De rol van identiteit en machtspositie in openbare discussies over gender

Published by Redactie on juli 14, 2025 | Category kelder

In de maatschappij is het belangrijk om te reflecteren op hoe machtsposities en identiteitsfactoren kunnen beïnvloeden bij het formuleren van meningen, het geven van excuses, en het omgaan met kritiek. Dit blijkt duidelijk uit de publieke uitspraken van Jort Kelder, een bekende Nederlandse radiopresentator en dj. Zijn uitspraken over verkrachting, seksuele emancipatie en het verschil tussen initiatief nemen en zich opdringen, hebben geleid tot een brede discussie over machtspositie, privileges en het begrip van grensoverschrijdingen. Deze discussie heeft zich grotendeels afgespeeld in mediakanalen, en de uitspraken zijn geanalyseerd vanuit het oogpunt van gender, cultuur en het begrip van toestemming.

Deze tekst biedt een overzicht van de stellingen, reacties en kritiek die in openbare mediakanalen zijn geuit, met aandacht voor de context van identiteit, machtspositie en de rol van excuses. Het doel is om inzicht te geven in hoe dergelijke discussies zich ontwikkelen en waarom het belangrijk is om kritisch te blijven bij het omgaan met geschillen over gender en seksualiteit.

Machtspositie en het begrijpen van grenzen

In de context van Jort Kelders uitspraken over verkrachting en seksuele emancipatie, is het duidelijk gemaakt dat hij als man van middelbare leeftijd niet volledig begrijpt wat verkrachting inhoudt. Volgens enkele analyses is dit een symptoom van een bredere problematiek: het onbegrip van het concept toestemming en grensoverschrijding. In zijn uitleg probeerde Kelder zijn woorden te verduidelijken, maar dit leek meer gericht op het verontschuldigen van zijn fouten dan op het werkelijk begrijpen van wat er mis was.

Zijn opmerkingen over het opdringen van vrouwen en het seksuele gedrag van hoogopgeleide vrouwen werden geïnterpreteerd als het bevestigen van een oud cliché van de seksueel actieve vrouw. Dit wijst op een denkpatroon dat vaak in discussies over gender te horen is: het stellen van vrouwen in een bepaalde categorie, waarbij seksualiteit en onafhankelijkheid worden afgemeten aan een bepaald maatstaf. Het probleem ontstaat wanneer dergelijke uitspraken worden gedaan door iemand in een machtspositie, zoals Kelder, die niet alleen een publiek podium heeft, maar ook een rol als opinievormer.

Het gebruik van identiteit en het geven van excuses

Bij het analyseren van Kelders excuses, valt op dat hij zichzelf positioneerde als een niet-moslim, zonder huidskleur, en dus niet automatisch als een vertegenwoordiger van een groep die volgens sommigen het probleem veroorzaakt. Dit gebruik van identiteit – of het weigeren van het zijn vertegenwoordiger van een groep – is een strategie die vaak wordt ingezet bij het omgaan met kritiek. Het is een manier om zich te onttrekken aan verantwoordelijkheid door zichzelf uit een groep te plaatsen die al een negatieve reputatie heeft.

Zoals in enkele uitspraken gemarkeerd, benadrukt Kelder dat hij geen moslim is en geen tintje heeft, waarna hij rekenings kon houden met vergoelijkend commentaar. Dit contrast met het feit dat bijvoorbeeld een rapper van kleur, zoals Soufiane Boussaadia, op vergelijkbare uitspraken al snel de rug werd toegekeerd. In dergelijke gevallen wordt duidelijk dat het omgaan met kritiek sterk afhankelijk is van de identiteit van de betrokkene. Dit maakt duidelijk dat het geven van excuses niet altijd evenwichtig of eerlijk is, en dat machtsposities een rol kunnen spelen bij het bepalen van de gevolgen van fouten.

Selectieve toepassing van kritiek en vergoelijkend commentaar

De kritiek op Kelders uitspraken is ook een spiegel van de bredere discussie over selectieve toepassing van kritiek in de maatschappij. In de bronnen wordt opgemerkt dat we bepaalde artiesten boycotten voor hun uitspraken, terwijl anderen, zoals Kelder, blijven functioneren op hetzelfde podium, met vergoelijkende opmerkingen. Dit maakt duidelijk dat er een selectieve timer is die niet evenwichtig wordt ingezet bij het corrigeren van vrouwonvriendelijk gedrag.

De opmerking van Oprah Winfrey – “Their time is up” – is een krachtige uitdrukking van het idee dat dergelijke gedrag niet langer kan worden gedekt of verontschuldigd. Het benadrukt de noodzaak om consistent en eerlijk te zijn bij het corrigeren van dergelijk gedrag, ongeacht de identiteit van de persoon. In de uitspraken over Kelder en Boussaadia is het contrast duidelijk: een man van kleur zonder fundering onder de bus gooien, omdat die nou eenmaal vrouwonvriendelijker zijn wegens hun moslimheid, is niet alleen ongefundeerd, maar ook schadelijk.

Het gebruik van wit privilege

Een ander aspect dat uit de bronnen naar voren komt, is het gebruik van wit privilege om zich te onttrekken aan verantwoordelijkheid. Het is gemarkeerd dat Kelder zichzelf "in wit privilege wentelt" om te ontsnappen aan de verantwoordelijkheid voor zijn woorden. Dit is een bekend fenomeen in genderdiscussies, waarbij mensen met een witte huidskleur vaak meer ruimte krijgen om zich te verontschuldigen, zonder directe gevolgen te ondervinden.

Deze strategie maakt het mogelijk om kritiek te omzeilen of te relativeren, terwijl het opnieuw benadrukt wordt dat het belangrijk is om consistent te zijn bij het corrigeren van gedrag. Het gebruik van identiteit – of het weigeren van het zijn vertegenwoordiger van een groep – is hierin een sleutelrol. Het benadrukt hoe belangrijk het is om kritisch te blijven bij het omgaan met dergelijke excuses en om te zorgen dat alle mensen, ongeacht hun identiteit, evenwichtig worden behandeld bij het corrigeren van fouten.

Conclusie

De discussies rond Jort Kelders uitspraken tonen duidelijk hoe machtsposities, identiteit en excuses een rol kunnen spelen in het omgaan met kritiek in de openbare arena. Het benadrukt de noodzaak om consistent te zijn bij het corrigeren van vrouwonvriendelijk gedrag en om te zorgen dat kritiek niet selectief wordt toegepast. Het is belangrijk om te erkennen dat fouten worden gemaakt, maar dat excuses en verontschuldigingen niet automatisch rechtvaardiging vormen. In de bredere maatschappelijke context is het essentieel om bewust te zijn van machtsstructuren en privileges, en om kritisch te blijven bij het omgaan met geschillen over gender en seksualiteit.