Ventilatie-eisen voor kelders: specifieke richtlijnen en praktische toepassing in bergingruimtes

Published by Redactie on juli 15, 2025 | Category kelder

Ventilatie in kelders is een cruciale factor bij het voorkomen van vochtproblemen, schimmelvorming en slechte luchtkwaliteit. Hoewel kelders vaak niet als leefruimte worden gebruikt, zijn ze toch kwetsbaar voor vocht en condensatie, vooral wanneer de ventilatie niet optimaal is. In dit artikel wordt ingegaan op de ventilatie-eisen voor kelders, met een focus op bergingruimtes. Op basis van de relevante richtlijnen uit de NEN-normen, Bouwbesluit en praktische aanbevelingen uit expertartikelen, worden zowel de technische eisen als de aanbevolen oplossingen voor kelderverluchting besproken.

Wat zijn de ventilatie-eisen voor een kelder?

In Nederland en België gelden er duidelijke richtlijnen voor de ventilatiecapaciteit van ruimtes in nieuwbouw en renovatieprojecten. Deze richtlijnen worden voornamelijk bepaald door de Bouwbesluit-regelgeving en de NEN-normen. Hoewel het Bouwbesluit niet expliciet aangeeft wat de ventilatie-eisen zijn voor kelders, is in de NEN 1087 wel een overzicht te vinden van de benodigde ventilatiecapaciteit per ruimte. Voor ruimtes die niet voor leefdoeleinden zijn bestemd, zoals bergingen, gelden specifieke eisen.

Ventilatie-eisen voor kelders volgens NEN 1087

De NEN 1087 is een norm die richtlijnen geeft voor de nominale ventilatiecapaciteit van verschillende ruimtes in woningen. Voor kelders zijn er de volgende richtlijnen:

Berging en schuur: 1 dm³ per seconde per m² netto vloeroppervlak, met een minimum van 7 dm³ per seconde.

Deze eisen zijn gebaseerd op het idee dat zelfs ruimtes die niet voor leefdoeleinden worden gebruikt, toch een minimale ventilatiecapaciteit nodig hebben om vocht en luchtverstopping te voorkomen. Het minimum van 7 dm³/s is belangrijk om ervoor te zorgen dat de luchtcirculatie in de ruimte voldoende is om condensatie te voorkomen.

Het is belangrijk te begrijpen dat deze ventilatiecapaciteit niet automatisch betekent dat de lucht van buiten komt. Het Bouwbesluit stelt dat in verblijfsruimten en -gebieden ten minste 50% van de ventilatiecapaciteit moet komen van buiten. In bergingruimtes zijn deze eisen echter minder strikt, maar het is wel aan te raden om de ventilatie zo goed mogelijk aan te sluiten op de buitenlucht om vochtproblemen te voorkomen.

Praktische toepassing van ventilatie in kelders

In de praktijk betekent dit dat een kelderverluchtingssysteem in bergingruimtes minstens een afvoercapaciteit moet hebben van 7 dm³/s of 70 liter per seconde. Dit betekent dat de luchtstroom snel genoeg moet zijn om vochtige lucht uit de ruimte te halen en te vervangen door droge lucht.

Mechanische ventilatie: een betere oplossing

Voor bergingen in kelders is natuurlijke ventilatie vaak niet voldoende. Door de lage temperatuur en het feit dat kelders onder de grond liggen, ontstaat er vaak een slechte luchtcirculatie. Daarom is een mechanisch ventilatiesysteem meestal de aanbevolen oplossing. Een dergelijk systeem kan automatisch worden aangestuurd door een vochtsensor, wat zorgt voor een efficiënter en doelgerichter ventilatieproces.

Aanbevolen oplossingen

In expertartikelen wordt vaak gesuggereerd om het volgende te overwegen:

Afvoeropening: Minstens één afvoeropening van 10 cm diameter.
Luchttoevoeropening: Ook een luchttoevoeropening van 10 cm diameter, op een tegenovergestelde kant van de kelder.
Mechanische ventilator: Een krachtige ventilator, bij voorkeur met een vochtsensor, die continu lucht uit de kelder afvoert.

Een typische aanbevolen oplossing is een ventilatiesysteem type C of D, waarbij het luchtdebiet minstens 25 m³/h moet zijn. Dit is gelijk aan ongeveer 0,004 dm³/s, wat in de praktijk voldoende is voor een kelderbergingsruimte van 10 m².

Typische fouten bij kelderverluchting

Een veelvoorkomende fout is het beperken van ventilatie tot één opening. Dit is niet voldoende, omdat er geen luchtstroom ontstaat. Ventilatie werkt namelijk door een luchtstroom van binnen naar buiten. Daarom is het essentieel dat zowel een afvoeropening als een luchttoevoeropening aanwezig zijn. Verder is het aan te raden om deze openingen op tegenoverliggende kanten van de kelder te plaatsen, zodat er een goede luchtcirculatie ontstaat.

Vochtbestrijding en ventilatie

Hoewel ventilatie een belangrijk onderdeil is van vochtbestrijding, is het niet altijd voldoende. In kelders waar opstijgend vocht of doorslaand vocht voorkomt, is ventilatie alleen niet voldoende. In dergelijke gevallen is het aan te raden om een expert in te schakelen voor professionele vochtbestrijding. Een ventilatiesysteem kan hierbij een aanvullende rol spelen, maar niet de hoofdrol.

Ventilatie in nieuwbouw en renovatieprojecten

Bij het ontwerp en bouwen van een nieuwe kelder is het verstandig om de ventilatie vanaf het begin goed in te richten. Dit voorkomt extra werk en mogelijke kosten bij latere renovaties. In nieuwbouwprojecten is het vaak gebruikelijk om een balansventilatiesysteem (type D) of een afvoerstroomventilatiesysteem (type C) in te bouwen. Deze systemen zijn geavanceerd en kunnen worden aangestuurd door vochtsensoren.

Bij renovatieprojecten is het echter ook mogelijk om een decentraal ventilatiesysteem in te bouwen. Dit is vooral geschikt voor bestaande kelders waarbij de bouwstructuur niet gemakkelijk te veranderen is. Een dergelijk systeem kan op een opening worden aangesloten en is vaak gemakkelijker en goedkoper te installeren.

Berekening van ventilatiecapaciteit

Bij het berekenen van de vereiste ventilatiecapaciteit voor een berging in een kelder kan de volgende formule worden gebruikt:

Ventilatiecapaciteit (in dm³/s) = 1 dm³/s per m² netto vloeroppervlak × oppervlakte van de ruimte (in m²)

Voorbeeld: Een berging van 10 m² vereist minstens 10 dm³/s ventilatiecapaciteit.

Het is ook belangrijk om rekening te houden met eventuele overstroomcapaciteit, vooral bij systemen die ook worden gebruikt voor andere ruimtes in de woning. In dat geval kan de ventilatiecapaciteit van de kelder worden verlaagd, mits er voldoende luchtcirculatie is via andere ruimtes.

Samenvatting

Ventilatie in kelders, en met name in bergingruimtes, is een belangrijk onderdeel van het voorkomen van vochtproblemen en schimmelvorming. Hoewel het Bouwbesluit geen expliciete eisen stelt voor ventilatie in kelders, zijn er duidelijke richtlijnen in de NEN 1087 die aanbevelen om minstens 7 dm³/s ventilatiecapaciteit te hanteren voor bergingruimtes. In de praktijk is een mechanisch ventilatiesysteem, eventueel met vochtsensor, meestal de meest efficiënte oplossing.

Bij het ontwerp of renovatie van een kelder is het verstandig om de ventilatie goed in te richten. Dit voorkomt langdurige vochtproblemen en zorgt voor een gezonde luchtstroom. Als het vochtprobleem al aanwezig is, is ventilatie alleen vaak niet voldoende. In dergelijke gevallen is het aan te raden om professionele hulp in te schakelen voor vochtbestrijding.

Conclusie

Ventilatie van een kelders berging is een essentieel onderdeel van een duurzame en gezonde woning. Door voldoende ventilatiecapaciteit te garanderen en mechanische systemen in te zetten, kan vocht en schimmel worden voorkomen. Bij het ontwerp en bouwen van een nieuwe kelder of bij renovatieprojecten is het verstandig om rekening te houden met deze eisen. Met een goed ontworpen ventilatiesysteem kan een kelders berging worden beschermd tegen luchtverstopping en vochtproblemen, wat het gebruik van deze ruimte comfortabeler en duurzamer maakt.