Woonoppervlakte van kelders: bouwkundige eisen, toepassing en berekening

Published by Redactie on juli 15, 2025 | Category kelder

Bij de bepaling van de woonoppervlakte van een woning zijn kelders vaak een belangrijk onderdeel, maar niet automatisch meegerekend. Een kelder wordt enkel als woonoppervlakte beschouwd als deze aan bepaalde bouwkundige criteria voldoet, zoals toegankelijkheid, ventilatie, lichttoetreding en thermische isolatie. Deze criteria zijn van groot belang bij renovatieprojecten, nieuwbouw en het vergroten van de leefruimte in stedelijke gebieden. In dit artikel wordt ingegaan op de regels rond woonoppervlakte bij kelders, hun bouwkundige eisen, toepassingen en de manier waarop de woonoppervlakte wordt berekend.

Wanneer is een kelder bewoonbaar oppervlakte?

Een kelder wordt als bewoonbare oppervlakte beschouwd als deze aan de volgende criteria voldoet:

Toegankelijkheid: De ruimte moet voorzien zijn van een veilige en permanente toegang, zoals een trap of deur.
Daglichttoetreding: De kelder moet voldoende licht ontvangen, bijvoorbeeld via een venster of lichtinvoeging.
Ventilatie: De ruimte moet voorzien zijn van een systematische ventilatie om de luchtvochtigheid en kwaliteit te waarborgen.
Hoogte: De vloerhoogte moet minstens 2,00 meter bedragen, zodat de ruimte leefbaar is.
Isolatie: De kelder moet thermisch geïsoleerd zijn en voldoen aan de eisen voor verwarming en energie-efficiëntie.
Afwerking: De ruimte moet afgewerkt zijn zoals een normale woning, met vloerbedekking, muren en plafond.

Als deze criteria worden nageleefd, kan een kelder functioneel worden ingezet als woonruimte, zoals een extra slaapkamer, woonkamer of werkkamer. In stedelijke omgevingen is dit een populaire aanpak om het inhuurdersbeleid te ondersteunen en de verdichting van de woningvoorraad te vergemakkelijken.

Bouwkundige eisen bij woonkelders

Woningen met een woonkelder moeten aan specifieke bouwkundige eisen voldoen. Deze eisen worden bepaald door het bestemmingsplan en lokaal bouwregelgeving. Enkele belangrijke richtlijnen zijn:

Vochtbestendigheid en vochtwerendheid: Een woonkelder moet goed beschermd zijn tegen vocht, grondwater en condensatie. Dit wordt vaak gerealiseerd via duurzame afwerkingen, funderingsisolatie en ventilatiesystemen.
Fundering: Vaak wordt bij de aanleg van een kelder tegelijkertijd de fundering vervangen of verbeterd, wat het bouwresultaat beter maakt en de levensduur van de woning verlengt.
Energieprestaties: Een woonkelder moet voldoen aan de energielabelingseisen en thermische isolatiecriteria. Dit is essentieel voor duurzaamheid en comfort.
Beveiliging: De toegang tot een woonkelder moet beveiligbaar zijn, bijvoorbeeld via een deur met slot of een veilig trapontwerp.
Toegankelijkheid voor mensen met een beperking: In sommige gevallen moet een woonkelder voorzien zijn van een toegankelijke trap of lift, afhankelijk van de regelgeving van het perceel.

In stedelijke gebieden zoals Amsterdam is het aanleggen van woonkelders een strategisch instrument om de verdichting te realiseren en extra woonruimte te creëren. Hierbij speelt het bestemmingsplan een belangrijke rol, aangezien het de voorwaarden bepaalt voor ondergrondse bouwactiviteiten.

Woonkelder in het kader van renovatie

Bij renovatieprojecten is het omzetten van een kelder naar bewoonbare ruimte een veelgebruikte strategie. Dit biedt de woningeigenaar de mogelijkheid om de leefruimte te vergroten zonder het perceel of het gebouw te veranderen. De voordelen van een woonkelder bij renovatie zijn:

Extra woonruimte: Een woonkelder kan worden ingericht als een extra kamer, zoals een woonkamer, slaapkamer of werkkamer.
Waardestijging: De toevoeging van extra woonruimte leidt vaak tot een waardestijging van de woning.
Duurzaamheid: Door de kelder thermisch te isoleren en energie-efficiënt in te richten, wordt het energieverbruik van de woning verlaagd.
Flexibiliteit: Een woonkelder biedt extra flexibiliteit in de ruimtelijke inrichting van het huis.

Tijdens de renovatie is het belangrijk om rekening te houden met de bouwkundige eisen en het bestemmingsplan. De aanleg van een woonkelder kan bijvoorbeeld gebeuren in combinatie met funderingssanering of het herstellen van de gevel. Dit maakt het een integraal onderdeel van het renovatieplan.

Hoe wordt de woonoppervlakte van een kelder berekend?

De berekening van de woonoppervlakte van een kelder volgt dezelfde regels als voor andere ruimtes in een woning, mits de ruimte leefbaar is. De woonoppervlakte wordt gemeten exclusief muren, trappenhuizen en niet-leefbare ruimtes zoals zolders, garages of opslagruimtes, tenzij deze voldoen aan de leefbaarheidscriteria.

Een kelder wordt meegerekend in de woonoppervlakte als deze voldoet aan de eisen voor leefbaarheid, zoals toegankelijkheid, lichttoetreding, ventilatie en afwerking. Bijvoorbeeld een kelder die als woonkamer is ingericht en voldoet aan de thermische en bouwkundige eisen, telt als woonoppervlakte.

De berekening van de woonoppervlakte van een woning kan worden uitgevoerd aan de hand van de volgende formule:

Vloeroppervlakte = bruikbare oppervlakte + circulatieoppervlakte (zoals trappenhuis) + functionele oppervlakte (zoals stookruimte)

De bruikbare oppervlakte omvat de leefruimte, zoals woonkamer, slaapkamer en keuken. De circulatieoppervlakte omvat de gangen en trappenhuizen, en de functionele oppervlakte omvat ruimtes zoals stookruimtes of opslagruimtes.

Woonkelder versus bergkelder

Hoewel een woonkelder en een bergkelder beide onderdeel kunnen zijn van de vloeroppervlakte, verschillen ze in functie en bouwkundige eisen. Een bergkelder wordt meestal niet meegerekend in de woonoppervlakte, tenzij deze is omgebouwd tot een bewoonbare ruimte. Een bergkelder dient hoofdzakelijk voor opslag en is niet ontworpen als leefruimte. De bouwkundige eisen voor een bergkelder zijn daarom minder streng dan voor een woonkelder.

In sommige gevallen kan een bergkelder worden omgebouwd tot een bewoonbare ruimte. Dit vereist echter vaak ingrijpende werkzaamheden, zoals het aanleggen van een venster, het isoleren van de wanden en het installeren van een verwarmings- en ventilatiesysteem. Deze omvorming is vaak de moeite waard, aangezien het resultaat een extra woonkamer kan zijn.

Woonkelder en regelgeving

De regelgeving rond woonkelders kan varieren per gemeente en afhankelijk van het bestemmingsplan. In het bestemmingsplan van Buitengebied 2009 is bijvoorbeeld het volgende geregeld:

Een kelder is een gedeelte van een gebouw dat aan de bovenzijde wordt afgedekt door de begane grondvloer.
Kelders moeten meegerekend worden bij de inhoud van een bouwwerk als deze van buiten toegankelijk zijn.
De inhoud van het hoofdgebouw mag niet groter zijn dan 750 m³, exclusief kelders die van buiten niet toegankelijk zijn.

Hoewel de regelgeving kan variëren, zijn er meestal duidelijke richtlijnen voor het aanleggen en ingerichten van een woonkelder. Het is daarom verstandig om bij een renovatie- of bouwproject contact op te nemen met de gemeente of een bouwkundig deskundige om de specifieke eisen in te winnen.

Conclusie

De woonoppervlakte van een kelder hangt af van de bouwkundige eisen en de toepassing van de ruimte. Een kelder wordt als woonruimte beschouwd als deze voldoet aan criteria zoals toegankelijkheid, lichttoetreding, ventilatie en afwerking. In stedelijke omgevingen is het aanleggen van een woonkelder een populaire strategie om de leefruimte te vergroten en de verdichting van de woningvoorraad te faciliteren. Bij renovatieprojecten kan een kelder worden omgebouwd tot een bewoonbare ruimte, wat vaak leidt tot een waardestijging van de woning.

Het is belangrijk om rekening te houden met de bouwkundige eisen en de regelgeving van het perceel. Een woonkelder kan een waardevolle toegave zijn aan een woning, zowel functioneel als esthetisch. Door zorgvuldige planning en duurzame materialen te gebruiken, kan een kelder worden omgevormd tot een comfortabele en duurzame leefruimte.

Bronnen

woonoppervlakte