Grondwerk met paard: Een stapsgewijze inleiding voor beginners

Published by Redactie on juli 15, 2025 | Category grondwerk

Grondwerk vormt de basis voor een vertrouwensvolle en respectvolle relatie tussen paard en ruiter. Het helpt bij het opbouwen van leiderschap, verbeteren van de communicatie en het creëren van een beter begrip voor het gedrag en de psychologie van het paard. Vooral voor beginners is het belangrijk om te weten hoe je begint en welke principes centraal staan in het grondwerk. Hieronder wordt een overzicht gegeven van de essentiële stappen, technieken en doelen die je kunt verwezenlijken door grondwerk toe te passen.

Waarom grondwerk belangrijk is

Grondwerk helpt bij het ontwikkelen van een betere band tussen paard en ruiter. Het draagt bij aan de gehoorzaamheid van het paard, maar vooral ook aan het vertrouwen. Door bewuster te worden van het lichaamstaal en het gedrag van het paard, leer je hoe je op de juiste manier kunt communiceren en hoe je hulpen kunt aanbieden.

Grondwerk is niet alleen nuttig bij het opstappen of het leiden van het paard, maar ook bij dagelijkse activiteiten zoals het brengen van het paard naar de wei, het geven van voetjes of het laden in een trailer. Daarnaast speelt het een grote rol bij revalidatie. Bij blessures is het vaak noodzakelijk om het paard eerst aan te stappen aan de hand om spierverkrampingen te voorkomen en mentaal uitdagingen te bieden. Het grondwerk helpt hierbij om het paard rustig te laten bewegen en te revalideren op een veilige manier.

Basistechnieken en tools

Bij het begin van het grondwerk wordt gebruikgemaakt van een trainingshalster en een leadrope. Deze tools maken het mogelijk om te werken met kleine hulpen en het paard ruimte te geven om op de juiste manier te reageren. Het gebruik van deze tools is essentieel om de communicatie te verfijnen en het paard te leren om nadenken voor het reageren.

Begin in de roundpen

Een goede manier om te starten is het werken in de roundpen. Hierin kan het paard zich vrij bewegen, maar je kunt toch contact leggen via lichaamstaal. Het is vergelijkbaar met de manier waarop paarden in de kudde de hiërarchie bepalen. In deze fase gaat het om het contact maken met het paard. Doel is om leiderschap te tonen en daarmee het vertrouwen van het paard te winnen. Wanneer het paard jou als leidend ziet, kan het zich veilig en ontspannen voelen. Pas dan kan het gaan ontdekken en leren.

Longeren

Een van de eerste oefeningen is het longeren. Hierbij leer je het paard om voorwaarts naar de hand te komen. Op deze manier went het aan verbinding via de lijn en kan het gemakkelijker ontspannen in zijn lichaam. Tijdens het longeren is het belangrijk om af te wisselen met andere grondwerk-oefeningen. Dit helpt bij het ontwikkelen van een evenwicht en het vermijden van patronen of spanningen.

Dubbele lijnen

Wanneer het paard stabiel is in het longeren, kun je overgaan tot het werken met dubbele lijnen. Eerst laat je het paard wennen aan de lijnen achter en om zijn billen. Wanneer het paard hier geen spanning van opbouwt, kun je het plaatsen tussen de lijnen. Veel paarden vinden dit fijn en ontspannen gemakkelijk. In deze fase kun je overgangen naar halt maken, soms wordt ook een pas achterwaarts gevraagd of wendingen.

In-hand

Als het paard voldoende ontspannen is en de juiste afstemming met de ruiter is gemaakt, kun je overgaan tot in-hand. Hierbij loop je zowel links als rechts van het paard en vraag je het om oefeningen zoals halt, pas achterwaarts, voorwaarts en wendingen. Wanneer het paard zich verfijnd en ontspannen gedraagt, kun je overgaan tot het opstappen.

Grondwerk en mentale ontspanning

Een belangrijk aspect van grondwerk is het ontspant het paard. Tijdens een sessie grondwerk worden paarden vaak helemaal ontspannen. Dit komt omdat het lichaam zich ontlast via beweging en het paard de controle over zijn eigen lijf begint te ervaren. Het is een proces van zelfontdekking en ontspanning, wat van groot belang is voor het welzijn van het dier.

Een van de kernprincipes is dat het paard ontspant wanneer zijn voeten bewegen. Uiteindelijk moet het paard zelf de ontspanning vinden om zijn benen stil te kunnen zetten. Dit is een belangrijk leerproces dat tijd en geduld vereist.

Communicatie en timing

Grondwerk is vakwerk. Het is geen magische oplossing, maar vereist timing, dosering van hulpen en vooral gevoel. De timing van de hulp is essentieel. Je moet het paard in staat stellen om nadenken voor het reageren. Dit betekent dat je rustig wacht totdat het paard het gewenste antwoord geeft. Op het moment dat het paard in deze aanleerfase nageeft, moet je de druk loslaten. Dit leert het paard dat er een beloning volgt op de juiste reactie.

Het is ook belangrijk om dit werk in beide richtingen te doen. Voor een paard zijn links en rechts twee verschillende werelden. Dit betekent dat je op beide kanten moet werken om evenwicht en vertrouwen te creëren. Een paard dat geleerd heeft om links en rechts op dezelfde manier te reageren, is beter afstemmend en makkelijker te leiden.

Respect en ruimte

Een ander belangrijk thema is respect. Veel problemen komen voort uit angst of gebrek aan respect voor degene waarmee gewerkt wordt. Het is belangrijk om ruimte te tonen voor het paard, maar ook om grenzen aan te geven. In grondwerk leer je paarden dat ze alleen in je ruimte mogen komen als je ze dat vraagt. Dit helpt bij het opbouwen van respect en het vermijden van conflict.

Het paard moet leren om zich gemakkelijk te voegen naar verschillende situaties. Dit gebeurt door middel van herhaling en verfijning van de hulzen. Het is belangrijk om rustig te blijven, zelfs als het paard niet direct reageert zoals verwacht. Gevoel is essentieel bij grondwerk.

Uitbreiding van het grondwerk

Nadat de basis gelegd is, kun je het grondwerk uitbreiden met oefeningen die gericht zijn op het zachter maken van de hoofd- en halsbewegingen. Hierbij wordt gebruikgemaakt van een stick of een longrope. Het paard wordt hierbij gedesensibiliseerd en geleerd om ontspanning te zoeken in zijn lichaam. Dit is vooral nuttig bij paarden die snel sluiten of spanning opbouwen.

Buigen van de hals

Een van de oefeningen is het buigen van de hals. Hierbij wordt druk uitgeoefend tot het paard loslaat. Dit gebeurt met gevoel, zodat het paard zich niet in paniek raakt. Wanneer het paard loslaat, wordt de druk direct losgelaten. Op deze manier leert het paard dat er een beloning volgt op de juiste reactie.

Desensibilisatie

Desensibilisatie is een andere techniek die vaak wordt toegepast. Hierbij wordt een object zoals een stick of een vlag gebruikt om het paard te helpen zich aan te passen aan onbekende stimuli. De stick wordt over het lichaam van het paard bewogen, zodat het geleerd wordt om nageven in plaats van te vluchten. Deze oefening helpt bij het verminderen van angst en het opbouwen van vertrouwen.

Samenwerking met een professional

Als je als beginner begint met grondwerk, is het verstandig om samen te werken met een ervaren professional. De trainer kan je helpen om de juiste technieken te leren en te verfijnen. Het is ook belangrijk om de timing van de hulzen te leren en hoe je je lichaamstaal kunt gebruiken om het paard te leiden.

Een ervaren trainer zoals Bo Kasbergen legt uit hoe het grondwerk werkt en welke principes het drijven. Zijn aanpak is systematisch en gericht op het controleren van de achterbenen en het leren van het paard om eerst na te denken voordat het reageert. Deze aanpak helpt bij het creëren van een beter begrip van het gedrag van het paard en het verbeteren van de communicatie.

Samenvatting

Grondwerk is een essentieel onderdeel van het paardenbezit. Het helpt bij het opbouwen van een vertrouwensvolle band, het verbeteren van de communicatie en het ontwikkelen van leiderschap. Het is een proces dat geduld, timing en gevoel vereist. Het begin van het grondwerk ligt in het leggen van een solide basis via lichaamstaal, het gebruik van een trainingshalster en het werken in de roundpen. Naarmate het paard zich ontspant en vertrouwt, kun je overgaan tot meer geavanceerde oefeningen.

Het is belangrijk om te weten dat grondwerk vakwerk is en niet alleen een magische oplossing is. Het vereist tijd, geduld en consistentie. Door grondwerk toe te passen, leer je het paard om nadenken voor het reageren, respect tonen en te ontspannen in zijn lichaam. Dit helpt bij het opbouwen van een betere band en het creëren van een gezonde relatie tussen paard en ruiter.