Het gezegde 'water in de kelder' in de bouw, renovatie en real estate

Published by Redactie on juli 15, 2025 | Category kelder

In de Nederlandse taal speelt water een centrale rol in vele spreekwoorden en gezegden. Het gezegde 'water in de kelder' is er een van de meest bekende. In de context van real estate, renovatie en bouw is deze uitdrukking niet alleen taalkundig interessant, maar ook technisch relevant. Het duidt namelijk zowel op een figuurlijke situatie – zoals financiële problemen of kledingproblemen – als op een concrete bouwtechnische situatie: het voorkomen van waterinfiltratie in de kelder van een woning. In deze artikel wordt diepgaand ingegaan op de betekenis, de technische achtergronden en de praktische toepassing in de bouwsector.

Betekenis en oorsprong

De uitdrukking 'water in de kelder' heeft meerdere betekenissen, afhankelijk van de context. In de taalkundige zin wordt het vaak gebruikt om aan te duiden dat iemand in financiële problemen zit, zoals vermeld in het Vlaamse gezegde: 'Er in financieel opzicht slecht aan toe zijn.' In het Drentse dialect is het gezegde al opgetekend in 1923 als een eufemisme voor faillissement.

Een tweede betekenis is louter praktisch: het verwijst naar fysiek water dat in de kelder van een woning staat. Dit kan gebeuren door slechte afwatering, regenwaterinfiltratie of grondwater. In de bouwsector is dit een belangrijk onderwerp, omdat water in de kelder niet alleen een kwaliteitsprobleem betreft, maar ook kan leiden tot schimmelvorming, afbraak van constructies en gezondheidsrisico’s voor bewoners.

Een derde betekenis is eveneens figuurlijk en verwijst naar kleding. In Vlaamse en Brabantse uitdrukkingen betekent 'water in de kelder' dat iemand een broek draagt waarvan de pijpen te kort zijn. Dit gezegde wordt soms gebruikt in een spottende context: 'Mannen die een broek dragen die te kort is, hebben water in hunne kelder.'

Deze meervoudige betekenissen tonen aan dat het gezegde 'water in de kelder' zich in verschillende contexten kan voordoen. Voor de real estate-sector en de bouwsector is vooral de technische betekenis relevant, aangezien dit direct gerelateerd is aan de kwaliteit en de duurzaamheid van woningen.

Technische betekenis en bouwtechnische problemen

Wanneer in een woning water in de kelder staat, kan dit een symptoom zijn van verschillende bouwtechnische problemen. De belangrijkste oorzaken zijn:

Slechte afwatering: Indien de afwateringssystemen niet goed werken, kan regenwater of grondwater zich verzamelen rond de fundering. Dit leidt tot waterinfiltratie in de kelder. In zo’n geval is het noodzakelijk om de afwatering te herstellen of aan te passen.
Leidingenlekken: Leidingen die onder de vloer of in de kelder lopen, kunnen lekken. Dit is vaak lastig te detecteren, maar leidt uiteindelijk tot water in de kelder. Een inspectie met camera of sonde is dan nodig om het probleem te lokaliseren.
Zwakke fundering of wandconstructie: Oudere woningen met zand- of leemfundering zijn gevoeliger voor waterinfiltratie. Ook keldermuren die niet voldoende zijn afgedicht kunnen water opnemen, vooral bij hoge grondwaterstanden.
Verkeerde afwatering van de buitenomgeving: Regenwater van de daken of de omliggende grond moet goed worden afgevoerd via afwateringskuilen en afvoergroeven. Indien dit niet het geval is, kan het water naar de kelder stromen.

Oplossingen en preventie in de renovatie

Bij de renovatie van een woning waarin water in de kelder staat, zijn er verschillende maatregelen die genomen kunnen worden. De keuze hangt af van de oorzaak van het probleem, de leeftijd van de woning en de bouwtechniek.

Afwatering verbeteren: Een efficiënte afwatering is essentieel om waterinfiltratie te voorkomen. Dit kan bijvoorbeeld worden gedaan door:
- De afvoergroeven uit te breiden of aan te passen.
- Afwateringskuilen aan te leggen of te herstellen.
- De afwatering van het dak en de omliggende grond te verbeteren.
Afdekking van keldermuren: Voor keldermuren is een afdekking met een bitumineuze of EPDM-dichting vaak nodig. Deze dichting zorgt ervoor dat water niet in de muren terechtkomt.
Leidingen inspecteren en herstellen: Bij vermoeden van lekkages in de leidingen is een inspectie met een camera of sonde noodzakelijk. Indien lekkages worden gevonden, moeten de leidingen worden gerepareerd of vervangen.
Verhogen van de vloer of installeren van een waterniveaucontrole: In sommige gevallen is het nodig om de vloer van de kelder licht te verhogen of een systeem aan te brengen dat het waterniveau in de gaten houdt. Dit kan voorkomen dat water zich opnieuw in de kelder verzamelt.
Afscherming van de fundering: Bij woningen met zand- of leemfundering is het soms nodig om de fundering te afschermen met een waterdichte laag. Dit kan worden gedaan met een injectie van waterdichte materialen of het aangeleggen van een membraan.

Invloed op de waarde van de woning

Een woning met een kelder waarin water staat, heeft vaak een lagere marktwaarde. Dit komt omdat potentiële kopers vaak aarzelen bij het kopen van een woning met dergelijke problemen. Daarnaast zijn de herstelkosten vaak aanzienlijk, wat de aantrekkelijkheid verder vermindert.

In de real estate-sector is het daarom belangrijk dat bij de inspectie van een woning aandacht wordt besteed aan de kelder. Een inspectie kan duidelijk maken of er waterinfiltratie aanwezig is en wat de oorzaak is. Dit geeft zowel koper als verkoper inzicht in de staat van de woning en de eventuele remedie die nodig is.

Juridische en bouwtechnische eisen

In de Nederlandse bouwregelgeving zijn er richtlijnen voor de afwatering en de waterdichtheid van woningen. Deze richtlijnen zijn opgenomen in het Bouwbesluit en de Bouwtechnische Verordening. Voor nieuwbouw gelden striktere eisen dan voor renovatie, maar ook bij renovatie moet er aandacht zijn voor waterdichtheid en afwatering.

Een woning met water in de kelder voldoet vaak niet aan de eisen van de woningborging. Daarnaast kan het probleem leiden tot schimmelvorming, wat een gevaar voor de gezondheid betreft en aanleiding kan zijn tot klachten bij de woningborging.

Samenvatting

Het gezegde 'water in de kelder' is in de bouwsector niet alleen een figuurlijke uitdrukking, maar ook een concrete technische situatie die aandacht verdient. Water in de kelder kan ontstaan door slechte afwatering, lekkages in leidingen, zwakke fundering of verkeerde afwatering van de buitenomgeving. Bij renovatie is het noodzakelijk om deze problemen aan te kaarten en op te lossen. Dit kan gedaan worden door de afwatering te verbeteren, leidingen te inspecteren, keldermuren af te dichten of de fundering te afschermen.

Voor de real estate-sector is een kelder met waterinfiltratie een afbreuk aan de waarde van de woning. Daarnaast kan het leiden tot gezondheidsrisico’s en juridische complicaties. Het is daarom belangrijk dat bij de inspectie van een woning aandacht wordt besteed aan de kelder en eventuele waterproblemen.

Bij het gebruik van het gezegde 'water in de kelder' in de bouwsector of real estate moet dus geletten worden op zowel de taalkundige als de technische betekenis. Dit geeft een beter begrip van de problematiek en helpt bij het bepalen van de juiste oplossing.

Bronnen

gezegde