Wandelingen door de Historische Kelders van Arnhem: Erfgoed en Beleving voor Zowel Historici als Bezoekers

Published by Redactie on juli 15, 2025 | Category kelder

In de centrumwijk van Arnhem, onder winkelstraten en middeleeuwse gebouwen, ligt een verborgen historisch erfgoed: de historische kelders. Deze kelders, soms vanaf de 11e eeuw daterend, vormen een uniek stuk bouwkundig en cultureel erfgoed dat regelmatig openstaat voor bezoekers. De wandeling door deze kelders, vaak in combinatie met een bezoek aan het Erfgoedcentrum Rozet, biedt een fascinerende inzicht in de middeleeuwse geschiedenis van Arnhem. Voor historici, architecten, renovateurs, en zelfs particuliere bezitters van historische woningen, kan deze wandeling inspiratie geven over de bouwmethoden, materialen en functies van kelders in het verleden en hun huidige toepassing in stedelijke omgevingen.

In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de structuur en inhoud van deze wandeling, de organisatie en openingstijden, de technische en historische aspecten van de kelders, en de rol van het Erfgoedcentrum Rozet. Hierbij wordt gebruik gemaakt van informatie uit betrouwbare bronnen, waaronder de officiële websites van gidsen, erfgoedcentra en stadsbeheer.

Informatie over de wandeling en de organisatie

De wandeling door de historische kelders van Arnhem wordt verzorgd door ’t Gilde Stadswandeling Arnhem. Deze gidsen leiden bezoekers door de middeleeuwse kelders onder de oude binnenstad. De startlocatie van de wandeling is bij Oude Oeverstraat 4a, en het eindpunt bevindt zich bij het Erfgoedcentrum Rozet, Kortestraat 16. Een volledige wandeling duurt ongeveer anderhalf uur en is bedoeld om bezoekers te informeren over de geschiedenis, techniek en cultuur van de kelders.

De wandelingen worden georganiseerd op woensdagmiddag, vrijdagmiddag en zaterdagmiddag om 14.00 uur. Op deze dagen zijn de kelders geopend van 12.00 tot 17.00 uur. Daarnaast zijn ze open op de eerste zondag van de maand gedurende dezelfde uren. Voor de wandelingen is geen inschrijving nodig. Bezoekers kunnen op eigen gelegenheid ook een wandeling maken door de kelders, waarbij een plattegrond ter beschikking wordt gesteld.

Openingstijden en tarieven

De openingstijden van de kelders zijn:

Woensdag tot en met zaterdag: 12.00 – 17.00 uur
Eerste zondag van de maand: 12.00 – 17.00 uur

Tarieven voor bezoeken met of zonder gids:

Met gids (rondleiding): - Volwassenen (16 jaar en ouder): € 10,00 - Jeugd tot 16 jaar, met betalende begeleider: Gratis - Scholieren in schoolverband: € 7,50

Zonder gids: - Volwassenen (16 jaar en ouder): € 4,00 - Jeugd tot 16 jaar, met betalende begeleider: Gratis

Deze tarieven zijn afkomstig uit meerdere bronnen en lijken consistent. Ze zijn bedoeld om zowel individueel toegankelijk als geschikt voor groepen te zijn, zoals schoolklassen of culturele bezoeken.

Beschrijving van de kelders en hun geschiedenis

De historische kelders onder de oude binnenstad van Arnhem zijn een levendig voorbeeld van middeleeuwse bouwpraktijken. Ze zijn uitgerust met typische elementen uit die tijd, zoals:

Kaarsennissen: houten of steenconstructies gebruikt om vloeren of muren te stutten.
Tongewelven: gewelven die vormvastheid en stabiliteit geven aan de ruimte.
Sparbogen: typische boogvormen die gebruikt werden bij de toegangspoorten en andere openingen.
Steenrijken: zware muren gemaakt van zandsteen of kalksteen, die de structuur stevig houden.
Wijnopslag: enkele kelders werden gebruikt voor het opslaan van wijn, zoals blijkt uit archeologische vondsten.

De kelders zijn verbonden onder de winkelstraten en vormen een netwerk dat al sinds de 11e eeuw in gebruik is. Tijdens de Tweede Wereldoorlog fungeerden sommige kelders als schuilplaatsen voor burgers tijdens de bombarie op Arnhem in september 1944. Tegenwoordig dienen de kelders ook als locatie voor feesten, zoals trouwerijen, en als culturele ruimte voor erfgoed en belevingsactiviteiten.

Deze kelders zijn dus niet alleen architectonisch interessant, maar ook een belangrijk onderdeel van de oorlogsgeschiedenis en het culturele erfgoed van Arnhem. Voor professionals in de bouw- en renovatiebranche bieden ze een unieke kans om oude technieken en materialen te bestuderen en eventueel toe te passen in huidige projecten gericht op het behouden van historische waarden.

Het Erfgoedcentrum Rozet

Het Erfgoedcentrum Rozet is via een fraaie tunnel verbonden met het keldernetwerk. Hier is een uitgebreide collectie van archeologische en historische vondsten te zien, waaronder de beroemde “Kraniersbeker” van het Gilde der Kraniers. Het centrum is een educatief en cultureel instituut dat de geschiedenis van Arnhem en de omliggende regio onderzoekt en presenteert.

De toegang tot het Erfgoedcentrum is gratis en kan worden gecombineerd met de wandeling door de kelders. Het centrum is gevestigd in het souterrain van Rozet, een multidisciplinair centrum voor cultuur, kennis en onderwijs. Het is dus een ideale plek voor bezoekers die geïnteresseerd zijn in de geschiedenis van de stad en de technische aspecten van oude bouwmethode.

Technische aspecten van de kelders

De kelders zijn opgebouwd uit zandsteen, kalksteen en hout. Ze zijn ondersteund door steenrijken en kaarsennissen, die nodig zijn om de ruimte te stutten. De toegangspoorten zijn uitgevoerd in de vorm van spaarbogen of gewelven. Deze technieken zijn typisch voor de middeleeuwse bouwpraktijk en worden vaak teruggevonden in stadsgebieden met een rijke historie.

De kelders zijn ook opgesplitst in verschillende compartimenten, waarschijnlijk om specifieke functies te kunnen uitvoeren, zoals opslag of wonen. De wandeling leidt bezoekers door deze verschillende compartimenten en legt uit hoe de ruimtes werden gebruikt.

Voor professionals in de renovatie- en bouwsector kan dit een inspiratiebron zijn voor het behoud en hergebruik van historische ruimtes. Het is namelijk essentieel om de structuur en de materialen in acht te nemen bij restauratieprojecten. De kelders van Arnhem zijn een levend voorbeeld van hoe historische ruimtes kunnen worden geïntegreerd in moderne stedelijke ontwikkeling.

Bezoek aan de kelders op 13 januari

Op 13 januari valt te bepalen of de kelders open zijn. Aangezien de kelders open staan op woensdagen, vrijdagen en zaterdagen van 12:00 tot 17:00 uur, is de kelder op 13 januari geopend, mits het een woensdag of vrijdag is. In het voorbeeld van 13 januari 2025 is het een woensdag, dus de kelders zijn open.

Er kunnen zowel gidsde wandelingen als zelfstandige bezoeken worden gemaakt. Voor een gidsde wandeling is geen inschrijving nodig. De wandelingen starten om 14.00 uur. Voor bezoekers die alleen willen lopen, is er een plattegrond beschikbaar. Het Erfgoedcentrum Rozet is te bezoeken na afloop van de wandeling.

Samenwerking met andere wandelingen

Hoewel de focus van deze artikel is op de wandelingen door de historische kelders, is er ook sprake van andere stadswandelingen in Arnhem en de omgeving, zoals een kunstkijkroute, een GR-wandelpad langs de parken, en een tweedaagse trektocht langs de Rijn. Deze activiteiten kunnen worden gecombineerd met een bezoek aan de kelders voor een volledige historische en culturele ervaring. Voor particulieren en renovatieprojecten kan dit een model zijn voor het integreren van historisch erfgoed in moderne stadsontwikkeling.

Conclusie

De wandeling door de historische kelders van Arnhem biedt een unieke kans om een glimp op te vangen van de middeleeuwse bouwpraktijk en de geschiedenis van de stad. Voor historici, architecten, renovateurs en particulieren is dit een inspirerende ervaring die veel kennis biedt over oude bouwmethode, materialen en de toepassing van historische ruimtes in huidige stedelijke contexten.

Het Erfgoedcentrum Rozet speelt een belangrijke rol in het verder uitdiepen van deze kennis en biedt daarnaast een gratis toegang tot archeologische collecties. De organisatie van de wandeling is professioneel en toegankelijk, met aangepaste tarieven voor verschillende doelgroepen. De kelders zijn een levend historisch monument dat regelmatig open staat en die bezoekers uit alle hoeken van Nederland en de wereld aantrekt.

Voor wie geïnteresseerd is in het behoud van historische gebouwen en het integreren van oud en nieuw in stedelijke omgevingen, is een bezoek aan de kelders van Arnhem een aanrader.