Mag je een kelder bouwen? Een duidelijke gids over vergunningen en bouwregelgeving

Published by Redactie on juli 14, 2025 | Category kelder

Het bouwen van een kelder onder of in de tuin kan een waardevolle aanvulling zijn op een woning. Maar voordat een kelder uitgegraven kan worden, moet er eerst duidelijkheid komen over de juridische en technische eisen. In dit artikel wordt uitgelegd waar je een vergunning moet aanvragen, hoe lang het duurt en wat de bouwregelgeving in Nederland daarover zegt. We baseren ons uitsluitend op de gegevens uit betrouwbare bronnen.

Waar vraag je een kelder vergunning aan?

Een kelder vergunning wordt aangevraagd bij de gemeente. Dit kan op de website van de gemeente of via het Omgevingsloket online. Via deze laatste optie kun je de voortgang van je aanvraag volgen. De gemeente heeft maximaal 8 weken de tijd om een beslissing te nemen. Deze termijn kan één keer worden verlengd met maximaal 6 weken, waardoor je in totaal maximaal 14 weken op je besluit moet wachten.

Een aannemer kan je helpen bij het indienen van de aanvraag. Het is belangrijk dat een grondige inspectie wordt gedaan van de fundering van je woning en de kwaliteit van de bodem. Dit is om risico’s op beschadiging van de fundering of verzakking te voorkomen.

Mag je een kelder bouwen onder je woning?

Ja, in de regel mag je een kelder bouwen onder je woning. Dit wordt geregeld via de bestemmingsplannen. Kelders onder woningen zijn in veel gevallen toegestaan, zowel binnen als buiten de bebouwde kom. Dit betekent dat het bouwen van een kelder onder een woning niet automatisch verboden is, mits de bouwtechnische eisen worden nageleefd.

Als de kelder volledig ondergronds ligt en geen bovengrondse delen heeft, dan heeft het in de regel geen ruimtelijke impact. Het is dan toegestaan om ondergronds te wonen of ondergronds een bijgebouw te realiseren, zolang dit in overeenstemming is met de bestemming van het perceel.

Mag je een kelder bouwen onder een tuin?

Het bouwen van een kelder onder een tuin is mogelijk, maar hangt af van de bestemmingsplannen. Een kelder in de tuin wordt beschouwd als een in de grond staand gebouw en vereist daardoor een vergunning. Het grondoppervlak moet geschikt zijn voor kelderbouw, wat vooraf beoordeeld moet worden met een bodemonderzoek.

Als de tuin onder de categorie "tuinbestemming" valt, dan mag er in de regel niet gebouwd worden. Dit geldt ook voor kelders. Als de kelder echter geheel of gedeeltelijk in de erf- of woonbestemming ligt, dan is het bouwen toegestaan. In dat geval mag er op en in de grond gebouwd worden, zolang de bouwtechnische eisen zijn nageleefd.

Wat zijn de bouwtechnische eisen?

Bij kelderbouw zijn er bouwtechnische eisen die moeten worden nageleefd. Deze eisen kunnen beperkingen vormen voor het gebruik van de kelder, maar ze doen niets af aan de mogelijkheid om ondergronds te bouwen.

De eisen betreffen onder andere:

Waterdichtheid: De kelder moet waterdicht zijn, vooral in regio’s met een hoge grondwaterstand.
Stabiliteit: De fundering van de woning en de bodem moeten geschikt zijn voor kelderbouw.
Toegang en ventilatie: Er moet voldoende toegang zijn tot de kelder, evenals voldoende ventilatie.
Brandveiligheid: De kelder moet voldoen aan brandveiligheidsvoorschriften, zoals de aanwezigheid van een nooduitgang.

Het voldoen aan deze bouwtechnische eisen is verplicht, ook als de kelder geen invloed heeft op de bovengrondse bouw of de bebouwbare oppervlakte.

Mag een kelder groter zijn dan de woning?

In principe mag een kelder groter zijn dan de woning, mits het geheel ondergronds blijft en binnen de bestemmingsplannen valt. Als de kelder buiten de woning ligt maar onder de grond is gesitueerd, dan is het toegestaan, zolang het zich binnen de erf- of woonbestemming bevindt. In dat geval is het bouwen ondergronds toegestaan en telt de kelder niet mee in de bovengrondse bouwparameters.

Als de kelder echter in de tuinbestemming ligt, dan mag het niet groter zijn dan toegestaan door de bouwregelgeving. In dit geval is er mogelijk sprake van een afwijzing of het verzoek om een vrijstelling.

Wat betekent een souterrain?

Een souterrain is een kelder die gedeeltelijk boven de grond ligt. In dit geval is het souterrain meetelbaar voor de hoogte van het gebouw. In het bestemmingsplan kunnen regels zijn over de maximale hoogte van woningen. Een souterrain kan dan wel worden gerealiseerd, maar moet daarbij binnen de voorgeschreven hoogtelimieten blijven.

Daarnaast geldt voor souterrains dat zij onderdeel kunnen worden van de totale inhoud van het gebouw. In sommige bestemmingsplannen telt de inhoud van een souterrain niet mee, omdat de meting van de inhoud begint bij de bovenkant van de begane grondvloer.

De afzinkkelder: een moderne oplossing

Een afzinkkelder is een technisch geavanceerde oplossing voor het bouwen van een kelder onder de tuin. Deze kelder bestaat uit geprefabriceerde delen die elders worden gemaakt en op de bouwplaats worden samengesteld. Dit maakt het mogelijk om een kelder te bouwen in moeilijk toegankelijke of kleine locaties.

De afzinkkelder biedt ook voordelen qua bouwtijd. Het is een snelle en efficiënte manier om een kelder te realiseren. Bovendien is de kwaliteit hoog, omdat de onderdelen worden vervaardigd in een gecontroleerde omgeving.

Juridische kaders en jurisprudentie

De Raad van State heeft in uitspraken gemaakt over de behandeling van ondergrondse bebouwing in bestemmingsplannen. Volgens deze jurisprudentie moet de ondergrondse bebouwing worden meegerekend bij de toetsing van het bouwplan, tenzij het planwetgever duidelijk heeft aangegeven dat er onderscheid is tussen bovengrondse en ondergrondse bouw.

Als er in het bestemmingsplan geen onderscheid is gemaakt, dan moeten de planvoorschriften op overeenkomstige wijze worden toegepast voor ondergrondse bouw. Dit betekent dat bouwtechnische en meetvoorschriften evenwichtig van toepassing zijn op zowel bovengrondse als ondergrondse bouw.

Belang van de bestemmingsplannen

Bestemmingsplannen spelen een cruciale rol in de toegestaan bebouwing. Ze bepalen welke activiteiten toegestaan zijn op een bepaalde locatie. In het geval van kelders is het belangrijk om te weten of het perceel onder de categorie "wonen", "erf" of "tuin" valt.

In woonbestemmingen is het in de regel toegestaan om kelders te bouwen, zolang deze ondergronds blijven en de bouwtechnische eisen worden nageleefd. In erfbestemmingen mag er ook op en in de grond worden gebouwd. In tuinbestemmingen is het bouwen van kelders daarentegen vaak niet toegestaan, tenzij er een vrijstelling is of de kelder binnen de toegestane bebouwde oppervlakte valt.

Conclusie

Het bouwen van een kelder onder of in de tuin kan een waardevolle uitbreiding zijn voor een woning. Echter, het is verplicht om eerst een vergunning aan te vragen bij de gemeente. De verwerking van deze aanvraag duurt maximaal 14 weken. Bovendien moet het keldervoorstel voldoen aan de bestemmingsplannen en bouwtechnische eisen.

Als de kelder geheel ondergronds ligt, dan is het in de regel toegestaan, zolang deze binnen de woon- of erfbestemming valt. In tuinbestemmingen is het bouwen van kelders vaak niet toegestaan, tenzij er een vrijstelling is. Voor souterrains gelden extra regels, omdat deze gedeeltelijk boven de grond liggen en meetellen voor de hoogte of inhoud van het gebouw.

Voor wie overweegt om een kelder te bouwen, is het aan te raden om eerst een grondige inventarisatie te doen van de bestemmingsplannen van het perceel en de bouwtechnische eisen. Een aannemer of bouwprofessional kan helpen bij het indienen van de aanvraag en het voldoen aan de juridische en technische voorwaarden.