Zwam in de kelder: herkenning, gevolgen en professionele bestrijding

Published by Redactie on juli 15, 2025 | Category kelder

Zwam in de kelder is een veelvoorkomend probleem dat niet alleen esthetische schade kan veroorzaken, maar ook serieuze risico’s met zich meebrengt voor de structuur en gezondheid in een woning. Zowel de kelderzwam als de huiszwam kunnen zich in vochtige ruimtes nestelen en langzaam maar zeker houten en stenen constructies aantasten. Het herkennen van de zwammensoorten, het begrijpen van hun groeisomstandigheden en de juiste aanpak zijn essentieel om schade te voorkomen. In dit artikel worden de kenmerken, gevolgen en mogelijke oplossingen voor zwam in de kelder besproken, gebaseerd op informatie uit betrouwbare bronnen.

Kenmerken en verschil tussen kelderzwam en huiszwam

Twee van de meest voorkomende zwammensoorten in kelders zijn de kelderzwam en de huiszwam. Hoewel ze in het begin van hun groei op het oog vergelijkbaar kunnen zijn, hebben ze duidelijke verschillen in uiterlijk, groeisnelheid en de schade die ze aanrichten.

Uiterlijke kenmerken

De kelderzwam is een donkerbruine of gele zwamsoort met een droog, glanzend oppervlak. In de vroege stadia is de zwam vaak wit of lichtgeel van kleur, maar verandert met de tijd in een diepere, donkere tint. Een van de kenmerken van de kelderzwam is het vormen van een poederachtige structuur, die het hout zodanig aantast dat het uiteindelijk volledig verpulverd. Het proces is echter relatief langzaam vergeleken met de huiszwam.

De huiszwam daarentegen heeft een witte, wollige textuur met oranje tot gele vlekken op het oppervlak. De randen van de zwam zijn dikker en geelwit van kleur, wat het makkelijker maakt om het van de kelderzwam te onderscheiden. De huiszwam gedijt goed in vochtige omgevingen en heeft een agressievere groeisnelheid dan de kelderzwam.

Groeisomstandigheden en schade

De kelderzwam komt meestal voor in donkere, vochtige ruimtes zoals kelders en kruipruimtes. De zwam groeit zichzelf vooral op houten structuren, maar kan ook funderingen, muren en beton aantasten. De schade die deze zwam veroorzaakt is aanzienlijk, omdat het hout geleidelijk in een poederachtige massa verandert. De groeisnelheid van de kelderzwam is echter langzaam vergeleken met de huiszwam.

De huiszwam daarentegen kan zich sneller ontwikkelen, ook op lagere vochtpercentages. Deze zwam heeft een grotere impact op houten constructies, omdat het relatief snel de structuur verzwakt. De schade die deze zwam veroorzaakt kan leiden tot instabiliteit van de woning, wat maatregelen verderop kostbaarder en ingrijpender maakt.

Herkenning van zwammen in de kelder

Het herkennen van zwammen is van groot belang om schade in de vroege stadia te kunnen beheersen. Het is echter niet altijd gemakkelijk om de zwammensoorten van elkaar te onderscheiden. Daarom zijn visuele kenmerken, geur en omgeving belangrijke hulpmiddelen voor de herkenning.

Visuele kenmerken

Zowel de kelderzwam als de huiszwam hebben specifieke visuele kenmerken die helpen bij het identificeren:

Kelderzwam: Donkerbruin of geel, droog en glanzend oppervlak. In de vroege stadia wit of lichtgeel, met dunne, viltige draadjes.
Huiszwam: Wit, wollig oppervlak met oranje tot gele vlekken. De randen zijn dikker en geelwit.
Poriënzwam: Een witte, dichte schimmelwolk.

Bij de huiszwam is het vaak moeilijker om de zwam direct te herkennen, omdat het in de vroege stadia de kleur van het hout niet verandert. De kelderzwam is daarentegen duidelijker zichtbaar, vooral op lichte muren.

Geur

Een kenmerkend aspect van zwammen is de geur die ze uitstralen. Zwammen geven meestal een muf- of zuur gevoel af, vergelijkbaar met bedorven eten. Deze geur wordt vaak geassocieerd met schimmel, en kan als een vroege waarschuwing werken voor aanwezige zwammen. Het is echter belangrijk op te merken dat geuren subjectief zijn en niet altijd betrouwbaar zijn voor de herkenning van zwammen.

Omgeving

Zwammen groeien in vochtige, donkere ruimtes, zoals kelders, kruipruimtes en op vloeren boven de kelder. Het is daarom essentieel om regelmatig te controleren of deze ruimtes vochtvrij zijn en goed geventileerd. Aanwijzingen voor vochtproblemen kunnen ook zijn: krimpscheuren in de wanden, vochtige vloeren of vlekken op de muren.

Gevolgen van zwam in de kelder

De aanwezigheid van zwammen in de kelder heeft niet alleen schadelijke effecten op de structuur van het huis, maar ook op de gezondheid van de bewoners. Het is daarom belangrijk om de gevolgen goed te begrijpen en maatregelen te nemen bij het opsporen van zwammen.

Structuurschade

Zowel de kelderzwam als de huiszwam tasten houten structuren aan, wat geleidelijk tot verzwakking van de structuur kan leiden. De kelderzwam verandert hout in een poederachtige massa, wat het gevaarlijk maakt om op het hout te blijven. De huiszwam heeft een snellere groeisnelheid en verzwakt hout in een kortere tijdspanne. In zowel gevallen kan dit leiden tot instabiliteit van de woning, wat dure herstelmaatregelen kan vereisen.

Daarnaast kunnen zwammen ook funderingen, muren en beton aantasten. Dit is vooral het geval bij kelderzwam, die zich niet beperkt tot houten structuren. De schade die deze zwam veroorzaakt kan het hele fundament van een woning ondermijnen.

Gezondheidsrisico’s

Zwammen kunnen schadelijke sporen vrijlaten die in de lucht terechtkomen. Deze sporen kunnen bij inademing gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals allergieën, astma of longontstekingen. Het is daarom belangrijk om zwammen niet alleen als een bouwprobleem, maar ook als een risico voor de gezondheid van de bewoners te behandelen.

Professionele bestrijding van zwam

De bestrijding van zwammen is een complexe en gevoelige klus die beter in handen van experts wordt gelaten. Het verwijderen van zwammen zonder professionele hulp is risicovol en kan leiden tot herhaling van het probleem of verdere schade aan de structuur.

Wettelijke aanpak

Een vochtexpert of zwambestrijder neemt meestal de volgende stappen in de bestrijding van zwammen:

Vochtprobleem aanpakken: Het eerste en meest essentiële stap is het identificeren en oplossen van de vochtbron. Dit kan een lekkage zijn, een slechte ventilatie of een slechte afvoer.
Aangetast hout verwijderen: Het hout dat is aangevallen door zwammen moet worden verwijderd om verdere verspreiding te voorkomen. Aangetaste stukken hout kunnen sporen achterlaten die de zwam terugbrengen.
Schoonmaken van overblijfselen: In geval van voldoende ventilatie, worden overblijfselen van de zwam schoongebrand. Dit is een effectieve manier om de sporen volledig te verwijderen.
Houtbehandeling: Nieuw hout dat niet is aangevallen wordt behandeld met fungiciden om verdere groei te voorkomen. Ook wordt het hout geïmpregneerd tegen houtworm en andere schadelijke organismen.
Afvoer van aangetast hout: Het verwijderde hout moet worden afgevoerd en niet opnieuw in de woning gebruikt.

Belang van professionele hulp

Het is niet aan te raden om zwammen zelf te bestrijden. Het verwijderen van zwammen zonder professionele middelen en kennis kan leiden tot onvolledige reiniging of zelfs schadelijke blootstelling aan sporen. Daarnaast kan het risico bestaan dat de zwam zich onder vloeren of in muren verspreidt, wat het probleem ingrijpender maakt. Het is daarom sterk aan te raden om professionele hulp in te schakelen bij het opsporen van zwammen.

Preventie en afdichting van kelders

De bestrijding van zwammen is niet alleen gericht op het verwijderen van de zwammen, maar ook op het voorkomen van herhaling van het probleem. Preventieve maatregelen en afdichting van kelders zijn daarom essentieel.

Afdichting van kelders

Een goede afdichting van kelders kan vochtproblemen en daarmee ook zwammen voorkomen. Er zijn verschillende technieken voor afdichting:

Expanderende mortel: Deze mortel zet zich uit bij contact met water en vult gaten en scheuren in muren of vloeren. Het is geschikt voor het herstellen van lekkages en het dichten van de kim.
PU Hars Injectie: Dit is een methode waarbij een hars wordt geïnjecteerd in scheuren en breuken om deze waterdicht te maken.
Sluierinjectie: Bij deze methode wordt een raster van gaten in de muren geboord, waarin een vochtwerende gel wordt geïnjecteerd. Dit zorgt voor een langdurige afdichting van de kelder.
Kristallisatieproces: Dit is een chemisch proces waarbij het middel reageert met water en het beton waterdicht maakt. Dit proces maakt de kelder zelfdichtend.

Ventilatie en droging

Goede ventilatie en droging van de kelder zijn essentieel om vochtproblemen te voorkomen. Mechanische ventilatie-systemen zoals ventilatoren of aircosystemen kunnen worden ingezet om een constante luchtstroom te garanderen. Ook is het belangrijk om de kelder regelmatig te inspecteren op lekkages en schade aan de constructie.

Conclusie

Zwam in de kelder is een ernstig probleem dat niet alleen schade aanricht aan de structuur van een woning, maar ook risico’s met zich meebrengt voor de gezondheid van de bewoners. Het herkennen van zwammensoorten, het begrijpen van hun groeisomstandigheden en de juiste bestrijding zijn essentieel om schade te voorkomen. Zowel de kelderzwam als de huiszwam hebben hun eigen kenmerken en groeisnelheden, en vereisen een professionele aanpak bij bestrijding. Voorkomende maatregelen zoals afdichting van kelders, ventilatie en droging zijn eveneens belangrijk om herhaling van het probleem te voorkomen. Bij het ontdekken van zwammen is het aan te raden om professionele hulp in te schakelen om effectief en veilig te handhaven.

Bronnen

zwam