Bouwen van een waterkelder: toepassingen, technieken en kosten

Bij bouw- en renovatieprojecten speelt het thema water en vocht een cruciale rol. Een waterkelder is een ondergronds of afgedekt bassin dat water kan opslaan, bijvoorbeeld voor huishoudelijk gebruik, drinkwater, of als buffer tegen wateroverlast. Het bouwen van zo’n kelder vraagt niet alleen om technische kennis, maar ook om aandacht voor waterdichtheid, drainage, en eventuele invloeden op het grondwaterpeil. Dit artikel biedt een overzicht van de toepassingen van waterkelders, de technieken voor kelderdichting en de relevante bouwtechnieken, evenals de kosten die erbij horen. Het is geschreven op basis van actuele informatie uit betrouwbare bronnen over ondergrondse wateropslag, kelderdichting en bouwtechnieken.

Wat is een waterkelder?

Een waterkelder is een ondergronds of afgedekt bassin dat water kan opslaan, vaak hemelwater. Deze constructies worden ook wel regenkelders of cisternen genoemd. In historische contexten werden waterkelders gebruikt om drink- en huishoudwater te verzorgen in gebieden waar grondwater schaars was of onbruikbaar. Het water werd via daken en goten verzameld en in de kelder opgeslagen, vaak met een filter van zand of grind. Tegenwoordig worden waterkelders ingezet voor het opvangen en bufferen van regenwater, het ontlasten van rioolstelsels, of als tijdelijke opslag in tunnels en bij wateroverlast.

Deze kelders kunnen onder gebouwen, straten, pleinen of openbare ruimtes worden geplaatst. De constructie moet waterdicht zijn en goede ventilatie bieden om vochtproblemen, schimmelvorming en de ophoping van radongas te voorkomen. Materialen zoals metselwerk of gewapend beton worden vaak gebruikt. Prefab betonnen kelders uit één stuk bieden voordelen qua waterdichtheid en constructieve stabiliteit.

Toepassingen van waterkelders

Waterkelders hebben diverse toepassingen in de moderne bouwpraktijk:

• Hemelwaterafvoer en waterberging: Waterkelders helpen bij het opvangen van regenwater tijdens hevige regenval. Dit vermindert de belasting op het rioolstelsel en voorkomt wateroverlast.
• Gietwater in de land- of tuinbouw: Regenwater dat in een waterkelder is opgeslagen, kan later worden gebruikt voor gieten, waardoor het gebruik van drinkwater wordt teruggebracht.
• Huishoudelijke toepassingen: Het water uit een waterkelder kan gebruikt worden voor toiletspoeling, wasmachines of andere huishoudelijke doeleinden.
• Waterbuffering in tunnels: Waterkelders worden gebruikt om tijdelijk water op te slaan in tunnels, met name bij overlast door regenwater of grondwater.

Daarnaast zijn waterkelders ook nuttig voor het aanvullen van de grondwaterstand in droge periodes, wat kan bijdragen aan een betere ecologische balans.

Bouwtechnieken voor waterkelders

Het bouwen van een waterkelder vereist zorgvuldige planning en uitvoering. Er zijn verschillende bouwtechnieken en materialen die kunnen worden ingezet, afhankelijk van de functie van de kelder en de grondvoorwaarden.

1. Waterdichte materialen en constructies

Voor de bouw van een waterkelder is het van belang dat het ontwerp waterdicht is. De muren en vloer moeten zodanig zijn geconstrueerd dat water niet naar binnen kan trekken. Materialen zoals gewapend beton, metselwerk en prefab betonblokken zijn vaak gebruikt. Deze materialen kunnen worden aangevuld met waterdichte coatings of folies om extra bescherming te bieden.

2. Ventilatie en radongasvoorziening

Een waterkelder moet goed geventileerd zijn. Dit is nodig om vochtproblemen en schimmelvorming te voorkomen, maar ook om de ophoping van radongas te beperken. Radongas kan via grondwater of poriën in de bodem in de kelder terechtkomen. Door goed geventileerde openingen of ventilatiesystemen kan dit gas uit de kelder worden afgevoerd.

3. Invloed op grondwater

Het bouwen van een kelder of damwand kan leiden tot een verhoging van het grondwaterpeil. Dit kan gevolgen hebben voor de stabiliteit van de bodem en de fundering van het gebouw. In regio's met een hoge grondwaterstand is het daarom belangrijk om dit aspect te beoordelen en eventueel maatregelen te nemen, zoals het gebruik van een onttrekkingsinrichting of pomp.

Technieken voor kelderdichting

Als een kelder al is gebouwd en vochtproblemen opduiken, zijn er verschillende methoden beschikbaar om de kelder waterdicht te maken. De keuze voor een methode hangt af van factoren zoals de oorzaak van het vocht, de toegankelijkheid van de buiten- of binnenkant, en de budgettaire mogelijkheden.

1. Waterdicht maken vanaf de binnenkant

Een veelgebruikte methode is het aanbrengen van een waterdichte laag aan de binnenkant van de kelder. Dit kan bestaan uit:

• Bitumenlaag: Aanbrengen van een bitumenlaag op de buitenkant van de keldermuren.
• Waterdichte cementcoating of verf: Een laag cement of verf die vochtwerend is.
• Waterdichte folie: Aanbrengen van een dampscherm of membraan op vloeren en wanden.

Bij deze methode wordt een kelderbekuiping uitgevoerd. Dit betreft het aanbrengen van een waterdichte laag, ofwel stijf of soepel. Bij stijve bekuiping wordt een waterdichte pleister aangebracht op de vochtige muren. Bij soepele bekuiping wordt een flexibele folie of gel gebruikt die de wanden beschermen tegen opstijgend vocht.

2. Waterdicht maken vanaf de buitenkant

Een permanente en effectieve methode is het aanbrengen van een waterdichte laag aan de buitenkant van de keldermuren. Deze methode is echter minder vaak gekozen, omdat het betekent dat de muren volledig bloot moeten komen te liggen. Dit vereist het uitgraven van een deel van de tuin of voor- en achtertuin, wat tijd- en kostenintensief is. De voordelen zijn echter dat het een permanente oplossing biedt en vaak betere resultaten oplevert dan kelderdichting vanaf de binnenkant.

3. Kelderdrainage

Bij een kelderdichting is het soms ook nodig om overtollig water af te voeren. Dit kan met een drainage systeem. Bij wanddrainage wordt een noppenmembraan aangebracht op de muren, waardoor water kan lopen en via een afvoersysteem wordt weggeleid. Een drainage systeem wordt vaak in combinatie gebruikt met bekuiping.

Kostenaanpassing bij kelderdichting

De kosten van het waterdicht maken van een kelder hangen af van de methode die gekozen wordt en de omvang van het werk. Voor een kelder van 20 m² liggen de totaalkosten tussen €3.500 en €10.000, afhankelijk van de toegepaste technieken en extra maatregelen zoals drainage of injectie.

Hieronder een overzicht van de gemiddelde kosten per methode:

De exacte kosten kunnen variëren afhankelijk van de omstandigheden op de bouwlocatie, zoals de toegankelijkheid van de kelder, de mate van vochtproblemen en de benodigde materialen. Het is daarom verstandig om meerdere vrijblijvende offertes aan te vragen om de meest geschikte en kostenefficiënte oplossing te kiezen.

Voorkomen van water in de kelder

Het voorkomen van water in de kelder begint bij de bouw of renovatie. Tijdens nieuwbouwprojecten is het verstandig om reeds vanaf het begin maatregelen te nemen voor een waterdichte kelder. Dit kan bijvoorbeeld door het aanbrengen van een waterdichte laag tijdens de constructie of door het bouwen van een drainage systeem dat overtollig water afvoert.

Als een kelder al vochtproblemen vertoont, is het verstandig om professionele hulp in te schakelen. Een inspectie kan de oorzaak van het probleem achterhalen, waarna passende maatregelen worden genomen. De oplossing kan variëren van een eenvoudige bekuiping tot een complexe drainageconstructie of injectiebehandeling.

Een kelderdichting is niet alleen belangrijk voor de levensduur van de kelder, maar ook voor de gezondheid. Vocht en schimmel in de kelder kunnen gevolgen hebben voor de luchtvochtigheid in het huis en het welzijn van de bewoners. Daarom is het verstandig om eventuele vochtproblemen op tijd op te sporen en te verhelpen.

Conclusie

Het bouwen van een waterkelder is een complex, maar belangrijk onderdeel van moderne bouwpraktijken. Waterkelders kunnen worden ingezet voor drinkwater, huishoudelijk gebruik, waterberging en het ontlasten van rioolstelsels. Het ontwerp en de uitvoering van een waterkelder vereisen aandacht voor waterdichtheid, ventilatie en eventuele invloeden op het grondwaterpeil. Bij bestaande kelders die vochtproblemen vertonen, zijn er verschillende methoden voor kelderdichting beschikbaar, variërend van binnen- naar buitenbehandeling en drainageconstructies. De keuze voor een methode hangt af van de oorzaak van het probleem en de praktische toepasbaarheid. De kosten van kelderdichting kunnen variëren, maar liggen meestal tussen €3.500 en €10.000 voor een kelder van 20 m². Het is verstandig om professionele hulp in te schakelen en meerdere vrijblijvende offertes aan te vragen om de meest geschikte en kostenefficiënte oplossing te kiezen.

Bronnen

1. Waterkelder
2. Grondwaterstijging en bouw van een kelder
3. Water in kelder
4. Kelder waterdicht maken