Stenen wijnkelders en hun rol in wijnkwaliteit en klimaatstabiliteit

Published by Redactie on juli 15, 2025 | Category kelder

In de wereld van wijnproductie en wijnopslag speelt de wijnkelder een centrale rol. Niet alleen dient het als ruimte voor opslag van flessen en vaten, maar ook de constructie en materialen van de kelder beïnvloeden de kwaliteit en het karakter van de wijn. Een van de meest interessante ontwikkelingen in de wijnwereld is de toepassing van steen in wijnkelders, zowel qua constructie als functioneel gebruik. Dit artikel bespreekt de rol van stenen in wijnkelders, hun effect op klimaatstabiliteit, en de voorbeelden van toepassing in de praktijk.

De functie van stenen in wijnkelders

Wijnkelders moeten een stabiel en constante omgeving bieden om de wijn te laten ontwikkelen en te rijpen. Hierin speelt materiaalkeuze een cruciale rol. Steen, in verschillende vormen en samenstellingen, wordt vaak gekozen omwille van zijn thermische massa, wettelijke eigenschappen en esthetische waarde.

Thermische stabiliteit door thermische massa

Een van de voornaamste redenen om stenen te gebruiken in wijnkelders is hun thermische massa. Steen heeft de eigenschap om warmte op te nemen en langzaam af te geven, wat helpt bij het beperken van temperatuurschommelingen. Dit is van grote invloed op de kwaliteit van de wijn, die gevoelig is voor abrupte veranderingen in omgevingstemperatuur. Zoals in de bronnen vermeld, draagt bijvoorbeeld het BlackRack wijnrek (bron 1) bij aan een stabiel klimaat in de wijnkelder door het gebruik van keramisch materiaal dat poreus is en vocht kan opnemen en afstaan. Dit helpt bij het reguleren van de luchtvochtigheid, een essentiële factor in wijnopslag.

Stenen als bouwmateriaal

In veel traditionele en moderne wijnkelders wordt steen gebruikt als bouwmateriaal. Stenen muren of vloeren kunnen het klimaat in een kelder stabieler maken door de thermische isolatie te verbeteren. Een voorbeeld hiervan is te vinden in Château Thuerry (bron 5), waar een ondergrondse wijnkelder geïnstalleerd is. De unieke ligging en het gebruik van natuurlijke materialen zoals steen dragen bij aan een ideale omgeving voor de opslag en rijping van wijn.

Daarnaast is stenen als bouwmateriaal ook erg duurzaam. Steen is inherent duur, vereist weinig onderhoud, en kan jarenlang standhouden. Dit maakt het een ideale keuze voor permanente constructies zoals wijnkelders, waar langdurig gebruik en stabiliteit belangrijk zijn.

Steen als functioneel element in wijnkelders

Niet alleen als bouwmateriaal, maar ook functioneel worden stenen toegepast in wijnkelders. Een voorbeeld hiervan is het gebruik van wijnrekken van keramische of granietmateriaal. BlackRack, zoals beschreven in bron 1, is een voorbeeld van een wijnrek gemaakt van een lichtabsorberend keramisch mengsel genaamd "ceramic fusion". Het ontbreken van licht in het materiaal is ideaal voor het langdurig opleggen van wijn, aangezien licht invloed kan hebben op de oxidatieprocessen en smaakontwikkeling van de wijn.

Ook in Wijngoed Thorn (bron 3) wordt gebruikgemaakt van stenen muren en een droog microklimaat om schimmels en andere schadelijke invloeden op de druivenstokken te beperken. De combinatie van oude maas sedimenten in de bodem en een droog klimaat creëert een ideale omgeving voor de groei van druiven en het rijpen van wijn.

Klimaatstabiliteit in de wijnkelder: waarom het belangrijk is

Wijnkelders zijn ontworpen om een controleerbaar en stabiel klimaat te bieden. Temperatuur en vochtigheid zijn twee van de meest belangrijke variabelen die bepalen hoe de wijn zal rijpen. Een te droog of te vochtig milieu kan bijvoorbeeld leiden tot te snelle of te trage rijping, of zelfs schimmelvorming.

Invloed van vochtigheid

In wijnkelders met hoge luchtvochtigheid kan er sprake komen van neerslag van stoffen zoals kaliumtartraten. Deze vormen wijnkristallen, die zichtbaar kunnen zijn in de flessen. Hoewel deze kristallen volledig onschadelijk zijn, kunnen ze voor sommige consumenten hinderlijk zijn. In bron 4 wordt uitgelegd dat wijn tijdens de gisting superverzadigd kan raken met zouten, wat leidt tot het neerslaan van kristallen. Het gebruik van keramische of stenen elementen in de wijnkelder kan helpen om deze processen te vertragen of te beperken.

Invloed van temperatuur

De temperatuur in een wijnkelder moet meestal tussen 10 en 18 graden Celsius liggen, afhankelijk van het type wijn. Stenen muren en vloeren helpen bij het onderhouden van deze temperatuur door hun thermische massa. Dit is vooral belangrijk in wijnkelders die ondergronds of in koele omgevingen gelegen zijn, zoals bijvoorbeeld bij Château Thuerry (bron 5), waar de wijnkelder in een beschermde ligging is geïnstalleerd.

Praktische toepassingen in wijnkelders

In de praktijk wordt steen op verschillende manieren gebruikt in wijnkelders. Dit kan variëren van het gebruik van stenen muren en vloeren tot het gebruik van wijnrekken, vaten, en andere functionele elementen.

Stenen muren en vloeren

In de wijnkelders van Wijngoed Thorn (bron 3) wordt gebruikgemaakt van stenen muren die bijdragen aan het droge microklimaat van de wijngaard. Deze muren helpen bij het reguleren van de luchtvochtigheid en beïnvloeden positief het terroir van de druiven.

Wijnrekken en wijnhouders

Wijnrekken zoals de BlackRack (bron 1) zijn ontworpen uit keramisch materiaal dat specifiek geschikt is voor wijnopslag. Deze rekken helpen bij het onderhouden van een constante temperatuur en vochtigheid, en voorkomen lichtinval.

Houten vaten en stenen elementen

Wijngoed Thorn (bron 3) gebruikt houten vaten uit de Bourgogne voor de vergisting en opslag van wijn. De combinatie van hout en steen in de kelder draagt bij aan de complexiteit van de wijn en de stabiliteit van het klimaat.

Conclusie

Stenen spelen een essentiële rol in wijnkelders, zowel als bouwmateriaal als functioneel element. De thermische massa van steen helpt bij het reguleren van temperatuur en vochtigheid, wat essentieel is voor de kwaliteit en rijping van de wijn. Daarnaast draagt het gebruik van keramische of granietmateriaal bij aan een ideale omgeving voor wijnopslag en beïnvloedt het positief de smaakontwikkeling van de wijn. In praktijkvoorbeelden zoals Wijngoed Thorn en Château Thuerry is het gebruik van stenen elementen een succesvolle strategie om een stabiel en duurzaam wijnklimaat te creëren.

Bronnen

steen
wijn