Wijnhuis en keldertechniek: hygiëne, rijping en opslag in moderne en traditionele kelders
Bij de productie van wijn speelt de kelder een centrale rol. Het is hier dat de wijn rijpt, fermenteert en klaar wordt voor de flessing. In de moderne wijnbouw combineren wijnmakers traditionele technieken met huidige innovaties om zowel de kwaliteit als de duurzaamheid te waarborgen. In dit artikel bespreken we op basis van praktijkvoorbeelden en kennis uit specialistische bronnen hoe wijn in de kelder wordt behandeld, welke materialen worden gebruikt en wat de rol is van hygiëne, rijping en opslag in het proces.
Hygiëne in de kelder
In een wijnkelder is het van groot belang dat alles zo hygiënisch mogelijk verloopt. Tijdens het gistingsproces kan de wijn gemakkelijk verontreinigd raken, wat leidt tot fouten zoals de bekende “kurk”-smakerij. Dit proces verloopt doorgaans over 2 à 3 weken, daarna wordt de wijn gescheiden van het gistbezinksel en overgepompt naar een schone tank.
Daarnaast wordt bij sommige wijnen, zoals de Zweigelt, de wijn gefilterd en gebotteld na een rijpingsperiode van enkele maanden in stalen tanks. Dit is een efficiëntere methode dan het gebruik van traditionele houten vaten in deze fase, aangezien stalen tanks een steriel milieu bieden en minder kans op oxidatie of microbiële activiteit geven. Stalen tanks zijn daarom een populaire keuze in wijnkelders waar snelheid en controle belangrijk zijn.
Traditionele en moderne opslagmethoden
Eiken vaten en amforen
In veel wijnkelders wordt gebruikgemaakt van eiken vaten voor het rijpingsproces. Deze vaten zijn geschikt voor zowel witte als rode wijnen en voegen complexiteit toe aan de wijn door de interactie met de houtvezels. In de vatenkelder van een bepaalde wijnboer in Duitsland wordt het gistingsproces bijvoorbeeld volledig in nieuwe eiken vaten uitgevoerd. De wijn wordt eerst geblend en daarna rijp, wat afwijkt van de gangbare methode bij sommige Bordeaux-producenten.
Een andere traditionele methode is het gebruik van amforen, grote keramische vaten met een lange geschiedenis in de wijnbouw. Deze vaten zijn open en worden slechts afgedekt met een witte doek om ongewenste bezoeken van insecten en andere onreinigheden te voorkomen. Tijdens de fermentatie wordt de wijn bescherming geboden door een laagje olijfolie, en op St. Martin’s Day (de Open Amforendag) wordt de amfoor geopend zodat de wijn kan stromen in karaffen. Dit leidt tot een natuurlijke filtering via de schillen en stelen die zich in het vatenbodem bevinden. Het resultaat is een fruitrijke, zachte en aromatische wijn met een relatief laag alcoholpercentage.
Kleivaten en stabilisatie
Nog een andere opslagmethode is het gebruik van kleivaten. Deze zijn poreuzer dan houten vaten en laten meer zuurstof door. De wijn wordt hierin voor de rijping opgeslagen, wat de rijping versnelt en de wijn toegankelijker en eleganter maakt. In tegenstelling tot de amforen wordt de wijn hier eerst geperst en gefermenteerd voor de rijping in klei. Dit is een minder traditionele, maar steeds populairder wordende techniek, vooral bij wijnmakers die op zoek zijn naar een subtielere en raffinagere wijn.
Daarnaast zijn er ook moderne technieken voor het helder maken van wijn. Een bekende methode is het klaren of klaringsproces, waarbij de net vergiste wijn wordt behandeld met klaringsmiddelen zoals eiwit of bentoniet. Deze middelen binden zich met vaste deeltjes in de wijn, die vervolgens naar de bodem zakken. Een alternatief is filtering, een snellere maar minder natuurlijke methode. Ook de koude stabilisatie wordt vaak toegepast, vooral bij commerciële wijnen, waarbij de wijn bij lage temperaturen wordt opgevoerd om neerslagen te voorkomen.
Kelders als werkruimte en erfgoed
Architectuur en productie
De architectuur van een wijnkelder is vaak een essentieel onderdeel van de productie. In een voorbeeld uit Duitsland is een vatenkelder ontworpen door een theaterarchitect, wat uniek is. Tijdens de oogst worden de wanden verwijderd om ruimte te maken voor productie, terwijl de ruimte na de oogst weer piekfijn opgebouwd wordt. Dit toont aan dat de kelder niet alleen een technische, maar ook een esthetische functie vervult.
De kelders zijn meestal historische ruimtes, zoals een vatenkelder die dateert uit 1926. In deze ruimtes gebeurt het oversteken van de wijn (soutirage) nog steeds met kaarslicht. De keldermeester gebruikt het schijnsel van de kaars om te bepalen of de wijn helder is of dat er tekenen zijn van troebelheid door droesem. Dit traditionele proces geeft een unieke sfeer aan de productie.
Biologische productie en zuiverheid
In de biologische wijnproductie is het gebruik van natuurlijke materialen en methoden centraal. Een Duits wijnhuis, Weingut Rings, heeft bijvoorbeeld een nieuwe locatie gebouwd waarbij gebruikgemaakt wordt van een natuurlijke temperatuurbeheersing. De wijn wordt hier niet gefilterd en rust via zwaartekracht, wat zorgt voor een zuivere en strakke wijn zonder restzoet. Deze aanpak is typisch voor Duitse wijn en is in opkomst door het steeds warmer wordende klimaat dat het mogelijk maakt om Zuid-Franse druivensoorten te kweken.
De wijnen van Weingut Rings zijn georiënteerd op zuiverheid en droogheid, wat een steeds groeiende smaakgroep aanspreekt. De productie is beperkt en gericht op kwaliteit, en de wijn heeft veel potentie om te ouderen. Dit maakt het een interessante keuze voor liefhebbers van wijn met een lange levensduur en complexe smaken.
Opbergruimtes en wijnkasten voor particulieren
Niet alleen professionele wijnmakers, ook particulieren hebben steeds meer interesse in de juiste opslag van wijn. Voor degenen die geen traditionele kelder hebben, zijn er moderne oplossingen zoals klimaatkasten. Deze zijn ontworpen om wijnen op de juiste temperatuur te bewaren en zijn ideaal voor liefhebbers met een uitgebreid wijnportefeuille.
Hoewel deze kasten praktisch zijn, hebben liefhebbers vaak meerdere nodig, afhankelijk van de hoeveelheid wijn die ze willen opslaan. Er zijn verschillende modellen beschikbaar die afgestemd zijn op de specifieke behoeften van wijnkenners.
Conclusie
Wijnen worden in de kelder rijp gemaakt, waar de hygiëne, het gebruik van materialen en de technieken van groot belang zijn. Of het nu gaat om moderne stalen tanks, traditionele eiken vaten of unieke amforen, elke methode beïnvloedt de uiteindelijke smaak en kwaliteit van de wijn. De kelder is niet alleen een technische ruimte, maar ook een plek waar traditie en innovatie samenkomen.
Voor wijnliefhebbers en particulieren is het belangrijk om te weten hoe wijn wordt gemaakt en bewaard, zowel voor het genieten van de wijn als voor de investering in een uitgebreide wijnportefeuille. Voor professionals in de wijnsector is het begrip van de keldertechnieken essentieel om kwaliteit en consistentie in hun productie te waarborgen.
Bronnen
Related Posts
-
Zwemkleding Kopen: Richtlijnen en Tips voor Kwaliteit, Duurzaamheid en Aanpasbaarheid
-
Geschiedenis en huidige toestand van de kelders onder het Zwolse stadhuis
-
Uitgaansplekken in de kelders van Zwolle: een overzicht voor renovateurs en bouwprofessionals
-
Zwevende PVC-vloeren in kelders: voordelen, installatie en toepassing
-
Zweetende kelder: oorzaken, preventie en duurzame oplossingen
-
Zwerver in de kelder: Risico’s, herkenning en beveiliging in woonzaken
-
Het aanleggen van een zwembad in een bestaande kelder: mogelijkheden, uitdagingen en aandachtspunten
-
De kostprijs van een zwembad in de kelder: factoren, uitvoering en maatregelen