Grondwaterproblemen en kelderwaterdichtheid: oplossingen en aandachtspunten voor eigenaren

Published by Redactie on juli 15, 2025 | Category kelder

Een kelder die niet toegankelijk is of last heeft van grondwater is een veelvoorkomend probleem bij woningen. Oorzaken kunnen zijn: ouder wordende constructies, veranderde grondwaterstanden, of een gebrek aan ventilatie en dichting. Zowel grondwaterproblemen als vochtige kelders hebben gevolgen voor het comfort van de woning, de gezondheid van de bewoners, en de duurzaamheid van de constructie. In dit artikel worden de meest relevante oplossingen en aandachtspunten besproken, gebaseerd op praktijkvoorbeelden en richtlijnen uit de sector.

Grondwaterproblemen en mogelijke oplossingen

Grondwater is een gevaarlijke vijand voor kelders. Het drukt tegen de muren en vloer en kan via scheuren of kimnaad lekken. In sommige gevallen is het grondwater zelfs te verhitten, zoals in een geval waarin een waterbron die 27 meter diep was, na pompen wit water opleverde. De verandering in kleur wees op verontreiniging of mineralen die bij pompen in oplossing kwamen. Zodanig dat grondwater niet altijd direct geschikt is voor directe toepassing, zoals in de tuin of voor huishoudelijk gebruik.

Handpompen versus elektrische pompen

Er is een opmerking in de bronnen dat in Oost-Duitsland handpompen gebruikt werden voor het oppompen van grondwater. Deze handpompen zijn eenvoudig, goedkoop en hebben geen elektriciteitsverbruik nodig. In bepaalde Afrikaanse landen zijn handpompen met kosten tussen de 100 en 200 euro beschikbaar. Deze methode is interessant, maar moet wel worden geëvalueerd in het licht van Nederlandse regelgeving en technische voorwaarden.

In Nederland is het gebruikelijker om elektrische dompelpompen te gebruiken. Deze zijn automatisch en kunnen het water op een constante manier oppompen. Het nadeel is de afhankelijkheid van elektriciteit en eventuele kosten bij huur.

Grondwaterverlaging en fundering

Het verlagen van de grondwaterstand kan gevolgen hebben voor de fundering van een woning. Volgens de CVDR (Cultuurmonumenten Verzakkingen Richtlijnen) kan een verlaagde grondwaterstand, bijvoorbeeld door bemaling voor de aanleg van een kelder, leiden tot ongelijke verzakkingen van de fundering. Dit is vooral relevant bij monumentale woningen of wanneer de fundering op staal is gelegd. In zo’n geval is het belangrijk om zorgvuldig te plannen en een grondonderzoek te laten uitvoeren voor aanvang van werkzaamheden.

Het aanbrengen of dieper uitgraven van een kelder is niet toegestaan zonder toestemming. Uitzonderingen zijn enkel toegestaan wanneer de ruimtelijke noodzaak is aangetoond en het risico op verzakking nihil is. Een vergunning is verplicht voor alle werkzaamheden aan de fundering of kelder, behalve voor eenvoudig onderhoud. Bij het aanleggen van een nieuwe kelder dient deze los van het bestaande bouwdeel te worden aangelegd, zodat de funderingbalken en gevelrooilijnen niet worden doorbroken.

Kelderwaterdichtheid: manieren om een kelder vochtvrij te maken

Een kelder die lek is of vochtig is, kan leiden tot schimmelvorming, lage luchtvochtigheid en gezondheidsproblemen. Daarom is het belangrijk om de kelder waterdicht te maken. Er zijn verschillende manieren om dit te doen, afhankelijk van de oorzaak van het vochtprobleem.

1. Scheuren en gaten dichten

De eerste stap is het dichten van eventuele scheuren of gaten in de keldermuren of vloer. Dit kan worden gedaan met waterdichte mortel. Het is belangrijk om de oppervlakte vet- en vuilvrij te maken en het vulmiddel in meerdere lagen aan te brengen. Door het aanbrengen in lagen vermindert men het risico op krimp en loslaat.

2. Pleisterwerk aanbrengen

Na het dichten van scheuren is het aanbrengen van een waterdichte pleister op de binnenmuren een logische volgende stap. Dit pleisterwerk moet goed in de poriën terechtkomen en eventueel worden aangebracht in meerdere lagen. De keuze van het product hangt af van de toestand van de ondergrond (nat, vochtig, poreus, of niet poreus). Het aanbrengen van pleisterwerk is een manier om de wanden en vloer een extra waterdichte laag te geven.

3. Ventilatie

Een veelgebruikte vergissing is het vergeten van de ventilatie. Zodra een kelder waterdicht is gemaakt, verdwijnen ook de natuurlijke ventilatiemogelijkheden. Dit kan leiden tot condensvorming op de muren en het plafond. Om dit te voorkomen, is het aan te raden om ventilatieroosters aan te brengen of, indien nodig, een mechanisch ventilatiesysteem in te richten. Dit zorgt voor een constante luchtverversing en vermindert het risico op schimmelvorming.

4. Bekuiping

Een bekorting, ook wel bekend als bekuiping, is een methode waarbij de wanden en vloer van de kelder volledig worden gemaakt waterdicht. Dit kan zowel met stijf als met soepel materiaal gebeuren. Een bekorting is een effectieve manier om grondwaterproblemen te bestrijden, maar vereist vaak professionele uitvoering.

Kelder waterdicht maken van binnen of van buitenaf?

Het dichtmaken van een kelder kan op twee manieren gebeuren: van binnen of van buitenaf. Het dichtmaken van buitenaf is technisch gezien mogelijk, maar in de praktijk wordt deze methode zelden toegepast. Hierbij moet de keldermuur volledig worden uitgegraven en afgelapt. Dit is tijdrovend en kost in de meeste gevallen veel geld.

Het dichtmaken van een kelder van binnen is de meest gebruikte methode. Het is sneller en minder tijdrovend, maar kan in sommige gevallen leiden tot minder leefruimte, bijvoorbeeld als een voorzetwand moet worden aangebracht. Dit is een belangrijk overweging bij de keuze van een methode.

Kosten en voordelen

Het waterdicht maken van een kelder heeft een aantal voordelen. Het voorkomt schimmelvorming, vermindert de luchtvochtigheid, en zorgt voor een gezondere woning. Daarnaast leidt het tot lagere stookkosten, omdat een vochtige kelder meer energie verbruikt om warm te worden. De kosten variëren afhankelijk van de methode en de mate van vochtprobleem. Het is daarom verstandig om meerdere vrijblijvende offertes van vochtspecialisten in te vragen, zodat men het meest efficiënte en kosteneffectieve plan kan kiezen.

Conclusie

Grondwaterproblemen en vochtige kelders zijn complexe kwesties die aandacht verdienen bij renovatieprojecten. Het is belangrijk om rekening te houden met de fundering, de grondwaterstand, en de ventilatie. Zowel het oppompen van grondwater als het waterdicht maken van een kelder zijn technische klussen die zorgvuldig moeten worden aangepakt. In Nederland is het aanleggen van een kelder of het verhogen van een bestaande kelder vergunningsplichtig, en vereist een grondige voorbereiding en onderzoek. Door de juiste maatregelen te nemen, kan men een kelder veilig en leefbaar maken, wat een waardevolle toevoeging is aan de woning.

Bronnen

massa