer 5500 jaar geleden, wat betekent dat de kelder de oudste van zijn soort in Denemarken is en mogelijk een van de oudste in Europa. Dit is een bijzondere vondst, omdat voorraadkelders in de steentijd zeer zeldzaam zijn. De kelder is geplaveid met kiezels en ligt onder een huis dat typerend is voor de trechterbekercultuur, een cultuur die een cruciale rol speelde in de overgang van jager-verzamelaars naar vroege boeren.

De trechterbekercultuur verspreidde zich tussen 4300 en 2000 v.Chr. door Noord- en Midden-Europa en was verantwoordelijk voor de invoering van landbouw en veeteelt. Deze overgang had grote gevolgen voor de maatschappij en leefwijze van die tijd. De ontdekking van de kelder op Falster geeft dus een directe link naar deze belangrijke historische transformatie.

Bouwmethoden en technologieën uit de steentijd

De bouwtechniek van het huis en de kelder toont aan dat de mensen uit de steentijd niet alleen met primitieve middelen wisten te overleven, maar ook geavanceerde bouwvaardigheden kenden. Het gebruik van paalgaten suggereert dat het huis op palen is gebouwd, een techniek die ook elders in Noord-Europa is aangetroffen. Deze methode maakt het mogelijk om gebouwen te bouwen op moeilijk toegankelijke of natte grond, wat voordeel heeft op landbouwgebied.

De kelder zelf was zorgvuldig aangelegd en geplaveid met kiezels. Dit suggereert dat er al een bewust inzicht was in de opslag van voedsel en de noodzaak om voedsel te beschermen tegen natte grond en bederf. De keuze voor kiezels als vloerbedekking is niet willekeurig, aangezien deze materialen waterafstotend zijn en een hard oppervlak bieden dat makkelijker te reinigen is.

Deze vondst wijst dus niet alleen op technische kennis, maar ook op een langzichtige planning. Wetenschappers veronderstellen dat de kelder gebruikt werd voor de opslag van gewassen, zoals aardappelen of tarwe, voor de winter. Dit betekent dat de mensen uit de steentijd al begonnen te denken in termen van voorziening en opslag, wat een belangrijke stap in de menselijke ontwikkeling is.

De kelder als bewijs van sociaal en economisch gedrag

De aanwezigheid van een voorraadkelder suggereert ook dat de gemeenschap van die tijd zich had ontwikkeld tot een grotere structuur. Het feit dat er een ruimte was ingericht voor langdurige opslag van voedsel duidt op een bepaalde vorm van organisatie en samenwerking. Dit is een belangrijke keerpunt in de prehistorie, omdat het duidelijk maakt dat mensen al niet alleen leefden in kleine groepen, maar ook begonnen te denken in termen van collectieve voorzieningen.

Daarnaast toont de vondst aan dat de mensen uit de steentijd niet alleen in staat waren tot bouwen, maar ook tot het ontwikkelen van strategieën voor het beheren van hun voedselvoorraad. Dit is een fundamenteel aspect van de overgang naar een agrarische maatschappij en legt het fundament voor de later opkomende vroege steden en gemeenschappen.

De betekenis voor de archeologie

De vondst van deze kelder heeft grote betekenis voor de archeologie, omdat het een uniek bewijs biedt van de bouwmethoden en leefwijze uit de steentijd. Het feit dat het een voorraadkelder is, is op zich al zeldzaam, maar het gebruik van geplaveide vloeren en de aanwezigheid van een bovenliggend huis wijst op complexe bouwpraktijken die eerder niet of nauwelijks werden aangetroffen in deze periode.

De onderzoekers stellen dat deze vondst een radicale verandering kan brengen in het begrip van de steentijd. Tot nu toe werden mensen uit deze periode vaak gezien als primitief en met weinig planningsvermogen. De kelder op Falster toont echter aan dat deze mensen niet alleen wisten te overleven, maar ook in staat waren tot langzichtige planningsstrategieën.

Conclusie

De ontdekking van de voorraadkelder uit de steentijd op Falster is een waardevolle aanwinst voor de archeologie. Het toont aan dat mensen uit de steentijd niet alleen geavanceerde bouwtechnieken kenden, maar ook in staat waren tot langetermijnplanning en organisatie. De kelder was een geplaveide ruimte die waarschijnlijk werd gebruikt voor de opslag van voedsel, wat een belangrijke stap in de menselijke geschiedenis is. Deze vondst verandert ons begrip van de prehistorie en legt het fundament voor verder onderzoek naar de bouwmethoden en leefwijzen van de vroege mens.

Bronnen

1. Steentijd: Geavanceerde kelder gevonden, verandert kijk op bouwmethoden uit steentijd