Wie is verantwoordelijk voor wateroverlast in de kelder: een duidelijk kader voor eigenaars

Wateroverlast in de kelder is een veelvoorkomend probleem dat zich op verschillende manieren kan manifesteren, zoals vochtige muren, schimmelvorming, of zelfs het onderlopen van de kelder door regen- of grondwater. Dit kan leiden tot schade aan spullen, risico’s op elektrische kortsluiting en een verhoogd risico op gezondheidsklachten. Het vraagstuk dat vaak optreedt bij zo’n situatie is: wie is er verantwoordelijk voor het oplossen van het probleem? Dit artikel biedt een overzicht van de verantwoordelijkheden van de verschillende partijen, op basis van actuele wetgeving, jurisprudentie en praktijkrichtlijnen.

Verantwoordelijkheid van de perceeleigenaar

De perceeleigenaar heeft een centrale rol in de beheersing van wateroverlast. Volgens meerdere bronnen en juridische richtlijnen is de eigenaar verantwoordelijk voor de bouwkundige staat van zijn woning en het voorkomen van schade veroorzaakt door water. Dit geldt zowel voor de boven- als ondergrondse delen van de woning.

Bouwkundige staat en waterdichtheid

Volgens het Bouwbesluit 2012 zijn kelders die gebruikt worden als verblijfsruimte (zoals een souterrainwoning of een beneden maaiveld gelegen badkamer of keuken) verplicht waterdicht. Dit is vastgelegd in artikel 3.26 van het Bouwbesluit. Echter, kelders die als opslagruimte worden gebruikt hoeven niet per se waterdicht te zijn. Dit betekent dat de verantwoordelijkheid voor het maken van een kelder waterdicht bij de eigenaar ligt, indien deze ruimte als verblijfsruimte wordt gebruikt.

Eigenaar als verantwoordelijke partij

Zowel in de praktijk als in de jurisprudentie is het duidelijk dat de eigenaar verantwoordelijk is voor de preventie en remediatie van wateroverlast op eigen terrein. Dit omvat het onderhoud van de afvoerbuizen, dakgoten en eventuele pompinstallaties die gebruikt worden om water uit de kelder of kruipruimte te pompen. Als de kelder onderloopt vanwege een hoge grondwaterstand, moet de eigenaar ervoor zorgen dat maatregelen worden genomen om schade te voorkomen. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit het plaatsen van een dompelwaterpomp of het aanbrengen van een waterdicht laag in de kelder.

Onderhoud en voorkomen van schade

Het is ook de verantwoordelijkheid van de eigenaar om ervoor te zorgen dat de woning goed onderhouden is. Dit omvat het schoonmaken van dakgoten, het herstellen van eventuele lekkages en het beheer van het grondwaterpeil in de kruipruimte. In geval van schade aan spullen of risico’s op brand of elektrische kortsluiting is het verstandig om contact op te nemen met de brandweer of een professioneel advies in te winnen.

Rol van de gemeente en waterschappen

Hoewel de eigenaar een belangrijke rol speelt in het oplossen van wateroverlast, zijn ook de gemeente en waterschappen betrokken bij het waterbeheer. Deze partijen hebben een zorgplicht wanneer het gaat om het beheren van het grond- en rioleringssysteem.

Aanspreekpunt bij wateroverlast

De gemeente is aanspreekpunt bij wateroverlast, met name als het probleem ontstaat door een tekortkoming in het rioleringssysteem of als er sprake is van een hogere grondwaterstand dan normaal. De gemeente heeft de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat het rioleringsstelsel functioneert en dat er voldoende ruimte is voor afvoer van regenwater en grondwater. Dit geldt ook voor open water zoals sloten, kanalen en rivieren.

Samenwerking tussen waterschappen en gemeenten

Waterschappen zijn verantwoordelijk voor het beheer van het grondwaterpeil in het landschap. Zij bepalen via stuwen en gemalen de hoogte van het waterpeil en zorgen zo voor de regulering van het grondwater. Gemeenten kunnen op hun beurt ook invloed uitoefenen op het grondwaterpeil, bijvoorbeeld door infiltratievoorzieningen of regelmaat aan te brengen in de openbare ruimte.

Juridische en praktijkgerichte aspecten

Het oplossen van wateroverlast is vaak een gezamenlijke verantwoordelijkheid van meerdere partijen. Dit maakt het belangrijk om duidelijk te weten wie verantwoordelijk is in welk geval. Onderstaand tabel geeft een overzicht van de verantwoordelijkheden per partij, op basis van de beschikbare informatie.

Praktische stappen bij wateroverlast

Bij het constateren van wateroverlast in de kelder of kruipruimte zijn er verschillende stappen die de eigenaar kan ondernemen. Deze stappen zijn ook aangegeven in meerdere bronnen.

Kortetermijnmaatregelen

• Verhuizen van spullen: Spullen in de kelder moeten op schappen of kasten worden geplaatst om ze droog te houden.
• Pompen: Gebruik van een dompel- of waterspuitpomp om het water uit de kelder te pompen.
• Controle op schade: Controleer of er sprake is van schimmelvorming of elektrische gevaar.

Langertermijnmaatregelen

• Waterdichting van de kelder: Wanneer de kelder als verblijfsruimte wordt gebruikt, is het verstandig om de kelder waterdicht te maken.
• Herziening van afvoersysteem: Controleer of de afvoerbuizen en riolering goed functioneren.
• Advies inwinnen: Overweeg het inwinnen van advies van een bouwprofessional of waterbeheerder.

Wetgeving en bouwvoorschriften

Het is belangrijk om te weten dat de bouwvoorschriften en wetgeving van toepassing zijn afhankelijk van hoe de kelder wordt gebruikt. Indien de kelder als verblijfsruimte wordt gebruikt, is waterdichtheid verplicht. Dit is bepaald in het Bouwbesluit 2012. In andere gevallen, zoals wanneer de kelder als opslagruimte dient, zijn de eisen minder strikt.

Samenwerking en gedeelde verantwoordelijkheid

In veel gevallen is wateroverlast het gevolg van een combinatie van oorzaken, zoals natuurlijke neerslag, de bodemsamenstelling of lekkende rioleringen. In dergelijke gevallen is het noodzakelijk dat meerdere partijen samenwerken om het probleem op te lossen. De eigenaar is hierbij meestal de牵头, aangezien hij verantwoordelijk is voor de bouwkundige staat van zijn woning. De gemeente en waterschappen spelen een rol bij het beheer van het grondwater en het rioleringssysteem.

Conclusie

Wateroverlast in de kelder is een complex probleem dat vaak meerdere oorzaken kan hebben. De verantwoordelijkheid voor het oplossen van dit probleem ligt in de eerste plaats bij de perceeleigenaar, die verplicht is om de bouwkundige staat van de woning te waarborgen. Echter, de gemeente en waterschappen spelen ook een rol bij het beheer van grondwater en riolering. Het is belangrijk om te weten wie verantwoordelijk is in welk geval, en wat er gedaan moet worden om schade te voorkomen. Door samenwerking en juridische kennis te combineren met praktische maatregelen, kan wateroverlast effectief worden voorkomen en opgelost.

Bronnen

1. Saris Company: Grondwateroverlast en de bouwkundige staat van gebouwen
2. Omroep West: Huiseigenaren vaak zelf verantwoordelijk bij wateroverlast
3. Blaricum: Wateroverlast
4. Putt: Grondwateroverlast