Expansiestukken in de riolering: functie, toepassing en keuze

Published by Redactie on juli 2, 2025 | Category riolering

In de bouw en het aanleggen van rioleringssystemen speelt het concept van het expansiestuk een cruciale rol. Dit artikel bevat een overzicht van de functie, toepassing en keuzemogelijkheden van expansiestukken in de riolering, op basis van de beschikbare informatie uit bronnen zoals [1], [2], [5], [8], [9], [10], [11], [12] en [14]. De gegevens zijn afkomstig van leveranciers en technische documenten, en worden hier op een objectieve, feitengebaseerde manier uitgelegd.

Wat is een expansiestuk?

Een expansiestuk is een onderdeel dat wordt gebruikt in rioleringssystemen om lengteveranderingen van buizen op te vangen. Dit gebeurt door middel van een schuifmechanisme, waarbij de buis in- en uitgeschoven kan worden. Dit voorkomt dat de buis onder te veel spanning komt en breekt, vooral bij temperatuurschommelingen. In de praktijk wordt dit vaak gebruikt bij het aansluiten van binnenriolering en buitenriolering, of bij het aanleggen van lengteveranderingen in rioleringssystemen.

Een expansiestuk bestaat meestal uit twee delen: een mof en een spie. Aan de ene kant wordt een mof bevestigd met lijm, en aan de andere kant een spie. Het expansiestuk is dus een combinatie van een mof en een spie, waardoor het in staat is om lengteveranderingen op te vangen.

Toepassing van expansiestukken

Expansiestukken worden vooral gebruikt in situaties waarin de riolering onderhevig is aan temperatuurschommelingen. Dit geldt zowel voor binnenriolering als voor buitenriolering. In de praktijk wordt een expansiestuk vaak toegepast bij:

Bodemverzakking: In poldergebieden kan het voorkomen dat de buitenriolering daalt, waardoor spanning ontstaat op de verbinding met de binnenriolering. In dergelijke gevallen is een expansiestuk nodig om de zettingen of verschuivingen van de grond op te vangen.
Lengteveranderingen: Bij lange buizen, vooral in binnenriolering, is het van belang om expansiemogelijkheden te hebben. Dit geldt ook bij het aansluiten van een bestaande riolering, bijvoorbeeld bij het aanleggen van een toilet of keuken.
Instabiele ondergrond: Bij het aanleggen van riolering in instabiele grond, zoals zand of klei, is het nodig om expansiestukken in te zetten om de spanningen op te vangen.

Soorten expansiestukken

Er zijn verschillende soorten expansiestukken, afhankelijk van de toepassing en de afmetingen van de buis. Hieronder volgen enkele veelvoorkomende typen:

1. PVC-expansiestukken

De meest voorkomende expansiestukken zijn gemaakt van PVC (Polyvinylchloride). Deze zijn duurzaam, goedkoper en makkelijker in te zetten dan zinken of koperen expansiestukken. De PVC-expansiestukken zijn beschikbaar in verschillende diameters, waaronder 110 mm, 125 mm, 200 mm en 250 mm. Ze zijn geschikt voor binnenriolering en waterafvoer.

Voorbeelden van PVC-expansiestukken zijn:

110 mm diameter: Hoogte van 78 cm, met 2 x manchet.
125 mm diameter: Hoogte van 81 cm, met 2 x manchet.
200 mm diameter: Geschikt voor grotere rioleringen.
250 mm diameter: Voor zeer grote rioleringen.

Deze expansiestukken zijn vaak KOMO-gekeurd, wat betekent dat ze voldoen aan de Nederlandse eisen op het gebied van kwaliteit en veiligheid.

2. Zinken expansiestukken

Zinken expansiestukken worden vooral gebruikt in dakgoten. Ze zijn geschikt voor lange dakgoten (langer dan 6 meter) en helpen bij het opvangen van lengteveranderingen. Deze zijn echter minder veelvoorkomend in de riolering dan PVC-expansiestukken.

3. Poldermodellen

Een speciaal type expansiestuk is het poldermodel, dat wordt gebruikt in situaties waarin de grond zakt. Dit expansiestuk is bedoeld om mee te bewegen met de zakkende grond, dankzij de aanwezigheid van bochten en meebewegende expansiestukken. Dit type expansiestukken is vooral geschikt voor gebruik in poldergebieden.

Installatie en montage van expansiestukken

Bij het aanleggen van een expansiestuk is het belangrijk om rekening te houden met de juiste installatie. Hieronder volgen enkele belangrijke stappen en tips:

1. Reinigen en voorbereiden

Voor het verlijmen van de onderdelen is het belangrijk dat de oppervlakken goed worden gereinigd en vetvrij gemaakt. Dit gebeurt met behulp van een PVC-reiniger, waardoor de lijm beter hecht.

2. Verlijmen en bevestigen

De mof wordt aan de ene kant gelijmd, en de spie aan de andere kant. De buis wordt niet tot de stootrand in het expansiestuk geschoven, zodat er ruimte is voor uitzetting en krimp. Het expansiestuk wordt dan vastgezet met een lijmverbinding.

3. Lengteafstelling

Het expansiestuk heeft markeringen om de juiste lengteafstelling te bepalen. Het uitschuifbare gedeelte moet minimaal 20 mm ingeschoven en maximaal 70 mm uitgeschoven worden. Dit zorgt ervoor dat de buis onder invloed van temperatuurschommelingen niet breekt.

4. Plaatsing en bevestiging

Bij het aanleggen van een expansiestuk in een standleiding wordt vaak bij elke verdiepingsvloer een expansiestuk geplaatst. Dit is handig om de leidingdelen eerst in de vloeren in te storten en daarna de standleiding ertussen te zetten.

Belangrijkheid van expansiestukken

Het gebruik van expansiestukken is belangrijk om de levensduur van het rioleringssysteem te verlengen. Ze voorkomen dat buizen breken door temperatuurschommelingen en zorgen voor een betere veiligheid en betrouwbaarheid van het systeem. In situaties waarin de grond instabiel is, zoals in poldergebieden, is het gebruik van een expansiestuk een essentieel onderdeel van de bouw.

Conclusie

Expansiestukken zijn onmisbaar in het aanleggen van rioleringssystemen, vooral bij lengteveranderingen, temperatuurschommelingen en instabiele grond. Ze worden vooral gemaakt van PVC, zijn beschikbaar in verschillende diameters en voldoen aan de Nederlandse eisen. Het is belangrijk om bij de installatie rekening te houden met de juiste montagetechnieken en lengteafstelling. Expansiestukken zorgen voor een betrouwbaare en duurzame riolering, en zijn daarom een essentieel onderdeel van elke riolering.